دعا كننده بايد به اين حقيقت آگاه باشد كه خداى مهربان او را به دعا دعوت فرموده ، و مستجاب شدن دعا را ضامن شده ، و اجابت دعا بر حضرت او كارى بسيار سهل و آسان است ، زيرا تمام موجودات هستى در سايه ى فرمانروايى مطلق اويند ، و او با يك فرمان و با بكارگيرى يك دستور تمام زمينه هاى اجابت را براى بنده ى دعا كننده اش فراهم مى كند . بنابراين ابداً سزاوار نيست كسى در پيشگاه خداى مهربانى كه قدرت و بصيرت و كرم و لطف و مغفرت و فيض و رحمتش بى نهايت است ، و به بنده اش بهويژه به هنگام دعا و مناجات و راز و نياز محبت خاص دارد ، نااميد و مأيوس باشد . نااميدى و يأس به فرموده ى قرآن مجيد حال كافران به خداست :
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ وسائل الشيعه : 7 / 104 ، باب 38 ، حديث 8856 .
2 ـ وسائل الشيعه : 7 / 105 ، باب 39 ، حديث 8860 .

( . . . لاَ تَيْئَسُوا مِن رَوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لا يَيْئَسُ مِن رَوْحِ اللّهِ إِلاّ الْقَومُ الْكَافِرونَ )(1).
« از رحمت خدا نااميد مباشيد ; زيرا جز گروه كافران كسى از رحمت خدا نااميد نمى شود ».
قرآن مجيد اكيداً سفارش مى كند كه : از رحمت خدا مأيوس و نااميد مباشيد :
( لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ )(2).
رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) مى فرمايد :
الفَاجِرُ الرَّاجِى لِرَحْمَةِ اللّهِ تَعالَى أقْرَبُ مِنْها مِنَ العَابِدِ الْمُقَنَّطِ(3).
« بدكارِ اميدوار به رحمت خداى بزرگ ، از عابدِ نااميد به رحمت خدا نزديكتر است ».
امام صادق (عليه السلام) فرمود :
اليَأسُ مِن رَوحِ اللّهِ أشدُّ بَرداً مِنَ الزَّمهَريرِ(4).
«سردى نااميدى از رحمت خدا ، از سرماى شديد سردتر است ».
در روايات و معارف اسلامى نااميدى و يأس از رحمت خدا از گناهان كبيره به حساب آمده ، و به نااميد از رحمت خدا وعده ى قطعى عذاب داده شده است . دعا كننده از اين كه دعايش به سرعت به هدف اجابت نرسد ، نبايد دچار يأس و نااميدى شود ، بنا به آيات و روايات ، شايد اجابت دعايش مصلحت نبوده ، احتمالا زمان و ظرف اجابت نرسيده ، و ممكن است براى اين كه دعا و مناجات را ادامه دهد از اجابتش مانع شده اند ، يا خواسته اند براى اين كه نصيبى ابدى ، و بهره اى هميشگى عايد او شود زمان اجابت دعايش را قيامت قرار دهند ، در هر صورت نااميدى از رحمت حق به هيچ صورت ، عقلى و شرعى و اخلاقى و انسانى نيست ، و مؤمنِ به حضرت حق هرگز به نااميدى نمى گرايد ، و يأس و دلسردى به خود راه نمى دهد .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ يوسف : 87.
2 ـ زمر : 53.
3 ـ كنز العمال : 5869 ; ميزان الحكمه : 10 / 5046 ، القنوط ، حديث 17109.
4 ـ مستدرك الوسائل : 12 / 59 ، باب 64 ، حديث 13507.

در زمينه ى مطالب و مسائل مربوط به دعا و اجابت آن رواياتى بسيار مهم در كتابهاى باارزش اسلامى ثبت شده كه ذكر پاره اى از آنها بى مناسبت با موضوع نيست :
عَن أبى عَبدِاللّهِ (عليه السلام) قالَ : إِنَّ العَبدَ لَيَدعُو فَيَقولُ اللّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِلْمَلِكَيْنِ : قَدِ اسْتَجَبتُ لَهُ ، وَلكِنِ احْبَسوهُ بِحاجَتِهِ ; فَإنِّى أُحِبُّ أَنْ أَسمَعَ صَوْتَهُ . وَإِنَّ العَبْدَ لَيَدْعُو فَيَقولُ اللّهُ تَبارَكَ وَتَعالَى : عَجِّلوا لَهُ حاجَتَهُ ; فَإِنّى اُبغِضُ صَوْتَهُ !! (1)
«به راستى عبد دعا مى كند ، پس خداى عز و جل به دو فرشته مى فرمايد : من دعايش را مستجاب كردم ، ولى حاجتش را نگاهداريد تا دعا را ادامه دهد ; زيرا من دوست دارم صدايش را بشنوم . و عبدى دعا مى كند ، پس خداى تبارك و تعالى مى فرمايد : شتابانه حاجتش را برآورده كنيد ، زيرا من از صدايش نفرت دارم ».
عَن مَنصور الصَّيقَل قالَ : قُلتُ لاِبِى عَبدِاللّهِ (عليه السلام) : رُبَّما دَعَا الرَّجُلُ بَالدُّعاءِ فَاستُجيبَ لَه ثُمّ أَخَّرَ ذَلكَ إِلى حين قالَ فقالَ : نَعَمْ . قُلتُ : وَلِمَ ذَاكَ لِيَزدَادَ مِنَ الدُّعاءِ ؟ قالَ نَعَمْ .
« منصور صيقل مى گويد : به حضرت صادق (عليه السلام) عرضه داشتم : چه بسا مردى دعا مى كند و مستجاب مى شود ، سپس تا مدتى ظهور اجابت به تأخير مى افتد ، فرمود : آرى . گفتم : براى چيست ، براى اين است كه بيشتر دعا كند ؟ فرمود : آرى » .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ2 ـ كافى : 2 / 489 ، باب من أبطأت عليه الإجابة ، حديث 3 و 2 .

نوشتن دیدگاه