شیخ مفید و شیخ طوسی رحمهماالله اولین مرثیه سرای عاشورا را «عُقبة بن عَمرو سَهمى» از بنی سهم عوف بن غالب می‌دانند ؛ که شعر خود را در رثای سیدالشهداء علیه‌السلام در اواخر سده اول اسلام سروده است

قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُوعُبَيْدِاَللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ عِمْرَانَ اَلْمَرْزُبَانِيُّ قَالَ أَخْبَرَنِي مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ أَبِي سَعِيدٍ اَلْوَرَّاقُ قَالَ حَدَّثَنِي مَسْعُودُ بْنُ عَمْرٍو اَلْجَحْدَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ دَاحَةَ قَالَ : أَوَّلُ شِعْرٍ رُثِيَ بِهِ اَلْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَوْلُ عُقْبَةَ بْنِ عَمْرٍو اَلسَّهْمِيِّ مِنْ بَنِي سَهْمِ بْنِ عَوْفِ بْنِ غَالِبٍ

إِذَا اَلْعَيْنُ قَرَّتْ فِي اَلْحَيَاة وَ أَنْتُم
تَخَافُونَ فِي الدُّنْيَا فَأَظْلَمَ نُورُهَا
مَرَرْتُ عَلَى قَبْرِ اَلْحُسَيْنِ بِكَرْبَلاَءَ
فَفَاضَ عَلَيْهِ مِنْ دُمُوعِي غَزِيرُهَا
فَمَا زِلْتُ أَرْثِيهِ وَ أَبْكِي لِشَجْوِهِ
وَ يُسْعِدُ عَيْنِي دَمْعَهَا وَ زَفِيرَهَا
وَ بَكَيْتُ مِنْ بَعْدِ اَلْحُسَيْنِ عَصَائِبَ
أَطَافَتْ بِهِ مِنْ جَانِبَيْهَا قُبُورُهَا
سَلاَمٌ عَلَى أَهْلِ اَلْقُبُورِ بِكَرْبَلاَءَ
وَ قَلَّ لَهَا مِنِّي سَلاَمٌ يَزُورُهَا
سَلاَمٌ بِآصَالِ اَلْعَشِيِّ وَ بِالضُّحَى
تُؤَدِّيهِ نَكْبَاءُ اَلرِّيَاحِ وَ مُورُهَا
وَ لاَ بَرِحَ اَلْوُفَّادُ زُوَّارُ قَبْرِهِ
يَفُوحُ عَلَيْهِمْ مِسْكُهَا وَ عَبِيرُهَا.

ابراهيم بن داحه گويد:
نخستين شعرى كه در رثاء و نوحه‌گرى براى حسين بن على عليهما السّلام سروده شد، گفتار "عقبة بن عمرو سهمى" از بنى سهم بن عوف بن غالب است كه گفت:

اگر بنا باشد كه در زندگانى دنيا چشم روشن باشد، ولى شما در دنيا در خوف و بيم به سر بريد آن چشم هرگز روشن مباد. بر مزار حسين علیه السّلام در كربلا گذر كردم و اشك فراوانى از ديده‌ام جارى گشت، من پيوسته بر مصائب حسين عليه السّلام مرثيه گويم و بر غم‌هاى او گريه كنم، و چشم من به اشك و ناله‌ام كمك و يارى مى‌رساند. و پس از حسين عليه السّلام بر گروهى مى‌گِريم كه قبر از اطراف، گِرد آنان را فرا گرفته است. سلام بر اهل قبور در كربلا، و اندك سلام از جانب من حضور آنان نثار مى‌شود و به آنان مى‌رسد. سلام در ساعات شب و روز بر آنان، سلامى كه باد تند و غبارهاى برخاسته آن را برساند. و پيوسته بوى و نسيم مشك و عبير قبور آنان بر ميهمانان و زائرشان مى‌وزد.

أمالی، مفید رحمه الله، مجلس سی و هشتم
أمالی، طوسی رحمه الله، مجلس نهم

نوشتن دیدگاه