خداوند پيام خويش را براى هدايت ما فرستاده است. به نظر شماچگونه مىتوانيم به او لبيك گوئيم و پاسخ نداى خداوند را بدهيم؟
كليد اين كار دعاست. دعا شيوه سخن گفتن بنده با پروردگارش استهمچنان كه وحى اوج سخن گفتن پروردگار با بندگانش.
دعا ركن اصلى عبادت و پيوستگى و وصل و جوهر نماز است. هردعايى پسنديده و نيكوست. امّا خداوند نعمت دعا را وقتى بر ما ارزانىداشت كه به ما آموخت چگونه از طريق كتابى كه سرشار از دعاهاىاوليايش است، و نيز با دعاهايى كه ما از نيايشهاى پيامبرصلى الله عليه وآله و اهلبيتشعليهم السلام به ارث بردهايم، او را بخوانيم. به نظر مىرسد كه تمام ايندعاها را بندگان خدا از پيامبران و آنان از وحى الهى، به ارث بردهاند، يادست كم بايد اين نيايشها را تجليات وحى بر دلهاى بندگان هدايتگرومقرب خدا دانست، و يا انعكاس معارف وحى بر دلهاى پاك و زبانهاىصادق آنان به شمار آورد.
بنابر اين، دعاهاى مأثور روى ديگر وحى مىباشند. اين دعاها سايهوحى وپرتو درخشان و تفسير و تأويل آن مىباشند. همچنين نيايشهاگنجينههاى معارف ربّانى و ديوارههاى نفوذ ناپذير حكمتاند و درمقدمه آنها، دعاهاى صحيفه سجاديه قرار دارند كه از كلمات امام زينالعابدينعليه السلام گرد آورى شدهاند.
امام زين العابدين از اين نيايشها، چه هدفى را تعقيب مىكرد؟بىگمان اين دعاها، پرتويى از قلب روشن شده او به ايمان و سيلابى از دلنورانى او به عشق خدا بود. اين واژهها بر لبان مردى جارى مىشد كه درمحبّت پروردگارش ذوب مىشد. تمام اين دعاها، رسا و روانند و هيچنشانى از تكلّف در آنها ديده نمىشود.
آرى اين نيايشها، اهداف فراوانى را تحقّق بخشيدند، برجسته ترينآنها، آن بود كه به بندگان خدا بياموزد كه چگونه با پروردگار بزرگشانسخن گويند و در بارگاهش گريه و زارى سر دهند، و خشنودى او راخواستار شوند و به نامهاى نيكش بخوانند و چگونه از او خواهش كنندوچه بخواهند؟
اين اهداف الهى به نوبه خود به برخى از امور زندگى بخش، منتهىمىشد كه معمولاً مورخان هنگام بر شمردن حكمت صحيفه سجّاديه ازآنها ياد مىكنند و ما نيز به طور بسيار خلاصه به آنها مىپردازيم:
الف - در دوره امام زين العابدينعليه السلام فشارها تا آنجا شديد بود كهزينب كبرىعليها السلام براى مدّتى واسطهاى ميان امام و مؤمنان در شؤونامامت بود و به فعاليّت مىپرداخت.
در چنين شرايط دشوارى طبيعى بود كه امام از طريق دعاهايى كه تاامروز نيز همچون نسيمى مُشك بار و آرامش بخش در ميان امّت وزيدندارد، بينشهاى وحى و ارزشهاى رسالت را نشر دهد.
ب - امام به عنوان يك انقلابى خدا جو، از مبارزه با طاغوت و فسادكه او را به خاطر شرايط دشوار زمانه به رنج و سختى مىافكندند، دستبر نداشت بلكه با نيايشهايى كه دستگاه حكومتى نمىتوانست او را از آنهامنع كند به مبارزه با دستگاه طاغوت پرداخت. بدين گونه خداوند بر مااتمام حجّت كرده كه هيچ گاه از مبارزه با طاغوتيان از پا ننشينيم و با هروسيله ممكن، حتّى در سخت ترين شرايط اختناق و سركوب، به قيام برضدّ آنها ادامه دهيم.
ج - اين دعاها، با توجّه به محتواى والا و موعظههاى ربّانى كه در بردارند، وسيلهاى براى تربيت مردم بر تقوا و فضيلت و ايثار و جهادمىباشد. نخبگان امّت، همچون گياهى نورسته كه از نور خورشيد تغذيهمىكند، از اين دعاها بهرهمند مىشوند. همانند جنبشهاى انقلابى كهجهت بيش برد هدف خود نياز به ابزارى همچون نشريّات مخفىوجلسات محرمانه و شعارها و اعلاميّهها دارند تا اعضا و هواداران خودرا در راه مبارزه به پيش سوق دهند.
اين نيايشهاى پاك نيز ابزار مكتبى نخبگان مؤمنى بود كه به رويارويىبا نظام اموى مىشتافتند.
دعاهاى امام كه اينك در مجموعهاى به نام "صحيفه سجّاديه" جمعآورى شده، همان انگيزه ايمانى است كه روح ايمان را در شرايط سختودشوار براى ما به ارمغان مىآورد. من گمان نمىكنم كه پس از قرآنكتابى همچون صحيفه سجّاديه باشد كه اين گونه قلب محرومان را تسلىبخشد و خون انقلاب را در رگهاى مستضعفان به جوش آورد، و دلهاىمجاهدان را به درخشش خود روشن كند و هدايتگر انقلابيون در راهمبارزه باشد. درود خداوند بر اين روح پاكى كه در اين كتاب موج مىزند،و درود خداوند بر كسانى كه هر بام و شام، با خواندن اين دعاها به درگاهحضرتش زارى مىكنند، وپيوند با او را مىجويند.
---------------------------------------
آية الله سيد محمد تقى مدرسى
مترجم: محمد صادق شريعت
دعا، وسيله تربيت و تبليغ
- بازدید: 4159