171   «يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللّه‏ِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللّه‏َ لا يُضِيعُ أَجْرَالْمُؤمِنِينَ»
ترجمه:
171. و نيز بشارت مى‏دهند به نعمت الهى و فضل خداوند و اينكه خدا اجر مؤنين را از بين نمى‏برد.
اين آيه مشتمل بر سه جمله است كه سابقين «يَسْتَبْشِرُونَ» [ = بشارت مى‏دهند ] لاحقين را.
[توضيح نعمت و فضل و اجر]
1. «بِنِعْمَةٍ مِنَ اللّه‏ِ» «بنعمة» مفرد است و منوّن به تنوين است و اين دلالت دارد بر يك نعمت بسيار بزرگى كه بالاترين نعمت‏هاست و البته ساير نعم را هم در بر دارد.
2. «وَ فَضْلٍ» كه اين هم دلالت مى‏كند كه فضل بزرگى از جانب حق به آن‏ها مى‏رسد كه ساير تفضلات را هم شامل باشد.
3. «وَ أَنَّ اللّه‏َ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤمِنِينَ»، اطلاق اجر به نوعى از عنايت است؛ زيرا احدى حقى بر خدا ندارد و طلب از او ندارد، ولو عبادت اهل دنيا را كرده باشد وظيفه عبوديت خود را انجام داده و شكر نعماى او نموده، و تمام عبادات كافى نيست بر اداى شكر كوچك‏ترين نعماى او، چه رسد به نعمتهايى كه «وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللّه‏ِ لا تُحْصُوها»[1]، بلكه اطلاق اجر از جهت وعده‏هاى الهى است كه البته خلف ندارد و اين هم دليل است كه مراد جميع مؤنين است.
تنبيه:
[اخبار فضل جهاد و شهادت]
احاديث در فضيلت جهاد و شهادت بسيار است، و در جواهر اول كتاب جهاد نقل فرموده، و در بحار در ابواب متفرقه مفصلاً بيان فرموده، و در وسائل نيز اخبار را ذكر كرده، هر كه طالب است مراجعه كند، و مختصرا اشاره‏اى
مى‏شود: «الجهاد باب من أبواب الجنة فتحه اللّه‏ لخاصّة أوليائه... ، والجهاد هو لباس التقوى، ودرع اللّه‏ الحصينة، وجنّته الوثيقة، فمن تركه رغبةً عنه ألبسه اللّه‏ لباس الذلّ...». الخبر[2].
و از پيغمبر  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله است فرمود:
«الخير كلّه في السيف، وتحت ظِلّ السيف، لا يقيم الناس إلاّ السيف، والسيوف مقاليد الجنّة والنار»[3].
و حديث مفصلى از اميرالمؤنين  عليه‏السلام از پيغمبر اكرم  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله روايت مى‏كنند كه بعض فقراتش اين است:
«إنّ الغُزاة إذا همّوا بالغزو كتب اللّه‏ لهم براءةً من النار ... ، وإذا زال الشهيد عن فرسه بطعنةٍ او ضربةٍ لم يصل إلى الأرض حتى يبعث اللّه‏ عزّ وجلّ زوجته من الحور العين، فتبشِّره بما أعدّ اللّه‏ له من الكرامة... ؛ أبشِر فإنّ لك ما لا عين رأت ولا اُذن سمعت، ولا خطر على قلب بشر ... ، ويخرج من قبره شاهراً سيفه تشخب أوداجه دماً ... ، لو كان الأنبياء على طريقتهم لترجّلوا لهم لِما يرون من بهائهم...» الخبر[4].
إلى غير ذلكَ من الاخبار.
و در سفينه بعد از ذكر جماعتى از مجاهدين در عصر نبى  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مثل على  عليه‏السلام و حمزه و جعفر و عبيدة بن حارث و ابو دجانه و براء بن عازب و سعد بن معاذ و محمد بن مسلمه و غير اين‏ها مى‏فرمايد:
«ولقد اجتمعت الاُمّة على أنّ هؤاء لا يقاسون بعليّ  عليه‏السلام في شوكته وكثرة جهاده، فأمّا أبوبكر وعمر فقد تصفّحنا كتب المغازي فما وجدنا لهما فيه أثر البتة»[5].
و احكام جهاد و شرايط آن و آداب آن مربوط به كتب فقهيه است و افضل جهاد ، جهاد با نفس است كه جهاد اكبر گفتند، و در حديث قدسى است در اوصاف اهل خير مى‏فرمايد:
«يموت الناس مرّةً، ويموت أحدهم في كل يوم سبعين مرّة من مجاهدة أنفسهم ومخالفة هواهم والشيطان الذي يجري في عروقهم»[6].
-------------------------------------------
[1] .  و اگر نعمت خدا را شماره كنيد، نمى‏توانيد آن را به شمار در آوريد. سوره ابراهيم: آيه 34.
[2] .  جهاد درى از درهاى بهشت است كه خداوند آن را براى دوستان خاص خود باز كرده و آن پوشش تقوا و محافظ محكم و سپر قوى و سخت خداست. هر كس به خاطر تنفر از جهاد، آن را ترك كند، خداوند لباس خفت وخوارى بر تن او مى‏كند. كافى: ج5، ص4، ح6 و وسائل الشيعة: ج15، ص14، ح13.
[3] .  تمام خير و خوبى‏ها در شمشير و زير سايه آن است و فقط شمشير مردم را به راه مى‏آورد و شمشيرها، كليدهاى بهشت و دوزخ هستند. كافى: ج5، ص2، ح1 و وسائل الشيعة: ج15، ص9، ح1.
[4] .  هر گاه رزمندگان به ميدان جنگ مى‏روند، خداوند برگه آزادى از آتش را براى آنان مى‏نويسد و هنگامى كه رزمنده با ضربه شمشير يا نيزه از روى اسب خود مى‏افتد و شهيد مى‏شود، هنوز به زمين نرسيده، خداوند حور العين او را به سوى او فرستاده كه او را به آنچه خداوند در بهشت برايش مهيا كرده، بشارت مى‏دهد و مى‏گويد: مژده بده كه چيزهايى براى توست كه نه چشمى ديده و نه گوشى شنيده و نه به ذهن هيچ انسانى خطور كرده است. و او با شمشير آخته و رگ‏هاى بريده از قبر خود بيرون مى‏آيد. اگر پيامبران در مسير شهدا قرار گيرند، به خاطر مقام و ارزش آن‏ها، به استقبال آنان رفته و به آن‏ها مى‏پيوندند. بحار الأنوار: ج97، ص12، ح27 و صحيفة الرضا  عليه‏السلام: ص267.
[5] .  تمام امت اتفاق نظر دارند كه هيچ يك از اين افراد در شوكت و بزرگى و فراوانى جهاد و جنگ با على  عليه‏السلام قابل مقايسه نيستند. در مورد ابوبكر و عمر نيز تمام كتاب‏هاى تاريخى را خوانديم، ولى هيچ نشانه و اثرى از وجود آن دو نفر در جنگ‏هاى صدر اسلام نيافتيم. سفينة البحار: ج1، ص476 .
[6] .  مردم يك بار مى‏ميرند، ولى هر يك از آن‏ها به خاطر مبارزه با نفس و مخالفت با دل خواه‏هاى خود و شيطانى كه در رگ‏هاى خود جريان دارد، در هر روز هفتاد مرتبه مى‏ميرد. ارشاد القلوب: ج1، ص376 و بحار الأنوار: ج74، ص24، ضمن ح6.

نوشتن دیدگاه