برهان صديقين

(زمان خواندن: 2 - 3 دقیقه)

پرسش : برهان صديقين در شناخت خدا را توضيح دهيد؟

پاسخ: اين برهان را نخستين بار ابو على سينا در نمط چهارم اشارات، مطرح نموده و آن را «برهان صديقين» ناميده است.مرحوم محقق طوسى، دليل اين نام گذارى را چنين بيان مى كند: «از آن جاكه روش گروه ]الهيون[ صادق تر و واضح تر از دو راه ]طبيعيون و متكلمان[ بود، اين گروه را صديقين نام نهاده.»( )
به دليل آن كه در اين برهان با كم ترين پيش فرض و كم ترين مبانى، وجود خدا اثبات مى شود; پس از ابن سينا، حكماى بزرگ اسلام به آن توجه بسيار كردند و هر يك با تقرير و بيان خاصى به تشريح آن پرداختند. حكيم الهى، مرحوم ميرزا مهدى آشتيانى، نوزده تقرير مختلف از برهان صديقين را مطرح نموده اند.( )
در اين مجال نمى توان به همه تقريرهاى برهان صديقين يا مهم ترين آن ها اشاره كرد، ولى به دليل آن كه تقرير مرحوم علامه طباطبايى(رحمه الله) را در كتاب «اصول فلسفه و روش رئاليسم» روان تر ديديم، در اين جا به بيان آن اكتفا مى كنيم:
واقعيت هستى كه در ثبوت آن هيچ شك نداريم، هرگز نفى نمى پذيرد و نابودى برنمى دارد; به عبارت ديگر، واقعيت هستى بى هيچ قيد و شرط، واقعيت هستى است و با هيچ قيد و شرط واقعيت نمى شود و چون جهان گذران، و هر جزء از جهان نفى را مى پذيرد، پس عين همان واقعيت نفى ناپذير نيست بلكه با آن واقعيت، واقعيت دارد و بى آن از هستى بهره اى نداشته و منتفى است و البته نه به اين معنا كه واقعيت با اشيا يكى شود و يا در آن ها نفود يا حلول كند و يا پاره هايى از واقعيت جدا شده، به اشيا بپيوندد ]بلكه مانند نور كه اجسام تاريك با آن روشن و بدون آن تاريك مى شوند و در عين حال همين مثال نور در بيان مقصود خالى از قصور نيست[ به عبارت ديگر، او خودش عين واقعيت است و جهان و اجزاى جهان با او واقعيت دارد و بى او هيچ و پوچ مى باشند.
نتيجه: جهان و اجزاى جهان در استقلال وجودى خود و حقيقت بودن خود، تكيه به يك واقعيت دارند كه عين حقيقت و به خودى خود، واقعيت است; ]و او همان خداوند و ذات لا يزال حق است[».( )
بنابراين به طور خلاصه مى توان «برهان صديقين» را اين گونه مطرح كرد:
1. اصل «هستى» واقعيت انكارناپذير بوده، قبول آن نيازى به استدلال و دليل ندارد.
2. آنچه در عالم واقع وجود دارد، يا ذاتاً غنى محض (واجب الوجود) است و يا ذاتاً فقير و محتاج غير خود (ممكن الوجود).
3. اگر بگوييم آنچه در عالم هستى وجود دارد ذاتاً غنى است، بنابراين «وجود واجب» را به اثبات رسانده ايم و همين كافى است; چرا كه ثابت مى شود «واجب الوجود» نمى تواند بيش از يكى باشد.
4. اگر بگوييم آنچه در جهان واقع وجود دارد، ذاتاً فقير است، اوّلاً نمى تواند خود را به وجود بياورد چرا كه دور پيش مى آيد و از طرفى اگر همين گونه ادامه دهيم تسلسل به وجود مى آيد كه هر دو باطل است; پس بايد براى اين موجودات عالم كه فقير و محتاج به غير هستند، وجودى باشد كه در ذات خود غنى، و بى نياز باشد و همه موجودات وجود خود را از او گرفته باشند.( )

 

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page