ابن اثير عالم سرشناس اهل تسنن در کتاب الکامل مناظره ای خواندنی میان عمر بن خطاب در زمان حکومتش با ابن عباس نقل می کند :
عمر روزی به ابن عباس گفت : می‌دانی چه چیز مانع شد که قومتان بعد از محمد صلى الله عليه و[اله و] سلم خلافت را واگذار به شما بنی هاشم کند؟ قریش نخواست برای شما نبوت و خلافت جمع شود تا بر دیگران فخر فروشی کنید و بسیار کار خوبی کرد .
ابن عباس گفت : اگر از غضبت در امانم که جواب دهم.
عمر گفت : صحبت کن.
ابن عباس گفت : اما اینکه گفتی قریش کار خوبی کرد اگر اختیار قریش مطابق با اختیار خدا باشد پس حق خواهد بود و اگر مطابق با اختیار خدا نباشد باطل است،اما اینکه گفتی قریش کراهت داشت که در ما نبوت و خلافت جمع شود پس خداوند حال این جماعت را بیان فرموده
 (ذلك بانهم کرهوا ما أنزل الله فاحبط أعمالهم) سوره محمد ایه 9
یعنی اینها قومی هستند که کراهت دارند آنچه را خدا نازل فرمود پس اعمالشان باطل شد،
 سپس عمر گفت : ابن عباس شنیده ام که گفتی خلافت را از روی حسد و بغی و ظلم از ما گرفتند.
ابن عباس گفت : شیطان حسد برد بر آدم و ما فرزندان آدمیم که حسد بر ما می‌برند.
عمر گفت : هیهات به خدا قسم در قلوب بنی هاشم جز کینه نیست،
ابن عباس گفت : قلوبی که خداوند طبق آیه تطهیر، مطهر گردانده به کینه نسبت نده ؛ که قلب رسول خدا صلی الله علیه و اله از قلوب بنی هاشم است .
.عمر گفت : دور شو!!
الكامل في التاريخ نویسنده : ابن الأثير جلد : 2  صفحه : 440

قَالَ [عمر بن الخطاب ] يَا ابْنَ عَبَّاسٍ، أَتَدْرِي مَا مَنَعَ قَوْمَكُمْ مِنْهُمْ بَعْدَ مُحَمَّدٍ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -؟
 فَكَرِهْتُ أَنْ أُجِيبَهُ فَقُلْتُ: إِنْ لَمْ أَكُنْ أَدْرِي فَإِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يُدْرِينِي!
 فَقَالَ عُمَرُ: كَرِهُوا أَنْ يَجْمَعُوا لَكُمُ النُّبُوَّةَ وَالْخِلَافَةَ، فَتَبَجَّحُوا عَلَى قَوْمِكُمْ بَجَحًا بَجَحًا، فَاخْتَارَتْ قُرَيْشٌ لِأَنْفُسِهَا فَأَصَابَتْ وَوُفِّقَتْ.
فَقُلْتُ: يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، إِنْ تَأْذَنْ لِي فِي الْكَلَامِ وَتُمِطْ عَنِّي الْغَضَبَ تَكَلَّمْتُ.
قَالَ: تَكَلَّمْ.
 قُلْتُ: أَمَّا قَوْلُكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ: اخْتَارَتْ قُرَيْشٌ لِأَنْفُسِهَا فَأَصَابْتَ وَوَفِّقْتَ، فَلَوْ أَنَّ قُرَيْشًا اخْتَارَتْ لِأَنْفُسِهَا حِينَ اخْتَارَ اللَّهُ لَهَا لَكَانَ الصَّوَابُ بِيَدِهَا غَيْرَ مَرْدُودٍ وَلَا مَحْسُودٍ. وَأَمَّا قَوْلُكَ: إِنَّهُمْ أَبَوْا أَنْ تَكُونَ لَنَا النُّبُوَّةُ وَالْخِلَافَةُ، فَإِنَّ اللَّهَ - عَزَّ وَجَلَّ - وَصَفَ قَوْمًا بِالْكَرَاهَةِ فَقَالَ: {ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ} [محمد: 9] .
 فَقَالَ عُمَرُ: هَيْهَاتَ وَاللَّهِ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ، قَدْ كَانَتْ تَبْلُغُنِي عَنْكَ أَشْيَاءُ كُنْتُ أَكْرَهُ أَنْ أُقِرَّكَ عَلَيْهَا فَتُزِيلَ مَنْزِلَتَكَ مِنِّي.
 فَقُلْتُ: مَا هِيَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ؟ فَإِنْ كَانَتْ حَقًّا فَمَا يَنْبَغِي أَنْ تُزِيلَ مَنْزِلَتِي مِنْكَ، وَإِنْ كَانَتْ بَاطِلًا فَمِثْلِي أَمَاطَ الْبَاطِلَ عَنْ نَفْسِهِ.
 فَقَالَ عُمَرُ: بَلَغَنِي أَنَّكَ تَقُولُ: إِنَّمَا صَرَفُوهَا عَنْكَ حَسَدًا وَبَغْيًا وَظُلْمًا.
 فَقُلْتُ: أَمَّا قَوْلُكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ: ظُلْمًا، فَقَدْ تَبَيَّنَ لِلْجَاهِلِ وَالْحَلِيمِ، وَأَمَّا قَوْلُكَ: حَسَدًا، فَإِنَّ آدَمَ حُسِدَ وَنَحْنُ وَلَدُهُ الْمُحَسَّدُونَ.
 فَقَالَ عُمَرُ: هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ! أَبَتْ وَاللَّهِ قُلُوبُكُمْ يَا بَنِي هَاشِمٍ إِلَّا حَسَدًا لَا يَزُولُ.
 فَقُلْتُ: مَهْلًا يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، لَا تَصِفْ قُلُوبَ قَوْمٍ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَطَهَّرَهُمْ تَطْهِيرًا بِالْحَسَدِ وَالْغِشِّ، فَإِنَّ قَلْبَ رَسُولِ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - مِنْ قُلُوبِ بَنِي هَاشِمٍ.
فَقَالَ عُمَرُ: إِلَيْكَ عَنِّي يَا ابْنَ عَبَّاسٍ. فَقُلْتُ: أَفْعَلُ
الكامل في التاريخ: ابن الأثير، أبو الحسن    ج : 2  ص : 440

نوشتن دیدگاه