مباهله (1)
در اينجا دو بحث هست:
اول - در وقت آن: اگر امكان دارد، در وقتى كه روايت شده انجام پذيرد. او حمزه ثمالى (ره) از امام باقر - عليه السلام - روايت كرده است كه فرمود:
561 - الساعه التى تباهل فيها ما بين طلوع الفجر الى طلوع الشمس ‍.
يعنى: زمان مباهله، بين طلوع فجر و طلوع آفتاب است).
دوم - در كيفيت آن: محمد بن ابى عمير از محمد بن حكيم از ابى مسروق روايت كرده است كه گويد: به حضرت صادق - عليه السلام - عرض كردم: ما در بحث با مخالفين ولايت شما، آيه كريمه سوره نساء را مى آوريم كه مى فرمايد:
- اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم.(2)
يعنى: فرمان خدا و رسول و فرمانداران (از طرف خدا و رسول) را اطاعت كنيد.
آنان در پاسخ مى گويند: اين آيه در مورد اطلاع از فرماندهان لشكرهايى است كه رسول خدا - صلى الله عليه و آله و سلم - به جنگ مى فرستادند (و ربطى به مساله امامت ائمه - عليهم السلام - ندارد).
با آنان به آيه سوره مائده احتجاج مى كنيم كه مى فرمايد:
- انما و ليكم الله و رسوله و الذين امنو الذين يقيمون الصلوه.(3)
يعنى: ولى شما تنها خدا و رسولش و آن مومنينى كه نماز را بر پا مى دارند، مى باشند.(4)
مى گويند: خداوند متعال در اين آيه دستور اطاعت از مومنين به طور كلى را صادر كرده نه اشخاص معين، آنگونه كه شما مى گوييد.
و هرگاه به آيه سوره شورى استدلال مى كنيم كه مى فرمايد:
- قل لا اسالكم عليه اجرا الا الموده فى القربى.(5)
يعنى: بگو من شما اجر و پاداشى نمى خواهم مگر اينكه به خويشاوندان محبت كنيد.
مى گويند: اين آيه در مورد نزديكان مسلمين است (نه خصوص نزديكان پيامبر).(6)
ابى مسروق مى گويد: هر دليلى كه در ذهنم بود در حضور حضرت ذكر كردم كه ايشان در پاسخ به من فرمودند:
562 - اذا كان لكم ذلك فادعهم الى المباهله.
يعنى: هرگاه چنين چيزى پيش آمد، اينان را به مباهله دعوت كن.
گفتم چكار كنم؟ فرمود:
- اصلح نفسك ثلاثا و اظنه قال: صم و اغتسل و ابرز انت و هو الى الجبان فشبك اصابعك من يدك اليمنى فى اصابعه و ابدء بنفسك فقل:.
يعنى: سه روز خود را اصلاح كن - گمان مى كنم فرمود روزه بگير و غسل بنما - آنگاه با هم به بيابان برويد، بعد انگشتان دست راست خود را در انگشتان دست او قرار بده و اول از خود شروع كرده بگو:.
- اللهم رب السموات السبع و رب الارضين السبع عالم الغيب و الشهاده الرحمن الرحيم ان كان ابو مسروق جحد حقا و ادعى فانزل عليه حسبانا من السماء او عذابااليما.
يعنى: اى خدايى كه پروردگار آسمانهاى هفتگانه و زمينهاى هفتگانه اى! اى خدايى كه هم غيب را مى دانى و هم شهادت را! اى خداى رحمان و رحيم! اگر ابو مسروق حرف حقى را انكار مى كند و مدعى سخن باطلى است، بر او از آسمان، تير يا عذابى دردناك فرود آور.
- ثم رد الدعوه فقل:.
يعنى: آنگاه دعا را به او برگردان و بگو:.
- و ان كان فلان حجد حقا و ادعى باطلا فانزل عليه حسبانا من السماء او عذابا اليما.
يعنى: و اگر فلانى حقى را انكار مى كند و مدعى باطلى است، بر او از آسمان، تير يا عذابى دردناك فرود آور.
آنگاه حضرت فرمود:
- فانك لا تلبث ان ترى ذلك فيه فوالله ما وجدت خلقا يجبينى اليه.
يعنى: اگر چنين كنى، بزودى عذاب بر او فرود مى آيد و) احتياجى به درنگ نيست، به خدا سوگند! مخلوقى را نيافتم كه دعوت من براى مباهله را پاسخ مثبت گويد (و حاضر به مباهله با من شود).
از ابن عباس نقل است كه گويد: انگشتانت را در انگشتان او فرو ببر و باز كن، آنگاه بگو: خدايا! اگر فلانى حقى را انكار مى كند يا به باطلى اقرار دارد، از آسمان تيرى يا عذاب دردناكى از جانب خودت به او برسان، آنگاه هفتاد مرتبه او را لعنت كن.
----------------------------------------------------------------------------------
1-يعنى ديگران را نفرين كردن
2-سوره نساء، آيه 59.
3-سوره مائده، آيه 55.
4-آيه در شان على-عليه السلام-كه در ركوع نماز، صدقه داده بود، نازل گرديده؛ چون در ادامه مى فرمايد: ... و در حال ركوع زكات مى دهند.
5-سوره شورى، آيه 23.
6-مخفى نماند كه مفسرين عالى مقام، به اين توجيهات سست، پاسخ داده اند.
----------------------------------------------------------------------------
جمال و السالكين شيخ احمد بن فهد حلى (قدس سره الشريف)
ترجمه: حسين غفارى ساروى

نوشتن دیدگاه