بیست و پنجم ماه ذی القعده روز دحوالارض است. دحوالارض را چنین معرفی می کنند "روزی كه زمین از زیر کعبه كشیده و گسترانیده شد" .
گر چه این مطلب یعنی کشیده شدن و گسترانده شدن زمین در وهله اول عجیب به نظر میرسد اما تعریف واضح تر این موضوع این است که گفته شود :
پس از آنکه تمام سطح کره زمین به مدت طولانی در زیر آب فرو رفته و خداوند خواست تا آن را از زیر آب بیرون آورد که صحنه زندگی موجودات مهیا گردد ، اولین نقطه ای که از زیر آب سر بیرون آورد همان مکان مقدس کعبه و بیت الحرام بود . این واقعه نشان دهنده اهمیت این نقطه و مرکزیت آن برای همه عالمیان است .
در واقع دحوالارض روز شروع حیات بخشی خداوند به جهان خاکی است كه توجه به آن در روایات و تعیین اعمال خاص همچون روزه ، عبادت ، دعا و غسل واهتمام به آن از سوی معصومین (ع) نشانگر عنایت حضرت حق به این روز با برکت است .
تعبیر به اینکه "در روز دحو الارض رحمت خدا منتشر گردیده و از براى عبادت و اجتماع به ذكر خدا در این روز، اجر بسیار است" و امثال آن ، مومنین را بر انجام مستحبات مخصوص این روز ترغیب می نماید . درباره روزه این روز آمده است :
روزه این روز همانند روزه هفتاد سال است .
روزه این روز کفاره گناهان هفتاد سال است .
برای روزه دار این روز هرکه و هرچه در میان آسمان و زمین است استغفار می کند و ...
روایت است که امام رضا علیه السلام فرموده اند: درشب بیست و پنجم ماه ذى القعده حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسى (ع)متولد شده اند. و نیز در این روز رسول خدا صلى الله علیه و آله ، به قصد حجة الوداع از مدینه به همراه یكصد و چهار هزار یا یكصد و بیست و چهار هزار نفر از راه شجره به مکه عزیمت نمودند که حضرت فاطمه (ع ) و تمامى زوجات آن حضرت نیز ایشان را همراهی می کردند .
و نیز در روایتی است که در این روز قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قیام خواهد نمود .
در این روز به غیر از روزه و عبادت و ذكر خدا و غسل دُو عمل وارد است اوّل نمازى كه در كتب شیعه قُمیّین روایت شده و آن دو ركعت است در صبحگاه در هر ركعت:
بعد از حمد پنج مرتبه سوره وَالشَّمْسِ بخواند و بعد از سلام نماز بخواند:
لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلىِّ الْعَظیمِ
جنبش و نیروئى نیست جز به خداى والاى بزرگ
پس دعا كند و بخواند:
یا مُقیلَ العَثَراتِ اَقِلْنى عَثْرَتى یا مُجیبَ
اى نادیده گیر لغزشها، نادیده گیر لغزشم را اى اجابت كننده
الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتى یا سامِعَ الاْصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتى
دعاها اجابت كن دعایم را اى شنواى صداها بشنو صدایم را
وَارْحَمْنى وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتى وَما عِنْدى یا ذَاالْجَلالِ وَالاْكْرامِ
و به من رحم كن و از گناهانم و آنچه بدى دارم درگذر اى صاحب جلالت و بزرگوارى
دوّم خواندن این دعا است كه شیخ در مصباح فرموده مستحبّ است خواندن آن :
اَللّهُمَّ داحِىَ الْكَعْبَةِ وَفالِقَ الْحَبَّةِ وَصارِفَ اللَّزْبَةِ وَكاشِفَ كُلِّ كُرْبَةٍ
خدایا اى گسترنده خانه كعبه و شكافنده دانه و برطرف كننده سختى و گشاینده هر غم و گرفتارى
اَسْئَلُكَ فى هذَا الْیَوْمِ مِنْ اَیّامِكَ الَّتى اَعْظَمْتَ حَقَّها وَاَقْدَمْتَ سَبْقَها
