سخنان اهل بيت علیهم السلام

(زمان خواندن: 4 - 7 دقیقه)

اهل بيت پيامبر(ص)، چه كسانى هستند؟
از روايات ياد شده روشن گرديد كه پيامبر گرامى(عليهما السلام)، همه مسلمانان را به پيروى از عترت خود دعوت نموده و آن را در كنار كتاب خدا، به عنوان مرجع مردم پس از خويش قلمداد كرده و با صراحت تمام فرموده است:
«قرآن و عترت هرگز از يكديگر جدا نخواهند گشت».
بر اين اساس، اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله)، كسانى هستند كه ـ به حكم اين كه رسول خدا آنان را قرين قرآن معرّفى فرموده ـ از مقام عصمت برخوردار بوده و از سرچشمه زلال معارف اسلامى، بهره مند باشند. زيرا در غير اين صورت، از كتاب خدا (قرآن)، جدا خواهند شد، در حالى كه پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله) فرمود: قرآن و عترت از هم جدا نخواهند گشت، تا در كنار حوض كوثر، بر من وارد گردند.
بدين سان، ضرورت شناختن دقيق اهل بيت و صفات برجسته آنان كه تنها بر امامان شيعه ـ كه همگى از عترت پيامبرند ـ منطبق مى باشد، به ثبوت مى رسد.
اينك در پرتو روايات محدثان بزرگ اسلامى، دلايل روشن خود را در اين زمينه، از نظر شما مى گذرانيم:
1. مسلم بن حجّاج در صحيح خود، پس از بيان حديث «ثقلين»، چنين مى نگارد:
«يزيد بن حيّان از زيد بن أرقم (صحابى معروف پيامبر(صلى الله عليه وآله) پرسيد:
اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله) چه كسانى هستند؟ آيا آنان، همسران پيامبرند؟ زيد بن ارقم در پاسخ چنين گفت:
«لا وَأيْمُ الله إنَّ المرأة تَكونُ مَعَ الرَّجُلِ العَصْرَ مِنَ الدَّهْرِ ثُمَّ يُطلِّقُها فَتَرْجِعُ إلى أبِيها وَقَوْمِها. أهْلُ بَيْتِهِ أصْلُهُ وَعَصَبَتُهُ الَّذِينَ حُرِمُوا الصَّدَقَةَ بَعْدَهُ».[1]
«نه، (چنين نيست)، به خدا سوگند، زن براى برهه اى از زمان، با مرد ـ همراه ـ است، سپس آن مرد، زن خود را طلاق مى دهد تا نزد پدر و خويشان خود باز گردد. مقصود از اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله)، كسانى هستند كه اصل ـ يعنى داراى ريشه هاى عميق قرابت ـ و از وابستگان او باشند، آنان كه پس از پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله)، از صدقه، محرومند».
روايت ياد شده، به روشنى بر اين حقيقت گواهى مى دهد كه مقصود از عترت پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله) ـ كه تمسّك به آنان بسان پيروى از كتاب خدا، واجب است، ـ همسران آن حضرت نمى باشند، بلكه اهل بيت پيامبر، كسانى هستند كه علاوه بر انتساب جسمانى به وى، داراى وابستگى معنوى به او و شايستگى ويژه اى باشند تا بتوان آنان را در كنار كتاب خدا به عنوان مرجع مسلمانان جهان، قلمداد نمود.
2. پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله)، به بيان اوصاف اهل بيت خود، اكتفا نفرموده، بلكه به تعداد آنان كه دوازده نفر مى باشند، تصريح نموده است:
مسلم در صحيح خود، از جابر بن سمره، چنين حكايت مى كند:
«سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ(صلى الله عليه وآله) يَقُولُ: لا يَزالُ الإسْلامُ عَزيزاً الى اثنَىْ عَشَرَ خَليفَةً. ثُمَّ قالَ كَلِمَةً لَمْ أفْهَمْها، فَقُلْتُ لأبى: ما قالَ؟ فَقالَ كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْش».[2]
«از پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله) شنيدم كه فرمود: اسلام به دوازده خليفه، عزيز خواهد ماند. سپس سخنى گفت كه من نفهميدم، از پدرم سؤال نمودم كه چه فرمود؟ پاسخ داد كه فرمود: همگى از قريش هستند».
همچنين، مسلم بن حجاج در جاى ديگر از صحيح خود، از رسول خدا، چنين روايت مى نمايد:
«لا يَزالُ أمْرُ النّاسِ ماضِياًما وَلِيَهُمْ إثْنا عَشَرَ رَجُلاً».[3]
«امور مردم به شايستگى، سپرى خواهد شد مادامى كه دوازده مرد بر آنان فرمانروايى نمايند».
اين دو روايت، گواه روشن گفتار شيعه است و آن اينكه امامان دوازده گانه شيعه، پيشوايان راستين مردم پس از پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله)هستند، زيرا در اسلام، خلفاء دوازده گانه اى كه بلافاصله پس از رسول خدا، مرجع امور مسلمانان و مايه عزّت و شوكت اسلام باشند، جز دوازده امام از اهل بيت پيامبر، مصداق ديگرى ندارد. زيرا اگر از ظاهرسازى هاى سه خليفه اول كه در اصطلاح مسلمانان، به خلفاء راشدين معروفند بگذريم، ساير زمامداران از بنى اميّه وبنى عباس، با رفتارهاى ناروايى كه تاريخ بدانها گواهى مى دهد، مايه ننگ اسلام و مسلمانان بودند.

