وَ عَرَجْتَ بِرُوحِهِ إِلى سَمائِکَ
ترجمه : و به وسيله آن او را به آسمان خود ((عالم شهود وبالا)) عروج دادى
شرح : بدان كه عروج پيغمبر اسلام صلى اللّه عليه و آله از مسجدالحرام ((مكه )) تا مسجد اءقصى ((بيت المقدس )) در يك شب با همين بدن و جسد عنصرى به موجب آيات قرآن و اخبار متواتره ثابت و محقق است ، چنانكه فرموده : سبحان اذى اسرى بعبده ليلا من المسجد الحرام الى المسجد الاقصى الذى باركنا حوله لنريه من آياتنا - اول سوره اسرا - ((منزه است خدائى كه بنده خود محمد)) را شبى از مسجدالحرام به مسجد اقصى كه پيرامونش را ((از نهرها و درختان واثمار ((ميوه ها)) و قدوم خاصان خود)) بركت داديم سير داد تا آيات خود را به او بنمائيم . و مراد از مشاهده آيات همانطورى كه در آيه 18 سوره نجم آمده كه مى فرمايد: لقد راى من آياتنا الكبرى آيات عظيمه است كه همان آيات آسمانها است كه در اخبار و روايات آمده ، و ما در اينجا به سه نكته آن اشاره مى كنيم .
1- ظاهر آيه دلالت دارد كه عروج و صعود آن حضرت از مسجد الحرام تا مسجد اءقصى با آن مسافت زياد كه در يك شب واقع شده و رفته و بازگشته است ، و خصوصيات اءبنيه واوضاع آنجا را براى مردم بيان كرده و كسانى كه رفته بودند و ديده بودند گفته او را تصديق كرده اند پس در گفته هاى ديگر: عروج به آسمان و گزارش از آنها هم صادق خواهد بود.
2- و درباره معراج رسول خدا آيات ديگرى هم در سوره نجم است و چون بناى ما بر اختصار است لذا از ذكر آن آيات و تفاسير وارده بر آن معذوريم .
3- ظاهر اين آيه مباركه كه مى فرمايد: و اسال من ارسلنا من قبلك من رسلنا - زخرف : 45 - از رسولانى كه پيش از تو فرستاديم بپرس . معلوم مى شود كه سئوال پيغمبر از انبياء سابق در جائى بوده كه انبياء در آنجا مجتمع بودند و آن شب معراج بوده ، و رواياتى هم در اين باره آمده است . از جمله در تفسير برهان روايت شده كه ابن مسعود گويد رسول خدا صلى اللّه عليه و آله فرمود: ((در شب معراج ملكى نزد من آمد و گفت يا محمد از رسولانى كه قبل ازتو فرستاده شدند بپرس كه خداوند شما رابه چه امرى ماءمور نموده ، و چون پيغمبر پرسيد آنان گفتند براى ولايت تو و على بن اءبى طالب .(1)))
-----------------------------------------------
1- منظور همان ولايت مطلقه ايست كه اولياء الهى نسبت به جامعه بشر دارند و بدين وسيله هم بشر به كمال و سعادتمندى خود در دنيا و آخرت نائل ميشود.
----------------------------------------
مرحوم حجت الاسلام والمسلمين سيد محيى الدين العلوى طالقانى
