121   «وَلا تَأْكُلُوا مِمّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّه‏ِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّياطِينَ لَيُوحُونَ إِلى أَوْلِيائِهِمْ لِيُجادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ»
ترجمه :
121. و نخوريد از آن مذبوحاتى كه ذكر اسم خدا بر او برده نشده و محققاً خوردن ميته فسق است. و به درستى كه شياطين هرآينه وسوسه مى‏كنند به اوليا و دوستان خود كه با شما مجادله كنند. و اگر شما اطاعت آن‏ها را كرديد محققاً شما جزو مشركين هستيد.
تفسير :
«وَلا تَأْكُلُوا مِمّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّه‏ِ عَلَيْهِ» و اين اعم است از اينكه ذكر غير اسم خدا بر او برده شده باشد ؛ مثل اصنام ، كه مشركين قربانى براى بت‏ها مى‏كردند يا ذكر هيچ اسمى بر او برده نشده باشد . و نيز اعم است از اينكه ذابح معتقد به لزوم ذكر اسم اللّه‏ نباشد ؛ مثل كفار يا معتقد باشد ، ولى ذكر اسم اللّه‏ نكرده باشد . و نيز اعم است از اينكه عدم ذكر اسم اللّه‏ از روى عمد باشد يا نسيان . لكن در اخبار شيعه و فتاواى علما استثنا شده كه اگر مسلم نسياناً ذكر اسم اللّه‏ نكرده حرام نمى‏شود[1] . و اين ، چنانچه گذشت ، يكى از شرايط تذكيه است و بقيه شرايط هم ملحق به اين حكم مى‏شود . و بالجمله ، اكل ميته حرام است.
[ معناىِ عدالت ]
«وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ» اين جمله دلالت دارد بر اينكه اكل ميته از گناهان كبيره است كه موجب فسق مى‏شود در مقابل عدل . كه در مقام خود گفته‏ايم كه عدالت عبارت از ملكه‏اى است كه از حالت خوف از روى ايمان در قلب حادث مى‏شود كه باعث جلوگيرى نفس شود از ارتكاب معاصى كبيره و اصرار بر صغيره و ارتكاب منافيات مروّت . و مُثبِت عدالت به حسب ظاهر شرع ، حُسْن ظاهر است كه پس از معاشرت از او ديده نشده باشد يكى از اين امور . و بعضى اعتبار ظنّ به ملكه را هم كرده‏اند با شهادت عدلين يا شِياع [ = شيوع ] قطعى ، بلكه مطلق قطع به ملكه مسلّماً كافى است . و اگر مثبت عدالت نباشد و ظهور فسق هم نباشد نه احكام فسق بر او بار مى‏شود و نه احكام عدالت ، نمى‏توان گفت : عادل است و نه فاسق است . و گناهان كبيره را ما در كتاب عمل الصالح در مجلد كلم الطيب بيان كرده‏ايم[2].
«وَإِنَّ الشَّياطِينَ» ظاهر شياطين جنّى است ، لكن ملحق به آن‏هاست شياطين انسى از كفار و مشركين و مبلغين سوء و فسّاق . «لَيُوحُونَ إِلى أَوْلِيائِهِمْ»يا به وساوس شيطانى يا به القاى شبهات كه تعبير به « خواطر سوء » مى‏كنند و مورث شك و ترديد مى‏شود . و تأثير اين‏ها به اولياى خود آن‏ها مى‏شود از تابعين شيطان و از مريدان اين مبلغين .
[ چند امر براى محفوظ ماندن از وسوسه‏ها ]
و اگر كسى بخواهد از اين وساوس و تبليغات سوء مصون و محفوظ باشدامورى لازم است:
1 . توكّل به خدا.
2 . علم ، زيرا اين شبهات در جهّال تأثير دارد.
3 . ملكه عدالت كه مانع از ارتكاب معاصى باشد.
4 . عدم مباشرت و معاشرت با اين نوع كه اين‏ها از زمره اولياى آن‏ها خارج نيستند.
«لِيُجادِلُوكُمْ» چه بسيار مشاهده شده كه اصحاب اين مبلغين سوء مى‏آيند و با مسلمين مجادله مى‏كنند ، فرمايشات آن‏ها را نمى‏پذيرند و كلمات اين مبلغين سوء را وحى منزل مى‏دانند.
«وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ» گوش به مزخرفات آن‏ها دهيد و كلمات آن‏ها در شما هم تأثير بخشيد هرآينه شما هم مشرك مى‏شويد ؛ «إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ» . اين جمله دو احتمال دارد : يكى اينكه شما با آن‏ها در عقوبت شريك مى‏شويد و در كفر و فسق با آن‏ها هم قدر خواهيد بود . ديگر آنكه مشرك به خدا مى‏شويد . يا احكام مشرك بر شما بار مى‏شود . يا در قيامت در عقوبت شرك دچار مى‏شويد . و اين به دلالت التزاميه دلالت دارد كه آن‏ها هم مشرك يا در حكم آن هستند.
--------------------------------------------------
[1] .  كتاب الاُم  الشافعى  : ج2 ، ص277 ؛ تفسير عياشى : ج1 ، ص404 ، ح85 ؛ كافى : ج6 ، ص206 ، ح18 ؛ الخلاف : ج6 ، ص10 ، مسألة6 ؛ المبسوط للسرخسى : ج11 ، ص236 ؛ تفسير جوامع الجامع : ج1 ، ص611 ؛ تفسير البرهان : ج3 ، ص91 ، ح3 و تفسير الميزان : ج7 ، ص346 .
[2] .  كتاب العمل الصالح ضمن كتاب الكلم الطيب : ص20 ـ 42 .

نوشتن دیدگاه