بدين طريق، مقصود از اهل بيت كه پيامبرگرامى، آنان را قرين قرآن و مرجع مسلمانان جهان معرفى فرموده است، همان پيشوايان دوازده گانه از عترت پيامبرند كه حافظان سنّت رسول خدا و حاملان علوم او مى باشند.
3. اميرمؤمنان ـ علىّ بن ابى طالب(عليه السلام) ـ نيز، پيشوايان مسلمانان را از بنى هاشم دانسته است كه خود گواه روشن ديگرى بر درستى سخن شيعه در شناخت اهل بيت مى باشد، آنجا كه مى فرمايد:
«إنّ الأئمّةَ مِنْ قُرَيْش فِى هذَا البَطْنِ مِنْ بَنى هاشم لا تَصْلَحُ على مَنْ سِواهُمْ وَلا تَصْلَحُ الولاة مِنْ غَيْرِهِمْ».[4]
«امامان از قريش، در طايفه بنى هاشم قرار داده شده اند و ديگران شايستگى ولايت بر مردم را ندارند و فرمانروايى حاكمان ديگر، بى اساس است».
نتيجه
از مجموع روايات ياد شده، چهره دو حقيقت برملا مى گردد:
1. تمسّك به اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله) و پيروى از آنان، در كنار اطاعت از كتاب خدا، واجب مى باشد.
2. اهل بيت رسول خدا كه به عنوان قرين قرآن مجيد و مرجع همه مسلمانان معرّفى گرديده اند، داراى ويژگى هاى زير هستند.
الف. همه آنان، از قبيله قريش و طايفه بنى هاشم مى باشند.
ب. آنان، داراى چنان قرابتى با رسول خدا هستند كه صدقه بر آنان حرام است.
ج. همه آنان، از مقام عصمت، برخوردارند، و گرنه از قرآن مجيد، عملاً جدا مى گرديدند در حالى كه پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله) فرمود: آن دو (قرآن و عترت) از يكديگر جدا نخواهند گشت تا در كنار حوض كوثر به من برسند.
د. مجموع آنان، دوازده نفر است كه بعد از رسول خدا، يكى پس از ديگرى، ولىّ و پيشواى مسلمانان باشد.
هـ. اين دوازده خليفه پيامبر(صلى الله عليه وآله)، مايه عزّت و شوكت روزافزون اسلام باشند.
با در نظر گرفتن اين اوصاف كه از روايات ياد شده بدست مى آيد، بسان آفتاب، روشن مى گردد كه مقصود پيامبر(صلى الله عليه وآله) از اهل بيت خود، كه پيروى از آنان را به مسلمانان سفارش فرموده است، همان دوازده امام پاك از عترت پيامبر گرامى هستند كه شيعه به پيروى و تمسّك به آنان در شناخت احكام فقهى خويش، افتخار مى نمايد. و آنان عبارتند از:
1. على بن ابى طالب
2. حسن بن على
3. حسين بن على
4. على بن الحسين(زين العابدين)
5. محمد بن على(باقر)
6. جعفر بن محمد(صادق)
7. موسى بن جعفر(كاظم)
8. على بن موسى(رضا)
9. محمد بن على(تقى)
10. على بن محمد(نقى)
11. حسن بن على(عسكرى)
12. امام مهدى(قائم) كه روايات متواتر از رسول خدا(صلى الله عليه وآله)درباره آن حضرت به عنوان مهدى موعود، توسط محدّثان اسلامى رسيده است. صلوات الله عليهم اجمعين.