یکی از احتجاجات امام صادق علیه السلام با ابوحنیفه؛
مرحوم شیخ مفید روایت می کند: وقتى امام صادق عليه السلام به عراق آمدند ساكن حيره (۱) شدند.
ابو حنيفه خدمت امام عليه السلام رسيد و مسائلى را پرسيد از جمله سؤالهايش اين بود كه گفت: فدايت شوم امر به معروف چيست؟
حضرت فرمودند:
«الْمَعْرُوفُ یَا أَبَا حَنِیفَةَ! الْمَعْرُوفُ فِی أَهْلِ السَّمَاء،ِ الْمَعْرُوفُ فِی أَهْلِ الْأَرْضِ وَ ذَلِکَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ»
«ای ابوحنيفه! معروف چيزى است كه معروف در آسمان باشد و معروف در زمين و آن اميرالمومنين على بن ابى طالب علیهماالسلام است»
پرسيد: فدايت شوم پس منكر چيست؟!
حضرت فرمودند:
«اللَّذَانِ ظَلَمَاهُ حَقَّهُ وَ ابْتَزَّاهُ أَمْرَهُ وَ حَمَلَا النَّاسَ عَلَی کَتِفِهِ»
«آن دو نفرى كه به او ستم روا داشتند و مقامش را غصب نمودند و مردم را عليه او شوريدند»
ابوحنيفه گفت: مگر نهى از منكر اين نيست كه شخص را ببينى مشغول گناهى است او را نهى نمائى؟!
حضرت صادق آل محمد عليهم السلام فرمودند:
«لَیْسَ ذَاکَ أَمْرٌ بِمَعْرُوفٍ وَ لَا نَهْیٌ عَنْ مُنْکَرٍ إِنَّمَا ذَلِکَ خَیْرٌ قَدَّمَهُ»
«اين امر به معروف و نهى از منكر نيست، كار خوبى است كه انجام داده است»
ابوحنيفه گفت آقا بفرمائيد تفسير اين آيه را: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ» (۲)
حضرت فرمودند: به نظر تو منظور از نعيم چيست؟!
عرض کرد: امنيت و صحت بدن و غذا
حضرت فرمودند:
اگر خداوند تو را در روز قيامت نگه دارد تا از هر لقمه اى كه خورده اى و هر شربت آبى كه نوشيده اى حساب بكشد بايد مدت بسيار زيادى بايستى!!
عرض کرد پس نعيم چيست فدايت بشوم؟
حضرت فرمودند:
«النَّعِیمُ، نَحْنُ الَّذِینَ أَنْقَذَ اللَّهُ النَّاسَ بِنَا مِنَ الضَّلَالَةِ وَ بَصَّرَهُمْ بِنَا مِنَ الْعَمَی وَ عَلَّمَهُمْ بِنَا مِنَ الْجَهْلِ»
«نعيم ما هستيم كه خداوند مردم را به واسطه ما نجات بخشيده از گمراهى و از كورى به بينش رسانده و از نادانى به علم»
عرض کرد: چرا قرآن هميشه تازه است؟
حضرت فرمودند:
«لِأَنَّهُ لَمْ یُجْعَلْ لِزَمَانٍ دُونَ زَمَانٍ فَتُخْلِقَهُ الْأَیَّامُ وَ لَوْ کَانَ کَذَلِکَ لَفَنِیَ الْقُرْآنُ قَبْلَ فَنَاءِ الْعَالَم»
«زيرا قرآن اختصاص به يك زمان ندارد تا گذشت زمان او را كهنه نمايد، اگر چنين بود (یعنی اگر اختصاص به یک زمان داشت) قرآن نابود مى شد قبل از فناى عالَم».
بحارالانوار ج ۱۰ ص ۲۰۸
(۱) یکی از شهرهای باستانی در نزدیکی کوفه
(۲) سوره تکاثر آیه ۸ (سپس شما در آن روز بی شک از نعمت خدا مورد سوال قرار خواهید گرفت)