از تو خواهم در این روز از روزهایت كه بزرگ گرداندى حقش را و در سبقت پیشش انداختى
وَجَعَلْتَها عِنْدَ الْمُؤْمِنینَ وَدیعَةً وَاِلَیْكَ ذَریعَةً وَبِرَحْمَتِكَ الْوَسیعَةِ
و در نزد مؤ منین آن را به ودیعت نهادى و آن را وسیله اى براى آمدن به پیشگاهت و رسیدن برحمت وسیعت قراردادى
اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ الْمُنْتَجَبِ فِى الْمیثاقِ الْقَریبِ یَوْمَ
كه درود فرستى بر محمد بنده برگزیده ات در روز میثاق نزدیك كه روز
التَّلاقِ فاتِقِ كُلِّ رَتْقٍ وَداعٍ اِلى كُلِّ حَقٍّ وَعَلى اَهْلِ بَیْتِهِ الاَْطْهارِ
دیدار و ملاقات است آن بزرگوارى كه هر در بسته اى را گشود و به هر حقى دعوت فرمود و بر خاندان پاكیزه
الْهُداةِ الْمَنارِ دَعائِمِ الْجَبّارِ وَوُلاةِ الْجَنَّةِ وَالنّارِ وَاَعْطِنا فى یَوْمِنا
و راهنمایان روشنى بخش و پایه هاى دین خدا و زمامداران كار بهشت و دوزخند و عطا كن به ما در این روز
هذا مِنْ عَطآئِكَ الَْمخْزُونِ غَیْرَ مَقْطوُعٍ وَلا مَمْنوُعٍ تَجْمَعُ لَنا بِهِ
از عطاى موجود در خزینه ات كه نه پایان دارد و نه جلوگیرى شود گردآورى بدان براى ما
التَّوْبَةَ وَحُسْنَ الاْوْبَةِ یا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَاَكْرَمَ مَرْجُوٍّ یا كَفِىُّ یا وَفِىُّ یا
توبه و بازگشت خوبى را بسوى خودت اى بهترین خوانده شدگان و بزرگوارترین مایه امید اى كفایت كننده اى وفادار اى
مَنْ لُطْفُهُ خَفِىُّ اُلْطُفْ لى بِلُطْفِكَ وَاَسْعِدْنى بِعَفْوِكَ وَاَیِّدْنى بِنَصْرِكَ
كه لطفش در نهان و خفا است به لطف خویش بر من لطف فرما و به عفوت سعادتمندم كن و به یاریت كمكم ده
وَلا تُنْسِنى كَریمَ ذِكْرِكَ بِوُلاةِ اَمْرِكَ وَحَفَظَةِ سِرِّكَ وَاحْفَظْنى مِنْ
و از یاد كریمانه‌ات فراموشم مكن به حق زمامداران كار خود و نگهبانان رازت و نگاهم دار از
شَوایِبِ الدَّهْرِ اِلى یَوْمِ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ وَاَشْهِدْنى اَوْلِیآئَكَ عِنْدَ
آلودگیهاى روزگار تا روز حشر و برانگیخته شدن و گواه گیر برایم دوستانت را هنگام
خُرُوجِ نَفْسى وَحُلوُلِ رَمْسى وَانْقِطاعِ عَمَلى وَانْقِضآءِ اَجَلى
جان دادنم و سرازیر شدنم در قبر و به پایان رسیدن كردارم و بسر آمدن عمرم
اَللّهُمَّ وَاذْكُرْنى عَلى طوُلِ الْبِلى اِذا حَلَلْتُ بَیْنَ اَطْباقِ الثَّرى
خدایا یادم كن در دوران دراز پوسیده شدنم در آن هنگام كه میان توده هاى خاك وارد شوم
وَنَسِیَنِى النّاسوُنَ مِنَ الْوَرى وَاَحْلِلْنى دارَ الْمُقامَةِ وَبَوِّئْنى مَنْزِلَ
و مردم فراموشكار یكسره فراموشم كرده‌اند و در خانه ماندنى (بهشت ) فرودم آر و در منزل
الْكَرامَةِ وَاجْعَلْنى مِنْ مُرافِقى اَوْلِیآئِكَ وَاَهْلِ اجْتِبآئِكَ وَاصْطِفآئِكَ
كرامت جایم ده و از رفقاى دوستانت و برگزیدگان و مخصوصانت قرارم ده
وَبارِكْ لى فى لِقآئِكَ وَارْزُقْنى حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلوُلِ الاْجَلِ
و دیدارت را بر من مبارك گردان و حسن عمل روزیم كن پیش از آنكه عمرم بسر رسد
بَریَّئاً مِنَ الزَّلَلِ وَسوَُّءِ الْخَطَلِ اَللّهُمَّ وَاَوْرِدْنى حَوْضَ نَبِیِّكَ مُحَمَّدٍ
در حالى كه پاك از لغزش و بد كردارى باشم خدایا مرا به حوض پیامبرت محمد
صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ وَاسْقِنى مِنْهُ مَشْرَباً رَوِیّاً سآئِغاً هَنیئاً لا اَظْمَاءُ
