168   «الَّذِينَ قالُوا لاِءِخْوانِهِمْ وَقَعَدُوا لَوْ أَطاعُونا ما قُتِلُوا قُلْ فَادْرَؤا عَنْ أَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ»
ترجمه:
168. كسانى كه گفتند به برادران خود و قعود از جهاد نمودند كه اگر آن‏ها هم قعود كرده بودند و به جهاد نرفته بودند كشته نمى‏شدند. به آن‏ها بگو: پس اگر مى‏توانيد جلوگيرى كنيد از جان خود مرگ را اگر هستيد راست گويان.
تفسير:
«الّذين» ، يا بدل از «الَّذِينَ نافَقُوا» است ، يا از ضمير «يَقُولُون»، بنابراين مرفوع است، يا بدل از ضمير «يَكْتُمُونَ» است و منصوب است، يا مبتداست و خبرش «ما قُتِلُوا» است و اين اظهر است، و اين‏ها كسانى هستند كه قعود از جهاد نمودند و در ميدان جنگ حاضر نشدند و به جهاد نرفتند. «قالُوا» گفتند «لإخْوانِهِم»؛ يعنى در حق آن‏ها گفتند و در مورد آن‏ها. «وَ قَعَدُوا» ترك جهاد كردند. «لَوْ أَطاعُونا»؛ اگر حرف ما را شنيده بودند و به جهاد نرفته بودند.
[در بيان توهّم بى‏جاى عوام و كفار]
«ما قُتِلُوا»؛ آن‏ها هم كشته نمى‏شدند، چنانچه اين عقيده بسيارى از عوام است كه اگر فلانى مسافرت نكرده بود يا فلان جا نرفته بود يا فلان عمل را نكرده بود نمى‏مرد. و اين عقيده به نصّ آيات باطل است؛ «فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ»[1].
و در خبر از حضرت رسالت  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مروى است فرمود: «روح الأمين نفث في روعي أنـّه لا تموت نفس حتى تستكمل رزقها»[2].
و بالجمله، روزىِ هر كس معيّن و انفاس او محدود و مدت او مضبوط است، اگر اجل رسيد، چه قاعد باشد چه مجاهد، چه سفر باشد چه حضر : «أَيْنَما تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ كُنْتُمْ فِى بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ»[3].
«قُلْ فَادْرَؤا عَنْ أَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ» «درأ» به معنى دفع است مقابل رفع ، زيرا رفع، برداشتن امر ثابت است و دفع جلوگيرى از ثبوت؛ يعنى نگذاريد مرگ شما را دريابد «إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ» و چون نمى‏توانيد جلوگيرى كنيد، پس در اين دعوى كاذب هستيد.
------------------------------------------------
[1] .  پس زمانى كه مدت آن‏ها رسيد، تأخير نمى‏افتد ساعتى و جلو هم نمى‏افتد از براى آن‏ها. سوره اعراف: آيه 34.
[2] .  جبرئيل به من وحى كرد كه هيچ فردى نمى‏ميرد، تا اينكه روزيش كامل مى‏شود. كافى: ج5، ص83، ح11 و بحار الأنوار: ج67، ص96، ح3 با اندكى اختلاف.
[3] .  هر كجا باشيد، مرگ شما را در مى‏يابد، ولو در برج‏هاى محكم باشيد. سوره نساء: آيه 78.

نوشتن دیدگاه