نخل مریم» یا «جذع النخله» ازجمله اماکنی است که در فاصله کمی با ضریح مطهر سیدالشهدا (عليه‌السلام) قرار دارد و شاید تعداد کمی از زائران با این مکان آشنایی داشته باشند. نخل مریم در واقع همان محرابی است که حضرت مریم (س) بعد از باردارشدن به وجود حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) بدان مکان پناه برد.
این محراب در دیوار جنوبی بالاسر و به فاصله تقریبی دو متر تا ضریح مطهر قرار داشت و در واقع همان مکان دورافتاده‌ای است که در آیه ۲۲ سوره مبارکه مریم آمده است: «فَحَمَلَتْهُ فَانْتَبَذَتْ بِهِ مَکَانًا قَصِیًّا» و در ادامه می‌خوانیم: پس (مریم) به او (عیسی) باردار شد و به مکان دورافتاده‌ای پناه جست. هنگامی‌که درد زایمان او را فرا گرفت، گفت: ای کاش پیش از این مرده بودم و یکسر فراموش شده بودم. پس او را ندا داد که غم مدار؛ پروردگارت زیر (پای) تو چشمه‌ آبی پدید آورده است و تنه درخت خرما را به طرف خود (بگیر) و بتکان تا بر تو خرمای تازه فرو ریزد.۱
امام سجاد (عليه‌السلام) در تفسیر این آیات مراد از مکان دور را کربلا دانسته و فرمودند: «مریم از دمشق خارج شد تا به کربلا رسید و تا اینکه عیسی را در موضع قبر امام حسین علیه السلام به دنیا آورد سپس همان شب بازگشت »
(فحملته فانتبذت به مكانا قصيا) قال : خرجت من دمشق حتى اتت كربلا فوضعته في موضع قبر الحسين عليه‌السلام ثم رجعت من ليلتها.۲
و این مکان همان محل شهادت امام حسین (عليه‌السلام) در کربلاست که به مقام نخل مریم معروف است.
این مقام، محرابی با سنگ‌های مرمر و دارای دو ستون به ارتفاع نزدیک به نیم‌ متر بود؛ وسط و بالای این دو ستون، سنگ مرمر گردی، به رنگ سیاه مایل به قرمز نصب بود. طبق گزارش‌های افرادی که این محل را دیده‌اند، در مکان منسوب به نخل مریم سنگی قرار گرفته و روی این سنگ نخلی ترسیم شده بود و بالای آن به‌صورت هلالی، این آیه حک شده بود: «وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَهِ تُسَاقِطْ عَلَیْکِ رُطَبًا جَنِیًّا»۳
این سنگ سیاه طبق برخی اخبار در حفاری‌های حرم پیدا شده بود، البته مردم بر این باور بودند این سنگ، با امداد غیبی، بدون دخالت بشر، به این مکان آمده است.۴
محراب نخل مریم به دستور «سلطان اویس جلائری» ساخته شد و در سال ۱۳۶۶ قمری به دست «طاهر قیسی» استاندار وقت کربلا تخریب شد.

پی‌نوشت‌ها:
۱- سوره مبارکه مریم- آیات ۲۲-۲۵
۲- تهذیب الأحکام، ج‏۶، ص ۷۳.
۳- فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴، ص ۵۰. مشاهدات سید سلمان هادى آل طعمه.
۴- حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، سوم و چهارم، تابستان و پاییز ۱۳۸۹، ص ۲۳۲؛ ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، ص ۲۵۱.
سایت کرب و بلا

نوشتن دیدگاه