52 «يَوْمَ يَدْعُوكُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ بِحَمْدِهِ وَ تَظُنُّونَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلّاَ قَلِيلاً»
 
ترجمه  :
52. روزى كه شما را دعوت مى‌كند پس ناچار اجابت مى‌كنيد به حمد الهى و گمان مى‌كنيد كه لَبْث[= درنگ] نكرده‌ايد مگر زمان قليلى.
 
تفسير :
[حشر تمام جن و انس در روز قيامت]
(يَوْمَ يَدْعُوكُمْ) روز قيامت است كه تمام جن و انس محشور مى‌شوند و مراد از دعوت احياى آن‌هاست و بعث آن‌ها كه به امر الهى تمام زنده مى‌شوند (فَتَسْتَجِيبُونَ) به فوريت اجابت مى‌كنيد كه مكرر گفته‌ايم [در] افعال الهى فقط [با] اراده [شىء] ايجاد مى‌شود: (إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ)[1]  (بِحَمْدِهِ) تمام افعال الهى موافق حكمت و مصلحت است و لياقت  حمد دارد در خبر است كه حضرت اگر نعمتى به او متوجه مى‌شد مى‌فرمود :
«الحَمْدُ للهِِ على هذهِ النعمةِ»[2] .
 و اگر مصيبتى وارد مى‌شد مى‌فرمود :
«الحَمْدُ للهِِ على كُلِّ حالٍ»[3] .
در نظر دارم موقعى كه مرحوم سيدنا الاستاد از استر افتاده و تمام اعضاى او كوبيده شده بود و در بيمارستان او را بسترى كرده بودند يكى از شاگردان كه به عيادت رفته بود و پرسش از حال ايشان كرد فرمود: انسان در موقعى كه به بلاهاى سخت دچار شود اگر فكر كند، آن قدر نعمت به او عنايت فرموده كه از عهده شكر كوچكترين آن‌ها برنمى‌آيد.
(وَ تَظُنُّونَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلّاَ قَلِيلاً)، چنانچه مى‌فرمايد: (قالَ كَمْ لَبِثْتُمْ فِى الاَْرْضِ عَدَدَ سِنِينَ * قالُوا لَبِثْنا يَوْماً أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ)[4] .
 و در مورد عُزَير (علیه السلام) مى‌فرمايد: (فَأَماتَهُ اللهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ كَمْ لَبِثْتَ قالَ لَبِثْتُ يَوْماً أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَةَ عامٍ) الآية[5]  پس تمام زمان حيات در دنيا و طول عالم برزخ در نظر يك روز يا بعض روز مى‌آيد و تعبير به «ظن» براى اين است كه يقين به مقدار ندارند.

__________________________________________________________________________________

[1] .  جز اين نيست امر پروردگار همين كه اراده فرمود وجود شيئى را اينكه بگويد از براى آن شىء: باش پس مى‌باشد. سوره يس: آيه 82.
[2] .  خدا را به خاطر اين نعمت شكر مى‌كنم. كافى: ج2، ص97، ح19؛ امالى طوسى: ص50 وبحار الأنوار: ج68، ص33، ح14 و ج90، ص214، ح17.
[3] .  خدا را در تمام حالات سپاس مى‌گويم. همان.
[4] .  فرمود: چه مدت به عدد سال‌ها در زمين مانديد [چند سال عمر كرديد]؟ گفتند: يك روزيا پاره‌اى از روز را درنگ كرديم. سوره مومنون: آيات 112ـ113.
[5] .  پس خداوند او را به مدت صد سال ميراند آنگاه او را برانگيخت، [و به او] گفت: «چه قدردرنگ كردى؟» گفت: يك روز يا پاره‌اى از روز درنگ كردم. گفت: [نه] بلكه صد سال درنگ كردى. سوره بقره: آيه 259.

نوشتن دیدگاه