علاوه‌ بر شمیمی که از مدینه تا مرو، اقامت‌گاه‌های فراوانی را به خود معطر کرده، سه حرف نیز با این شهر گره خورده است؛ ر ض ا. گاهی این حروف را به همین ترتیب به هم می‌چسبانند و مغازه یا فضای تجاری یا حتی مسکن زائران را به آن مزین می‌سازند. گاهی هم از مشتقاتش استفاده می‌کنند. مثل باغی که نامش، بهشت را تداعی می‌کند؛ باغ رضوان.
این مقدمه بهانه‌ای بود تا از این عکس بگوییم. عکسی که از روبروی این باغ گرفته شده است. تصویری که محمد صانع آن را ماندگار ساخته، نمای فلکه‌ حضرت را پیش از خراب شدن به نمایش گذاشته است. این تصویر قدیمی در سال 1392 هجری قمری معادل سال 1351 هجری خورشیدی تهیه شده و هم‌اکنون در مدیریت مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی موجود است.
فلکه‌ حضرت در فاصله‌ بین سال‌های 1308 تا 1312 هجری شمسی بر گرادگرد حرم مطهر به فاصله 30 متر از ساختمان‌های اطراف ساخته شد و تا سال 1353 پا برجا بود اما در این سال تخریب شد.
این فلکه که در پیرامون حرم مطهر ساخته شد، بعدها به فلکه حضرت شهرت یافت و پس از تخریب و بازسازی‌ها، چمن‌کاری‌های زیبایی در آن صورت گرفت.
و اما باغ رضوان و سرگذشتش؛ نام اولیه‌ گورستان قتل‌گاه، «غسل‌گاه»، با سابقه‌ای هزار و 200 ساله و نام بعدی آن «باغ رضوان» است و محل آن هم در شمال حرم مطهر حضرت ‌رضا‌(علیه السلام) بوده. بنا به روایتی، زمین غسل‌گاه را حضرت‌ رضا‌(علیه السلام) از محل اُجرت کتابت قرآن‌کریم خریده و وقف بر قبور مؤمنین و مؤمنات کرده‌اند. ظاهرا همان غسل‌گاه، در سده‌ ششم و در زمان درگذشت شیخ طبرسی (سال 548) به قتل‌گاه شهرت داشته. پس از قتل‌عام مردم مشهد توسط لشکریان عبدالمؤمن‌خان ازبک در سال 997 هجری قمری و دفن اجساد ایشان در آن محل نیز «قتل‌گاه» شهرت بیشتری یافته است. نام قبرستان قتل‌گاه برای این گورستان عمدتا از اواخر قرن یازده هجری قمری عمومیت یافته است.
این قبرستان پس از احداث میدان پیرامون حرم یا همان فلکه‌ حضرت و خیابان طبرسی، در سال‌های 1308 تا 1312 هجری خورشیدی تسطیح شد و بعد در بخشی از آن صحنی به نام رضوان احداث گردید که در مشهد به باغ رضوان شهرت یافت.
بنابراین قدمت آن تقریبا 1200 سال است یا دست کم از زمان دفن شیخ طبرسی (سده ششم) در آن، حدود 800 سال می‌گذرد. بدین سبب در این قبرستان، نامداران بسیاری چون شیخ طبرسی، شرف‌الدّین‌ابوطاهر قمی وزیر (مدفون در قرن ششم هجری)، سید فخرالدین (مشهور به قبرسبز، مدفون در قرن هشتم)، علی‌شاه افشار (برادرزاده و جانشین نادرشاه، مدفون در قرن دوازدهم)، آیت‌ا... فقیه سبزواری، فاضل بسطامی و همچنین سید احمد کبیر (از اصحاب کبار حضرت رضا(علیه السلام)) مدفون شده‌اند.
با توجه به وجود مدفن شیخ طبرسی در گورستان قتل‌گاه، پس از احداث خیابان شمالی حرم (در زمان رضاشاه پهلوی) خیابان مزبور به نام طبرسی نام‌گذاری شد که یکی از خیابان‌های مهم و مشهور مرکز شهر مشهد است. باغ‌رضوان در میدان شمالی، بین کوچه‌ تکیه‌ حاج‌آقا جان و خیابان طبرسی، در سال 1310 هجری خورشیدی ساخته شد.
فائزه موسوی
منبع : سایت آستان قدس رضوی