موضوع بعدی مشترك بودن فاطمه (سلام الله علیها) است بارسول اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) در مقام ركن بودن نسبت به على بن ابى‏طالب (علیه السلام).
جابر بن عبداللَّه چنين روايت مى‏كندكه پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) به على(علیه السلام) فرمود:
« سلام عليك ابا الريحانتين، اوصيك بريحانتى من الدنيا من قبل ان ينهد ركناك، و اللَّه خليفتى عليك. فلما مات النبى (صلی الله علیه و آله وسلم)قال (على): هذا احد الركنين الذين قال رسول‏اللَّه. فلما ماتت فاطمه قال: هذا الركن الثانى الذى قال رسول‏اللَّه». [1]
« سلام بر تو، اى پدر دو ريحانه من، يا على محافظت آن دو را به تو سفارش مى‏كنم قبل از آنكه هر دو ركن تو از بين برود، تو را به خدا مى‏سپارم كه او نگهدارنده توست.
(جابر بن عبداللَّه روايت را چنين ادامه مى‏دهد):
پس از رحلت پيامبر اكرم، اميرالمؤمنين(علیه السلام) فرمود: اين بود يكى از دو ركن من كه رسول خدا مى‏فرمود، و اينك منهدم گرديد؛ و هنگامى كه فاطمه (سلام الله علیها) چشم از جهان فروبست، على فرمود: اين بود همان ركن دومى كه به قول پيامبر اكرم، امروز از دست دادم».
اين حديث را عده‏اى از علما به اين شرح نقل كرده‏اند:
حافظ ابونعيم در حليه الاولياء، حافظ ابن‏عساكر در تاريخ شام، حافظ محب‏الدين طبرى در رياض و ذخائر، امام احمد بن حنبل (امام حنابله)، حافظ كنجى شافعى در كفايه، ابوالمظفر سبط بن جوزى در تذكره، حافظ سيوطى در جامع كبير و جمعى ديگر از دانشمندان و محققين.
در اينجا لازم است ركن بودن به على (علیه السلام) را دقيقا بررسى كنيم كه آيا مراد از اين «ركنيت» چيست؟ و حقيقت اين رتبه معنوى كه مقام بسيار والا و بزرگى است چگونه مى‏باشد؟ آنچه مسلم است اين است كه در اين مقام، هر معنايى كه در شان پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) تصور شود عينا به همان گونه و بهمان ترتيب در شان حضرت صديقه (سلام الله علیها)وارد است، و به عبارت ديگر، حضرت زهرا (سلام الله علیها) در مقام ركنيت مثل و همانند پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم)، و در اين منقبت همتا و شريك و برابر با رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) مى‏باشد.
يقينا مقصد از ركن على(علیه السلام) بودن، اين نيست كه فاطمه (سلام الله علیها)اداره‏كننده امور خانواده و كدبانوى خانه و كاشانه على(علیه السلام)، و گرداننده چرخ زندگانى و آسايش بخش او و خاندان اوست، زيرا كه اينها از وظايف حتمى هر زن مسلمان است. مهم اين است و رمز عظمت زهراى اطهر آنجاست كه با وجود آيه]الرجال قوامون على النساء[[2] كه موضع كلى مردان و زنان را نسبت به يكديگر تعيين مى‏نمايد، پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) در يك مورد استثنائى، حضرت صديقه را ركن على(علیه السلام) مى‏خواند، همانگونه كه خودش را. رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) به هر معنى و مفاد، و به هر نحو و كيفيتى كه ركن على محسوب مى‏شود، فاطمه (سلام الله علیها)نيز به همان ترتيب، به همان نسق، و به همان وضع، ركن مساوى و همتاى ديگر در اين منقبت است.  
