دوران زندگی حضرت عبدالعظیم علیه السّلام

(زمان خواندن: 7 - 13 دقیقه)

تألیفات حضرت عبدالعظیم علیه السّلام نجاشی در ضمن شرح حال حضرت عبدالعظیم علیه السّلام می نویسد : وی كتابی درباره خطبه های حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السّلام نوشته است. یكی دیگر از تألیفات حضرت عبدالعظیم علیه السّلام بوده به نام : یوم و لیله ، صاحب بن عباد در رساله خود از این كتاب نام می برد . این دو كتاب فعلاً در دست نیستند. روایاتی از حضرت عبدالعظیم علیه السّلام روایاتی كه از این به بعد به نظر خوانندگان محترم می رسانیم به چند واسطه به معصوم می رسند، كه یكی از آن واسطه ها حضرت عبدالعظیم علیه السّلام است ، ولی ما از لحاظ اختصار از ذكر راویان قبل از حضرت عبدالعظیم علیه السّلام و همچنین راویان بعد از آن حضرت خودداری می كنیم و فقط به ذكر نام مبارك آن بزرگوار قناعت می نمائیم و چون دانشمند معاصر جناب آقای عزیزالله عطاردی در این باره استقصای شایان توجهی كرده است لذا ما قسمتی از آن روایاتی را كه معظم له نگاشته است از كتاب (زندگی حضرت عبدالعظیم علیه السّلام ) نقل می كنبم. * اصول كافی 1- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از باقر آل محمد (علیهم السلام) روایت می كند كه فرمود : كسی كه در انتظار صاحب امر ما باشد زیانی به او نخواهد رسید و مثل این است كه آن شخص در وسط خیمه مهدی علیه السّلام و در میان لشكر آن حضرت مرده باشد. مؤلف گوید : كسی كه بخواهد بهترین كتاب را درباره مهدی موعود علیه السّلام بخواند . لازم اس به كتاب المهدی تألیف مرحوم آیت الله سید صدرالدین (ره) كه ما آن را ترجمه كرده ایم مراجعه نماید. 2- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از صادق آل محمد (علیهم السلام) روایت می كند كه فرمود : هر كس خدا را بدون این كه احكام عبادی را از امام صادقی بشنود عبادت كند پروردگار توانا او را به مشقت و سختی گرفتار خواهد كرد . و كسی كه مسائل دینی را از غیر محلی كه خدا تعیین كرده باشد فرا گیرد و ادعا كند دین صحیح همین است در زمره مشركین خواهد بود . 3- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام از امام جواد ، او از پدرش از حضرت علی بن ابیطالب از رسول اكرم علیهم السلام روایت می كند كه فرمود : خدا اسلام را پدید آورد و از برای آن فضا و عرصه ای قرار داد ، نور و حصن و ناصری مقرر داشت . فضای اسلام قرآن ، نور آن حكمت ، حصنش كارهای نیك ، انصار اسلام من و اهل بیتم و شیعیان ایشان ، پس شما اهل بیت مرا با شیعیان و انصار آنان دوست داشته باشید . موقعی كه مرا به آسمان بردند و جبرئیل مرا به اهل آسمان معرفی كرد خدا دوستی من و اهل بیتم و شیعیان و انصار آنان را در دل های فرشتگان ودیعه نهاد . این محبت تا روز قیامت نزد ایشان محفوظ است . آنگاه جبرئیل مرا به زمین آورد و به اهل زمین معرفی كرد ، خدای توانا محبت من و اهل بیتم و شیعیان آنان را در دل های مؤمنین امتم به نحو امانت جای داد ، مؤمنین امتم تا روز قیامت این ودیعه مرا در خاندانم نگاه داری خواهند نمود . آگاه باشید !! اگر مردی از امت من تمام عمر خود را در عبادت و پرستش خدا به پایان برساند موقعی كه در پیشگاه پروردگار حكیم قرار گیرد و بغض اهل بیتم را در دل داشته باد و یا دشمن شیعیان آنان باشد ، خدا او را به حال خود واگذار می نماید و سینه او هیچ وقت از نفاق خالی نخواهد بود . 4- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه روایت می كند كه عمر و بن عبید به حضور صادق آل محمد (علیهم السلام) مشرف و پس از اسلام در محضر آن حضرت نشست و آیه شریفه : (الّذین يَجتَنِبُونَ كَبائِرَالإِثمِ وَالفَواحِشَ) را تلاوت كرد و ساكت شد. امام صادق علیه السّلام فرمود : چرا سكوت كردی ؟ گفت : میل دارم كه گناهان كبیره را از قرآن بشناسم . امام صادقعلیه السّلام گناهان كبیره را برای او شرح داد و فرمود : 1- بزرگترین گناهان شرك به خدا است ، زیرا كه خدا می فرماید : كسی كه برای خدا شریك قائل شود خدای قهّار بهشت را بر او حرام خواهد كرد . 2- یكی از گناهان كبیره نومیدی از رحمت خدا است . زیرا كه خدای رؤوف می فرماید : از رحمت پروردگار نومید نمی شود مگر كافران . 3- از مكر خدا (یعنی انتقام كشیدن او) در امان بودن ، گناه كبیره است. زیراكه خدای تعالی می فرماید: از مكر خدا در امان نخواهد بود مگر گروه زیان كاران . 4- از جمله گناهان كبیره نافرمانی پدر و مادر است . زیرا خدای سبحان شخص عاق (والدین) را بدبخت و ستمگر معرفی نموده . 5- از جمله گناهان كبیره كشتن آن كسی است كه خدای حكیم ریختن خون او را حرام كرده باشد – مگر این كه ریختن خون او بر حق باشد- برای این كه خدای عزیز می فرماید : جزای كسی كه خون مؤمنی را بریزد دوزخ است و او همیشه در آنجا معذب خواهد بود . 6- یكی از گناهان كبیره نسبت زنا به زن و مرد مسلمان دادن است . زیرا كه خدای رؤوف می فرماید : افرادی كه به زنان و مردان مسلمان نسبت زنا می دهند در دنیا و آخرت ملعونند و عذاب دردناكی برای آنان خواهد بود. 7- یكی از گناهان كبیره خوردن مال یتیم است . چون كه خدا درباره این طور افراد می فرماید : جز این نیست كه آتش می خورند و به زودی دچار آتش دوزخ خواهند شد . 8- یكی از گناهان كبیره فرار از جهاد (با كفار) است . چه آن كه خدای سبحان می فرماید : كسی كه در روز جهاد پشت به دشمن كند و فرار نماید مشغول غضب خدا و جایگاه او در دوزخ كه بد جایگاهی است خواهد بود ، مگر آن افرادی كه از جبهه جنگ برگردند و خود را برای حمله بعدی آماده كنند با این كه از یك عده مسلمین فرار كنند و به عده دیگری از آنان ملحق شوند . 9- یكی از گناهان كبیره ربا و پول منفعتی خوردن است . زیرا خدای قهار (درباره این گونه افراد) می فرماید : اشخاصی كه ربا می خورند (روز قیامت ) بر نمی خیزند مگر نظیر آن كسی كه شیطان به او آسیب رسانده و او دیوانه شده باشد . 10- یكی از گناهان كبیره سحر و جادو می باشد زیرا كه خدای تعالی می فرماید :حقا كه دانستند كسی كه خریدار سحر و جادو باشد در آخرت نصیبی نخواهد داشت . 11- یكی از گناهان كبیره زناكردن و زنادادن است ، برای این كه خدای قهار می فرماید : كسی كه این كار زشت را انجام دهد به گناه خواهد پیوست و عذاب او در روز قیامت دو برابر خواهد شد و همیشه با ذلت در جهنم خواهد بود . 12- یكی از معاصی كبیره دروغی است كه صاحب خود را دچار زشتی و بدكاری كند. چنان كه خای سبحان می فرماید : آن افرادی كه عهد و پیمان خدا و قسم های خود را به قیمت كمی می خرند (یعنی ارزشی برای آنها قائل نیستند) در قیامت بهره و نصیبی نخواهند داشت. 13- یكی از گناهان كبیره خیانت كردن در اموال (مسلمین) است. زیرا خدای عزیز می فرماید : كسی كه خیانت كند. آنچه را كه خیانت كرده باشد آن را در روز قیامت خواهد آورد. 14- یكی از گناهان كبیره نپرداختن زكات واجب می باشد . برای این كه خدا می فرماید : صورت ها و پهلوها و پشت های آن افرادی كه (زكات پول های مورد زكات را نمی دهند) به وسیله همان پول ها داغ خواهد شد ( به قول معروف نقره داغ از آنان برمی دارند). 15- یكی از گناهان كبیره شهادت دروغ و كتمان شهادت است . به جهت این كه خدای جهان می فرماید : كسی كه شهادت را كتمان كند ( و در موقع لزوم شهادت ندهد ) قلبش آلوده و گناهكار است . 