معصومين - عليهم السلام - در دعايشان، از انواع گناهان، به ذات اقدس ‍ الهى پناه مى بردند، اما تفسير (و توضيح آثار) آنها در روايتى كه از امام زين العابدين - عليه السلام - وارد شده اينگونه آمده است:
560 - ان الذنوب التى تغير البغى على الناس، و الزوال عن العاده فى الخير، و اصطناع المعروف، و كفران النعم، و ترك الشكر، قال الله تعالى:.
يعنى: گناهانى كه موجب تغيير نعمت الهى مى شوند، عبارتند از: ظلم بر مردم، كار خيرى را كه به آن عادت كرده يا عمل معروفى را ترك كند. و كفران نعمت و ترك شكر نمايد كه خداوند متعال مى فرمايد.
- ان الله لا يغير ما بقوم حتى يغيروا ما با نفسهم.(1)
يعنى: خداوند متعال، حال هيچ قومى را دگرگون نخواهد كرد تا زمانى كه خود آن قوم، حالشان را تغيير دهند.
- و الذنوب التى تورث الندم: قتل النفس التى حرم الله، قال الله تعالى فى قصه قابيل حين قتل اخاه فعجز عن دفنه: فاصبح من النادمين.(2)
يعنى: گناهانى كه پشيمانى بر جاى مى گذارند عبارتند از: كشتن كسى كه قتلش حرام است، خداوند متعال در مورد قابيل كه برادرش را كشت و از دفنش عاجز مانده مى فرمايد: (قابيل) پشيمان گرديد.
- و ترك صله الرحم حين يقدر، و ترك الصلاه حتى يخرج وقتها، وترك الوصيه ورد المظالم و منع الزكاه حتى يحضر الموت و ينغلق اللسان.
يعنى: و ترك صله رحم - در صورتى كه قادر بدان باشد -، نماز را نخواند تا وقتش بگذرد، ترك وصيت ورد مظالم، و ندادن زكات تا زمانى كه مرگ فرا برسد و زبان بسته گردد.
- و الذنوب التى تدفع القسم: اظهار الافتقار، و النوم عن صلاه العتمه، و عن صلاه الغداه، و استحقار النعم و الشكوى على المعبود عزوجل.
يعنى: گناهانى كه بهره و نصيب (از فيوضات الهى) را دفع مى نمايد عبارتند از: اظهار فقر و احتياج نمودن، در وقت نماز عشاء و نماز صبح، خوابيدن (و آن دو را به جاى نياورند)، نعمتهاى الهى را كوچك شمردن. و از خداوند عزيز و جليل، شكايت كردن.
- و الذنوب التى تهتك العصم: شرب الخمر، ولعب القمار، و تعاطى ما يضحك الناس، و اللغو و المزاح، و ذكر عيوب الناس، و مجالسه اهل الريب.
يعنى: گناهانى كه پرده عصمت را مى درند عبارتند از: شرابخوارى، قماربازى، انجام كارى كه مردم را بخنداند، سخن بيهوده، شوخى كردن، ذكر عيبهاى مردم. و با كسانى كه عقايد و اعمالشان مشكوك است، نشست و برخاست داشتن.
- و الذنوب التى تنزل البلاء: ترك اغاثه الملهوف، و ترك اعانه المظلوم، و تضيع الامر بالمعروف و النهى عن المنكر.
يعنى: گناهانى كه موجب نزول بلاست عبارتند: از يارى نكردن كسى كه دادرس مى طلبد، كمك نكردن مظلوم، و امر به معروف و نهى از منكر را ضايع نمودن.
- و الذنوب التى تديل الاعداء: المجاهره بالظلم، و اعلان الفجور، و اباحه المحظور، و عصيان الاخيار، و الانقياد الى الاشرار.
يعنى: گناهانى كه دشمنان را پيروز مى كند عبارتند از: آشكارا ظلم نمودن، علنى مرتكب گناه شدن، حرام را حلال شمرند، در برابر نيكان سركشى نمودن. و از اشرار و بدان، اطاعت كردن.
- و الذنوب التى تعجل الفناء: قطيعه الرحم، و اليمين الفاجره، والا قاويل الكاذبه، و الزنا، و سد طرق المسلمين، و ادعاء الامامه بغير حق.
يعنى: گناهانى كه موجب تعجيل مرگ مى گردند عبارتند از: قطع رحم نمودن، قسم نا حق خوردن، سخن دروغ گفتن: زنا كردن، راههاى مسلمانان را بستن (3) و به ناحق ادعاى رهبرى داشتن.
- و الذنوب التى تقطع الرجاء: الياس من روح الله، و القنوط من رحمه الله، و الثقه بغير الله تعالى، و التكذيب بوعد الله تعالى.
يعنى: گناهانى كه موجب قطع اميد مى گردد عبارتند از: مايوس شدن از لطف خداوند، نا اميد گشتن از رحمت خدا، به غير خداوند متعال تكيه كردن و وعده هاى الهى را دروغ پنداشتن.
- و الذنوب التى تظلم الهواء: السحر و الكهانه و الا يمان بالنجوم و التكذيب بالقدر و عقوق الوالدين.
يعنى: گناهانى كه آسمان را تيره مى سازند (و موجب سلب قدرت تشخيص حق از باطل مى گردند) عبارتند از: جادوگرى، پيشگويى، ايمان به ستارگان (بدين معنا كه آنها را در سرنوشت انسان موثر دانستن)، قضا و قدر الهى را دروغ خواندن.
و عاق والدين شدن.
- و الذنوب التى تكشف الغطاء: الا ستدانه بغير نيه الا داء، والا سراف فى النفقه، و البخل على الا هل و الاولاد و ذوى الارحام، و سوء الخلق، و قله الصبر، و استعمال الضجر و الكسل و الا ستهانه با هل الدين.
يعنى: گناهانى كه موجب پرده درى مى گردند عبارتند از: قرض كردن با اين نيت كه آن را نپردازد، در مخارج زندگى زياده روى نمودن، در پرداخت مخارج زندگى خانواده و فرزندان و نزديكان، بخل ورزيدن، بد اخلاقى، كم طاقتى، بى قرارى و تنبلى. و دينداران را خود دانستن.
- و الذنوب التى ترد الدعاء: سوءالنبه، و خبث السريره، و النفاق مع الاخوان، و ترك التصديق بالا جابه، و تاخير الصلوات المفروضه حيث تذهب اوقاتها.
يعنى: و گناهانى كه موجب برگشتن دعا مى شوند عبارتند از: نيت بد داشتن، در باطن، پليد بودن، با برادران دين، دو رويى و نفاق نمودن، برادران دينى را با ترك اجابت، تصديق نكردن. و نمازهاى واجب را به تاخير انداختن تا وقتشان بگذرد.
از تمام اينها به ذاتت اقدس الهى و لطف و كرمش پناه مى بريم.
----------------------------------------------------------------------------------
1-سوره رعد، آيه 11.
2-سوره مائده: آيه 31.
3-ممكن است منظور، سد راه خير شدن باشد.
----------------------------------------------------------------------------
جمال و السالكين شيخ احمد بن فهد حلى (قدس سره الشريف)
ترجمه: حسين غفارى ساروى

نوشتن دیدگاه