ابدى بودن واجب الوجود

(زمان خواندن: 1 - 2 دقیقه)

پرسش : ابدى بودن واجب الوجود، چگونه اثبات مى شود؟ آيا واجب الوجود، مى تواند خود را معدوم كند؟

پاسخ: از مفهوم «واجب الوجود»، ازلى و ابدى بودن و در يك كلام سرمدى بودن خداوند اثبات مى شود; زيرا واجب الوجود - كه وجود برايش ضرورى است - نيازى به علت ندارد و او علت براى وجود همه ممكنات است. از اين جادو صفت براى واجب الوجود اثبات مى شود:
اوّل: «بى نيازى» او از هر موجود ديگرى، زيرا اگر كم ترين نيازى به موجود ديگرى داشته باشد، آن موجود، علت او خواهد بود و معناى علت همين است كه موجود ديگرى، نيازمند به او باشد.
دوّم: موجودات ممكن الوجود، معلول و نيازمند به اويند و او نخستين علت، براى پيدايش آن هاست.
با استفاده از اين دو صفت مى گوييم: اگر موجودى معلول و نيازمند به موجود ديگرى باشد، وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود بودن علتش، به وجود نخواهد آمد. به ديگر سخن، معدوم بودن موجودى در برهه اى از زمان، نشانه نيازمندى و ممكن الوجود بودن آن است و چون واجب الوجود، خود به خود وجود دارد و نيازمند به هيچ موجودى نيست، هميشه موجود خواهد بود.
بدين ترتيب دو صفت براى واجب الوجود اثبات مى شود: يكى ازلى بودن; يعنى در گذشته، سابقه عدم نداشته است و ديگرى ابدى بودن، يعنى در آينده نيز هيچ گاه معدوم نخواهد شد، بنابراين هر موجودى كه سابقه عدم يا امكان زوال داشته باشد، واجب الوجود نخواهد بود.
با دقت در اين مطالب، روشن مى شود كه ممكن نيست واجب الوجود، خود را معدوم سازد; چرا كه وجود او ضرورى و حتمى است و اگر بخواهد اين ضرورت را از خود بگيرد، انقلاب در ذات لازم مى آيد و اين با واجب الوجود بودن او ناسازگار است. به عبارت ديگر واجب الوجود، يعنى، موجودى كه عدمش محال است. پس اگر خود را معدوم سازد، يعنى عدمش ممكن است و چيزى كه عدمش ممكن باشد، «ممكن الوجود» است، نه «واجب الوجود».