16- یكی از گناهان كبیره شراب خواری و میگساری است . زیرا خدای حكیم از مشروبات آن طور نه كرده كه از پرستش بتها نهی نموده . 17- یكی از گناهان كبیره این است كه كسی نماز را یا واجبات دیگری را كه خدا واجب كرده عمداٌ ترك نماید . به جهت این كه پیغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید : كسی كه نماز را عمداً ترك كند حقا كه از ذمه خدا و رسول بیرون رفته است . 18- یكی از گناهان كبیره پیمان شكنی و قطع رحم است. برای این كه خدای رؤوف می فرماید : برای این گونه افراد لعنت وخانه بدی خواهد بود . 5- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از عمروبن جمیع روایت می كند كه گفت : از باقر آل محمد(علیهم السلام) راجع به نماز خواندن در مسجدهائی كه صورت در آنها كشیده شده پرسش كردم ، فرمود : من از نماز خواندن در این گونه مسجدها كراهت دارم ولی فعلاً نماز خواندن در این مسجدها برای شما مانعی ندارد . موقعی كه حكومت عدل بر سر كار آمد خواهید دید كه با این گونه مساجد چه عملی خواهد شد . * محاسن برقی 1- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از صادق آل محمد(علیهم السلام) روایت می كند كه فرمود : تارك زكات ، در آن موقعی كه بر او واجب شده باشد نظیر كسی است كه به پرداختن زكات معتقد نباشد . * كامل الزیاره 1- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از سدیر صیرفی روایت می كند كه گفت : در حضور امام محمد باقر علیه السّلام بودیم كه جوانی سخن از قبر امام حسین علیه السّلام به میان آورد . امام باقر به آن جوان فرمود : هیچ بنده ای در این راه قدم بر نمی دارد مگر این كه خدا برای او حسنه ای می نویسد و گناهی را از گناهانش محو می نماید . 2- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از صادق آل محمد(علیهم السلام) روایت می كند كه فرمود : آسمان جز برای حسین بن علی علیه السّلام و حضرت زكریا علیه السّلام گریه نكرده است . 3- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از كثیربن شهاب حارثی روایت می كند كه گفت : در رحبه نزد امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (علیه السلام) نشسته بودیم كه ناگاه دیدیم حسین علیه السّلام از دور پیدا شد ، در این هنگام بود كه علی علیه السّلام خنده اش گرفت و به قدری خندید كه دندانهای نواجدش نمایان شد ، آنگاه فرمود : خدا (در قرآن) گروهی از ذكر كرده و فرمود : (فَمَا بَكَت عَلَیهِمُ السَّماءُ وَ الاَرضُ وَ مَا كانُوا مُنظِرینَ) ولی به خدایی كه حبه را می شكافد و خلق را می آفریند این (فرزند من حسین) كشته خواهد شد و آسمان و زمین بر او گریه خواهند كرد . * كتاب من لا یحضره الفقیه 1- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از ابراهیم بن ابی محمود روایت می كند كه گفت : به حضرت علی بن موسی الرضا علیه السّلام گفتم : ای پسر پیغمبر ! درباره این حدیثی كه مردم از پیغمبر اكرم روایت می كنند و می گویند : آن حضرت فرموده : خدا در هر شب جمعه به آستان دنیا فرود می آید ، چه می فرمائید ؟ حضرت رضا علیه السّلام فرمود : خدا لعنت كند آن افرادی را كه (این گونه) كلمات را تغییر و تبدیل می دهند !! به خدا قسم كه پیغمپبر خدا چنین حرفی را نزده ، بلكه آن حضرت فرموده : خدای توانا در ثلث آخر هر شبی و اوّل شب جمعه ملكی را به آسمان دنیا فرو می فرستد و به اودستور می دهد تا ندا كند : آیا خواهنده ای هست تا من به او عطا كنم ؟ آیا توبه ای كنندهای هست تا من توبه او را بپذیرم ؟ آیا كسی هست كه طلب آمرزش كند تا من او را بیامرزم ؟ ای كسی كه طالب خیری ! جلو بیا! ای كسی كه طالب شری! كوتاه كن! آن ملك همچنان ندا می كند تا موقعی كه صبح طلوع كند همین كه صبح طلوع كرد ، به محل خود كه ملكوت آسمان است مراجعت می نماید . این موضوع را پدرم از جدم ، از پدران بزرگوارش ، از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برای من نقل كرد. * كتاب توحید صدوق 1- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام به چند واسطه از حضرت علی بن موسی الرضا علیه السّلام روایت می كند كه فرمود : یك روز ابوحنیفه از حضور امام جعفر صادقعلیه السّلام خارج و با حضرت موسی بن جعفر علیه السّلام مصادف شد . ابوحنیفه به آن حضرت گفت : ای پسر ! معصیت از كیست ؟ فرمود : از سه حال خارج نیست : 1- با این كه معصیت از طرف خدا است – در صورتی كه از طرف خدا نیست- پس برای شخص كریم سزاوار نیست كه بنده خود را برای عملی كه انجام نداده عذاب كند . 2- با این كه معصیت از خدا و بنده خدا به طور شراكت صادر می شود – در صورتی كه این طور نیست – پس برای شریك قوی سزاوار نیست كه در حق شریك ضعیف، ظلم و ستم كند . 3- با این كه معصیت فقط از بنده خدا است – همین طور هم هست – پس اگر خدا او را عقاب كند برای گناه او است و اگراو را ببخشد برای كرم و بخشش خدا است . * كتاب معانی الأخبار 1- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام از حضرت امام علی النقی علیه السّلام روایت می كند كه می فرمود : منظور از (شیطان) رجیم یعنی ملعون ، یعنی از مواضع خیر رانده شده، یعنی هیچ مؤمنی به یاد او نمی آید مگر او را لعنت می كند . در علم خدا گذشته است : موقعی كه قائم علیه السّلام خروج كند هیچ مؤمنی در زمان خود نیست مگر این كه او را به وسیله سنگ دور می كند ، آن طور كه قبلاً به وسیله لعن دور شد . 2- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام از حضرت امام علی النقی علیه السّلام ، از پدرش ، از پدران بزرگوارش ، از حضرت حسین بن علی علیه السّلام ، از پیغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت می كند كه فرمود : ابوبكر به منزله گوش من است ، عمر به منزله چشم من است ، عثمان به منزله قلب من است . امام حسین علیه السّلام می فرماید : همین كه صبح شد من نزد پیغمبر خدا رفتم ، پدرم علی ، ابوبكر ، عمر و عثمان در حضور آن حضرت بودند . من به رسول اكرم گفتم: من درباره این اصحاب در روز گذشته از تو یك موضوعی شنیدم ، معنی آن سخنی كه دیروز راجع به ایشان فرمودی چیست ؟ فرمود : آری ، آنگاه به دست خود به ایشان اشاره كرد و فرمود : اینان گوش و چشم و دل من هستند . به همین زودی راجع به ولایت این وصی من و اشاره كرد به حضرت امیرالمؤمنین علی ابن ابیطالب علیه السّلام ، از ایشان سؤال خواهد شد . آنگاه فرمود : خدای تعالی می فرماید : (اِنَّ السَّمعَ وَالبَصَرَ وَالفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ عَنهُ مَسئُولاً) بعد از آن فرمود : به عزت پروردگارم قسم كه جمیع امت من در روز قیامت نگاه داشته می شوند و درباره ولایت علی علیه السّلام از آنان سؤال خواهد شد و معنی قول خدای تعالی كه می فرماید : (وَقِفوهُم اِنَّهُم مسئُولونَ) همین است . * كتاب اختصاص 1- حضرت عبدالعظیم علیه السّلام از حضرت علی بن موسی الرضا علیه السّلام روایت می كند كه فرمود : ای عبدالعظیم ! سلام مرا به دوستانم برسان و به ایشان بگو : راهی برای شیطان در نفس های خود قرار ندهند ! آنان را به راستگوئی و ادای امانت دستور بده ! به آنان دستور بده تا درباره آن اموری كه معین و مددكار ایشان نیست جدال نكنند و برای دید و بازدید نزد یكدیگر رفت و آمد كنند ، زیرا كه این گونه كارها موجب تقرب و نزدیكی می گردد