Kur’an-ı Kerim

Hayyul Kayyum-1

Allah'tır ki, O'ndan başka ilâh yoktur. Diridir, koruyup yöneticidir.

"Diri" anlamına gelen "Hayy" ismi, kalıcı hayat sahibi demektir. O da, diğer "sıfatı müşebbehe"ler gibi sürekliliğe ve kalıcılığa delalet eder.

İnsanlar ilk kez varlıkların durumunu algılamaya başladıklarında onların iki kısma ayrıldıklarını fark ettiler:

a) Varlığı sürdükçe somut durumu değişmeyenler. Taşlar ve diğer cansız varlıklar gibi.

b) Varlığı, somut olarak sahip olduğu şekli sürdürmekle beraber durumu değişebilen, güçleri devre dışı kalabilenler. İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler gibi. Çünkü bunların sahip oldukları güçlerin bazen işlevsiz kaldıklarını, çevrelerini algılayamadıklarını, normal eylemlerini gerçekleştiremediklerini ve aşamalı olarak bozulmaya yüz tuttuklarını görebiliyoruz. Bundan dolayı, insanoğlu, duyguların ötesinde, bilgi nitelikli algılayış ve kavrayışların, iradeye ve bilgiye dayalı fiillerin kaynağı olan bir başka olgunun farkına vardı. Bu olgu, "hayat" olarak isimlendirilir. Hayatın ortadan kalkması ise "ölüm" adını alan bir durumdur. Şu hâlde, hayat kendisinden bilgi ve kudret sızan bir varlık türüdür.

Yüce Allah, Kur'ân'da, insanların bu algılayışını onaylar biçimde, mahiyeti bundan ibaret olan hayattan söz etmiştir: "Biliniz ki gerçekten Allah, ölümünden sonra yeryüzüne hayat verir." (Hadid, 17) "Şüphesiz sen, toprağı boynu bükük görürsün. Ama Biz onun üzerine suyu indirdiğimiz zaman, deprenir ve kabarır. Şüphesiz onu dirilten, ölüleri de elbette dirilticidir." (Fussilet, 39) "Diri olanlar da ölüler de bir değildir." (Fâtır, 22) "Her canlı şeyi sudan yarattık." (Enbiyâ, 30) Bu ayetler, insan, hayvan ve bitki gibi canlı türlerinin sahip oldukları hayatı kapsamaktadır.

Kur'ânı Kerim'de, hayat kısımlarına ilişkin ifadeler de vardır:

"Rabbimiz, bizi iki kere öldürdün ve iki kere dirilttin." (Mü'min, 11) İki kere diriltme ifadesi, iki hayatı, yani ölümhaşir arası berzah hayatını ve ahiret hayatını kapsamaktadır. Buna göre, tıpkı hayat sahibi olan canlılar gibi, hayatın kendisi de kısımlara ayrılır.

Yüce Allah, insanların dünya hayatına ilişkin bu algılayışlarını onaylamakla birlikte, birçok ayette onu düşük, basit ve önemsiz bir değer olarak niteler: "Oysa ki dünya hayatı, ahirette bir metadan başkası değildir." (Ra'd, 26) "Dünya hayatının geçiciliğini isteyerek." (Nisâ, 94) "Dünya hayatının süsünü isteyerek..." (Kehf, 28) "Dünya hayatı yalnızca bir oyun ve oyalanmadan başkası değildir." (En'âm, 32) "Dünya hayatı, aldanış olan bir metadan başkası değildir." (Hadid, 20)

• Önceki
• Sonraki