یا ایهَا الَّذینَ امَنُوآ اَطیعُوا اللّهَ و اَطیعُوا الرَّسُولَ وَ اوُلِی الأمْرِ مِنْكُمْ فَاِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَئٍ فَرُدُّوهُ اِلَی اللّهِ وَ الرَّسُولِ اِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْیوْمِ الأخِرِ ذلِكَ خَیرٌ وَ اَحْسَنُ تَاوْیلاً.
ای كسانی كه ایمان آوردید، از خدا اطاعت كنید و نیز از رسول و صاحبان امر(دین) خود اطاعت ورزید. پس اگر در چیزی نزاع كردید، (داوری) آن را به خدا و رسول وانهید، (البته) اگر به خدا و جهان آخرت ایمان دارید. این (كار برای شما) بهتر است و سرانجام نیكوتری دارد.نساء /59
جابر بن عبدالله انصاری صحابی بزرگ پیامبر می گوید: وقتی این ایه بر پیامبر نازل شد، پرسیدم: ای رسول خدا، ما خدا را شناختیم و فهمیدیم رسولش كیست تا اطاعتشان كنیم، اما اولو الأمری كه خداوند اطاعت آنها را با اطاعت شما قرین كرده است، چه كسانی هستند؟
جابر به درستی فهمیده بود كه پرسش خود را از چه كسی باید بپرسد. همو كه با كلام خدا و آهنگ وحی آشنایی كامل دارد و سخنی هم از سرهوی و هوس نمی گوید. «اولوالامر» برای او
كلمه ای غریب و ناآشنا بود. چرا كه مصادیق بارز و مشخصی برای آن نمی شناخت و مهمتر از آن اینكه اطاعت آنها، همردیف و همدوش اطاعت از رسول خدا شمرده شده بود و هیچگونه قید و شرطی هم برای آن ذكر نگردیده بود.
پس بهترین كار را جابر انجام داد كه از شخص پیامبر پرسید و از پیش خود رای و نظری نداد. نگفت باید به سلیقه خود درایه تدبّر كنم و تفسیری دلخواه از آن بیابم و مراد خدا را كشف نمایم. هر چند خداوند در جای دیگر به تدبّر در ایات خود امركرده است،امّا روشن است كه این تدبّر باید به راهنمایی و دلالت راه یافتگان و هدایتگران الهی و در پرتو كلام آنها، صورت پذیرد تا از هر گونه خطا و انحرافی مصون باشد.
رسول خدا صلی الله علیه وآله در مقام پاسخ به جابر فرمود:
ای جابر، آنان جانشینان من و پیشوایان مسلمانان پس از من هستند كه نخستین آنها «علی بن ابیطالب» است سپس «حسن» و پس از او «حسین» صاحبان امرند. پس از آنان، «علی بن الحسین» و سپس «محمد بن علی» است كه در تورات او را باقر نامیده اند، و تو به دیدار او نایل خواهی شد. آنگاه كه او را ملاقات كردی سلام مرا به او برسان. پس از او «جعفر بن محمد» ملقب به صادق و سپس «موسی بن جعفر» و «علی بن موسی» هستند. آنگاه نوبت به «محمد بن علی» و پس از او به «علی بن محمد» و «حسن بن علی» خواهد رسید. سپس هم نام و هم كینه من و حجت خدا در زمین و بقیه او در میان بندگانش، فرزند حسن بن علی، صاحب امر خواهد شد. او همان كسی است كه خداوند متعال به وسیله او دین خود را در سراسر جهان فراگیر می كند. او غیبتی طولانی خواهد داشت و پیروان او در آن زمان با این امر امتحان می شوند، اما آنها بر اعتقاد و ایمانشان نسبت به امامت او پا بر جا و استوارند.
آنگاه جابر می پرسد: ایا پیروان او در آن زمان از وجوداو بهره می برند؟
رسول خدا در پاسخ می فرماید:
به خدایی كه مرا به پیامبری برگزید، سوگند می خورم كه آنها از پرتو نور ولایت او بهره می برند همچنانكه از نور خورشید بهرمندند، اگر چه پشت ابرها پنهان باشد....(31)
گفتنی است كه اولوالامر همانند رسول خدا صلی الله علیه وآله می بایست از هر گونه خطا و اشتباهی مصون باشند. چرا كه خداوند مردم را به پیروی و اطاعت از ایشان امر كرده است ،و در جایی دیگر پیروی از فرد گنهكار و خطا كار را نهی نموده است. امر به انجام چیزی و نهی از همان چیز هیچگاه با یكدیگر جمع نمی شود. بنابراین فرمان خداوند مبنی بر اطاعت از اولوالامر حاكی از عصمت آنهاست. در غیر اینصورت، اطاعت از آنها سبب گمراهی پیروان می گردد و امر هدایت مختل می شود. كه البته خداوند هیچگاه مردم را به اطاعت از فردی خطا كار و غیر معصوم كه در حقیقت پیروی از شیطان است. فرمان نمی دهد.
فخر رازی مفسّر بزرگ اهل سنت در تفسیر خود به همین مطلب نیز اشاره نموده است. در برخی دیگر از منابع معتبر پیروان مكتب خلفا از رسول خدا صلی الله علیه داله نقل شده است كه مراد از اولوالامر در این ایه تنها امیر مؤمنان علیه السلام و امامان از فرزندان او می باشند.(32)
بیان تعابیر كلی از طرف خدا (اولو الامر، اذن واعیه، خیر البریه، الذین آمنوا الذین ...) و سپس تعیین مصداق آن توسط پیامبر، این مهم را می فهماند كه برای درك معانی و تعیین مصادیق ایات قرآن، تنها ظاهر آنها كافی نیست، بلكه وجود مبین و مفسّری همچون پیامبر و یا فردی هم سنخ او را می طلبد.

» گالري تصاوير : حرم مطهر / مسجد کوفه » کارت پستال : ولادت / شهادت / ازدواج علي و فاطمه / عيد غدير » کتابخانه صوتي : مولودي / عيد غدير / مداحي / روايت هاي شنيدني » کتاب / مقالات / متن هاي ادبي » پيامک : شهادت / عيد غدير / ولادت

___________________________________________
(31)- تفاسیر رویی مانند صافی، برهان، كنز الدقائق و ... ذیل یه اولوالامر.
(32)- ینابیع الموده ج 1 ص 342 تا ص 351 - فرائد المسطفین ج 1 ص 341 حدیث 250.

نوشتن دیدگاه