در اينجا مى‏توان گفت كه اين ركن بودن به على(علیه السلام) از مقام شامخ ولايت سرچشمه مى‏گيرد، و از شئون ولايت است كه هر يك از آن سه وجود مقدس، ركن دو نفر ديگر مى‏باشد، و اين موضوع امكان‏پذير نيست مگر اينكه فاطمه (سلام الله علیها)نيز در مقام ولايت همتا و همانند و برابر با پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) و على(علیه السلام) بوده باشد، يعنى چنان كه رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) ركن ولايت، اساس اسلام، و اصل مودتى است كه خدا آن را اجر نبوت قرار داده است، حضرت زهرا (سلام الله علیها)نيز در اين شئون شريك، برابر، و همتاى او است و به همين مناسبت است كه پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) مى‏فرمايد:
« لو لم يخلق اللَّه على بن ابى‏طالب، ما كان لفاطمه كفو».[3]
« اگر خدا على ابن ابى‏طالب را نمى‏آفريد فاطمه شبيه و نظيرى در عالم‏نداشت».
در روايت ديگرى آن حضرت خطاب به على مى‏فرمايد:
« لولاك يا على لما كان لفاطمه كفو على وجه الارض».[4]
« يا على اگر تو نبودى، فاطمه(سلام الله علیها) را بر روى زمين همانند و نظيرى نبود».
مقصود پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله وسلم)از كفو كه در اين روايات و احاديث ديگر در شان حضرت زهرا(سلام الله علیها) بكار برده است، چيست؟ آيا منظور آن حضرت، كفو در مال، همانند در فقر و غنا، و يا همتايى در خلقت ظاهرى است؟ بطور يقين نه؛ بلكه مقصود كفو و همانند در مقام ولايت و صفات و فضائل است. بلى، فاطمه (سلام الله علیها) در شئون ولايت همتاى على(علیه السلام) است، همانگونه كه خود پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) چنين است. چنانكه رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) ركن ايمان، ركن اسلام، ركن توحيد، ركن منطق و بيان، و ركن حقيقت و شرف انسان است، و به همان معنى و مفهوم، حضرت زهرا و ائمه اطهار: نيز ركن و اساس و اصل و پايه و بنيادند.  
در زيارت مبعث، على (علیه السلام) را بعنوان ركن بودن چنين خطاب مى‏كنيم:
« ... و صل على عبدك و امينك الاوفى... و ركن الاولياء و عماد الاصفياء...».[5]
كه ركن و پايه و ستون و تكيه‏گاه جميع اوليا و اصفيا مى‏باشد، ركن و تكيه‏گاهش بفرمايش پيامبر حضرت صديقه (سلام الله علیها) است.
در يكى از زيارات مطلقه نيز حضرت اميرالمؤمنين(علیه السلام) « سيد الاوصياء و ركن الاولياء» ناميده شده است،[6] و در زيارت وارث حضرت اباعبداللَّه الحسين(علیه السلام) چنين عرضه مى‏داريم:
«اشهد انك من دعائم الدين و اركان المؤمنين»؛[7]
و در زيارت عيد فطر و قربان[8] و همچنين در زيارت اربعين حسين (علیه السلام)[9]
« اشهد انك من دعائم الدين و اركان المسلمين، و معقل المؤمنين»؛
و در زيارت جامعه كبيره:
« ... و ساسه العباد، و اركان البلاد، و ابواب الايمان».[10]
آرى چهارده معصوم : همگى اركان توحيد و ايمان و اسلام هستند، و هر يك از آنان ركن است براى ساير معصومين. حضرت صديقه (سلام الله علیها)در اين مقام- نظير و همانند و همتاى رسول اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم)- ركن است براى اميرالمؤمنين (علیه السلام).
--------------------------------------------------------
[1]- تاریخ مدینه دمشق، ج 14، ص 166، تاریخ ابن عساکر، ص 120.
[2]- نساء/ 34.