صلى اللّه علیه و آله (یعنى حوض كوثر) واردم كن و بنوشان مرا از آن حوض نوشاندنى سیراب كننده و روان و گوارا كه دیگر
بَعْدَهُ وَلا اُحَلاُ وِرْدَهُ وَلا عَنْهُ اُذادُ وَاجْعَلْهُ لى خَیْرَ زادٍ وَاَوْفى میعادٍ
تشنه نشوم و از ورود بدان جلوگیریم نكنند و بازم ندارند و آن را برایم بهترین توشه راه و كامل‌ترین وعده گاه
یَوْمَ یَقوُمُ الاْشْهادُ اَللّهُمَّ وَالْعَنْ جَبابِرَةَ الاْوَّلینَ وَالاَّْخِرینَ
در روز به پا خواستن گواهان قرار ده خدایا دور ساز از رحمتت سركشان اولین و آخرین را
وَبِحُقوُقِ اَوْلِیآئِكَ الْمُسْتَاْثِرینَ اَللّهُمَّ وَاقْصِمْ دَعآئِمَهُمْ وَاَهْلِكْ
و آنانكه به حقوق دوستان برگزیده‌ات تجاوز و تعدّى كردند خدایا پایه هاى حكومتشان را در هم شكن
اَشْیاعَهُمْ وَعامِلَهُمْ وَعَجِّلْ مَهالِكَهُمْ وَاسْلُبْهُمْ مَمالِكَهُمْ وَضَیِّقْ
و پیروان و عمالشان را نابود گردان و به هلاكتشان تعجیل كن و مملكتهاشان را از ایشان بگیر و راهها
عَلَیْهِمْ مَسالِكَهُمْ وَالْعَنْ مُساهِمَهُمْ وَمُشارِكَهُمْ اَللّهُمَّ وَعَجِّلْ فَرَجَ
را بر ایشان تنگ فرما و آنانكه با ایشان سهیم و شریك هستند نیز از رحمتت دور كن خدایا شتاب كن در فرج
اَوْلِیآئِكَ وَارْدُدْ عَلَیْهِمْ مَظالِمَهُمْ وَاَظْهِرْ بِالْحَقِّ قاَّئِمَهُمْ وَاجْعَلْهُ
دوستانت و حقوق از دست رفته شان را به آنها باز گردان و قائمشان را به حق ظاهر گردان
لِدینِكَ مُنْتَصِراً وَبِاَمْرِكَ فى اَعْدآئِكَ مُؤْتَمِراً اَللّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلاَّئِكَةِ
و یارى ستاننده دینت و فرمانرواى در میان دشمنانت قرارش ده خدایا فرشتگان یارى دهنده را گرداگردش
النَّصْرِ وَبِما اَلْقَیْتَ اِلَیْهِ مِنَ الاْمْرِ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِماً لَكَ حَتّى
قرار ده و بدان دستورى كه در شب قدر بر او فرستى وى را انتقام كشَنده براى خودت قرار ده بدان حد
تَرْضى وَیَعوُدَ دینُكَ بِهِ وَعَلى یَدَیْهِ جَدیداً غَضّاً وَیَمْحَضَ الْحَقَّ
كه تو خوشنود گردى و دین تو به وسیله او و بدست او بصورت نو و تازه اى درآید و حق كاملاً
مَحْضاً وَیَرْفُِضَ الْباطِلَ رَفْضاً اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَعَلى جَمیعِ آبائِهِ
خالص گردد و باطل یكسره از بین برود خدایا درود فرست بر او و بر همه پدرانش
وَاجْعَلْنا مِنْ صَحْبِهِ وَاُسْرَتِهِ وَابْعَثْنا فى كَرَّتِهِ حَتّى نَكوُنَ فى زَمانِهِ
و قرار ده ما را از اصحاب و نزدیكانش و در زمان رجعت او ما را برانگیز تا ما در زمان او
مِنْ اَعْوانِهِ اَللّهُمَّ اَدْرِكْ بِنا قِیامَهُ وَاَشْهِدْنا اَیّامَهُ وَصَلِّ عَلَیْهِ [على
جزء یارانش باشیم خدایا توفیق درك زمان قیام او را نصیب ما گردان و در روزگار ظهورش ما را حاضر كن و درود فرست بر او
مُحَمَّد] وَارْدُدْ اِلَیْنا سَلامَهُ وَالسَّلامُ عَلَیْهِ [عَلَیْهِمْ] وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَكاتُهُ
و سلام او را بسوى ما بازگردان و سلام و تحیت و رحمت خدا و بركاتش بر او باد
میرداماد (رَحمَهُ اللّهُ) در رساله «أربعة ایّام» خود در بیان اعمال روز دَحْوُالارض فرموده كه زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام در این روز افضل اعمال مستحبّه وآكَدِ آداب است .
برگرفته از سایت بچه‌های قلم

نوشتن دیدگاه