روح نماز
نماز باز دارنده از فحشا و منكرات است. نماز و صلات از وصلت و پيوند است، يا از زيارت و ديدار. حضرت امير عليه السلام در تفسير قد قامت صلواة فرموده : يعنى وقت ديدار يا رحمت فرا رسيد. (1)
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس نمازش او را از زشتى و گناه باز ندارد، از خدا دورتر مي‌شود. نماز كسى كه از نمازش اطاعت نمي‌كند نماز نيست. اطاعت نماز يعنى بازداشتن از گناه و زشتى.
روايت است يكى از انصار همراه پيامبر نماز مي‌خواند، ولى مرتكب گناه مي‌شد. به پيامبر گفتند، فرمود: بالاخره روزى نمازش از گناه باز خواهد داشت چندى نگذشت كه توبه كرد!
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس مي‌خواهد بداند نمازش قبول شده يا نه، بنگرد آيا نمازش او را از فحشا و منكر باز داشته است يا نه؟ به هر مقدار كه باز داشته، همان مقدار از نمازش پذيرفته شده است. نماز بى روح تأثيرى در جلوگيرى از گناه ندارد. و اين حقيقتى قرآنى است. نمازى كه خاصيت بازدارندگى از گناه را نداشته باشد، تنها شكلى از نماز و اسكلتى بى روح است. هر مقدار كه نماز روح داشته باشد، تاثير گذار است. نماز بى روح نوعى نفاق است. نفاق آنست كه خشوع اندام، بيش از خشوع دل و درون باشد. هر مقدار از نماز كه فاقد روح باشد، به سوى خدا بالا نمي‌رود. آيات و روايات نشان مي‌دهد نماز، تنها اعمال و حركات ظاهرى نيست.
خداوند مي‌فرمايد "واى بر نمازگزارانى كه در نمازشان اهل سهو و سهل انگارى هستند". اين آيه غفلت نمازگزاران را مذمت و سرزنش مي‌كند، با آن كه نماز مي‌خوانند. مؤمنانى رستگارند كه در نمازشان خاشع باشند. نماز را براى ياد من بر پا دار. نماز را در حال مستى نخوانيد تا آنكه بدانيد چه مي‌گوييد.(2) گفته‌اند مستى، هم مستى شراب است و هم مستى دنيا، چرا كه مست نمي‌فهمد چه مي‌گويد.
امام صادق فرمود: هر كس مي‌خواهد بداند نمازش قبول شده يا نه، بنگرد آيا نمازش او را از فحشا و منكر باز داشته است يا نه؟ به هر مقدار كه باز داشته، همان مقدار از نمازش پذيرفته شده است. نماز بى روح تأثيرى در جلوگيرى از گناه ندارد
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: خداوند به نمازگزارى كه قلبش همراه دلش حاضر نباشد نمي‌نگرد. وقتى نماز واجب مي‌خوانى، سر وقت بخوان، به گونه نماز وداع كننده اى كه مي‌ترسد ديگر بازگشتى نداشته باشد. يعنى گويا آخرين نماز است.
حضرت ابراهيم كه درود خدا بر او باد هنگام نماز و نيايش، ناله‌اش از مسافتي طولاني شنيده مي‌شد و در نمازش مثل بيمناكان، زارى مي‌كرد. به نقل از يكى از همسران پيامبر: رسول خدا صلى الله عليه و آله با ما مشغول صحبت بود، وقت نماز كه مي‌رسيد گويى ما را نمي‌شناخت.
اميرالمومنين عليه السلام هنگام وضو از بيم خدا رنگ از چهره‌اش مي‌پريد و هر گاه وقت نماز مي‌رسيد، مي‌لرزيد و رنگ به رنگ مي‌شد. علت آنرا پرسيدند، فرمود: هنگام اداى امانتى رسيده است كه آسمانها و زمين از پذيرفتن آن ابا كردند و ترسيدند.
امام حسن مجتبى عليه السلام وقتى از وضو گرفتن فارغ مي‌شد، رنگش عوض مي‌شد. وقتى از او پرسيدند فرمود: كسيكه كى خواهد بر خداى صاحب عرش وارد شود، سزاوار است رنگ ببازد.!
امام سجاد هنگام وضو رنگش دگرگون مي‌شد، خانواده اش پرسيدند اين چه حالتى است كه هنگام وضو پيدا مي‌كنى ؟ فرمود: آيا مي‌دانى در حضور چه كسى مي‌خواهم بايستم ؟ گاهى در نماز عبا از دوشش ‍ مي‌افتاد، ولى آنرا درست نمي‌كرد تا نمازش پايان يابد، علت را پرسيدند، فرمود: مي‌دانيد در برابر چه كسى ايستاده بودم؟ نماز بنده به مقدارى پذيرفته است كه اقبال و توجه قلبى داشته باشد.
وقتى امام سجاد عليه السلام به نماز مي‌ايستاد، مثل تنه يك درخت بى حركت بود، مگر آنچه را باد تكان دهد!
-----------------------------------------------
1- الصلاه فى الكتاب و السنة، ص 146
2-نساء، آيه 43

نوشتن دیدگاه