[3]- اين روايت به همين لفظ در ينابيع الموده ص 237 موجود است. همچنين در فردوس الاخبار ج3،ص 418 ح 5170 (به لفظ: لو لم يخلق على ما كان لفاطمه كفو)، و در مقتل الحسين خوارزمى، ج1،ص66 (به لفظ: لو لم يكن على ما كان لفاطمه كفو) آمده است.
[4]- متن روايت چنين است:
«عوتب النبى 6فى امر فاطمه، فقال: لو لم يخلق اللَّه على بن ابى‏طالب ما كان لفاطمه كفو، و فى خبر: لولاك لما كان لها كفو على وجه الارض». بحارالانوار، ج43،ص 107.
[5]- اين قسمت از زيارت اميرالمؤمنين (علیه السلام)كه مخصوص روز مبعث مى‏باشد چنين است: «... اللهم صل على محمد و آل‏محمد، و صل على عبدك و امينك الاوفى، و عروتك الوثقى، و يدك العليا، و كلمتك الحسنى، و حجتك على الورى، و صديقك الاكبر، سيد الاوصياء و ركن الاولياء، و عماد الاصفياء، اميرالمؤمنين، و يعسوب الدين، و قدوه الصديقين، و امام الصالحين...». )مصباح الزائر ص 96 -95، مزار الشهيد ص 32، بحارالانوار ج97،ص 379).
[6]- قسمتى از اين زيارت مطلقه‏ى اميرالمؤمنين(علیه السلام) كه از امام صادق (علیه السلام)روايت شده و مرحوم شيخ مفيد آن را نقل نموده است چنين است: «... اللهم صل على محمد و آل‏محمد، و صل على اميرالمؤمنين عبدك المرتضى، و امينك الاوفى، و عروتك الوثقى، و يدك العليا، و جنبك الاعلى، و كلمتك الحسنى، و حجتك على الورى، و صديقك الاكبر، و سيد الاوصياء، و ركن الاولياء، و عماد الاصفياء، اميرالمؤمنين، و يعسوب الدين، و قدوه الصالحين، و امام المخلصين...».(مصباح الزائر ص 79 -78، بحارالانوار ج97،ص 307).
[7]- مصباح المتهجد ص 664، بحارالانوار ج98،ص 200.
[8]- مصباح الزائر ص 172، مزار الشهيد ص 184، بحارالانوار، ج 98، ص 353.
[9]- مصباح الزائر ص 154، مزار الشهيد ص 211، المزار الكبير ص 172، بحارالانوار ج98،ص 332.
[10]- عيون الاخبار ج2،ص 277، بحارالانوار ج99،ص 128 -127.
همچنين در يكى از زيارتهاى حضرت اميرالمؤمنين (علیه السلام)مى‏خوانيم:
«... اشهد انك و الائمه من ولدك سفينه النجاه، و دعائم الاوتاد، و اركان البلاد، و ساسه العباد...». (المزار الكبير ص 76، 77، بحارالانوار ج97،ص 342 ، 148)؛
و در يكى از دعاهاى روز عيد غدير مى‏خوانيم:
«... اللهم صل على محمد و آل‏محمد، الائمه القاده، و الدعاه الساده، و النجوم الزاهره، و الاعلام الباهره، و ساسه العباد، و اركان البلاد...». (اقبال الاعمال ص 492، بحارالانوار ج95،ص320)؛
و در توقى شريف حضرت كه براى استشفاع به محمد و آل‏محمد : است مى‏خوانيم:
«... قد اتاكم اللَّه يا آل‏ياسين خلافته و علم مجارى امره فيما امره فيما قضاه و دبره و رتبه و اراده فى ملكوته، فكشف لكم الغطاء، و انتم خزنته و شهداوه و علماوه و امناوه، ساسه العباد و اركان البلاد و قضاه الاحكام...». (بحارالانوار ج91،ص 37. همچنين مراجعه كنيد به مصباح‏الزائر ص 223، 224، بحارالانوار ج99،ص 93).

نوشتن دیدگاه