در اسلام ، آنچه تكليف آور است . ((دانايى )) و ((توانايى )) است . هرچه انسان بيشتر ((بداند)) و ((بتواند))، مسؤ وليتش ‍ سنگينتر است . ((علم )) و ((قدرت ))، زمينه مسؤ وليت انسان مسلمان است . اگر ((دانش ))، دست انسان را نگيرد و به ((نجات )) نرساند، وبال گردن است و مايه بدفرجامى .
خسارت ، از آنِ كسى است كه چيزى نمى داند. خسران زده تر، كسى است كه مى داند ولى عمل نمى كند.
حكيمى را پرسيدند: عالم بى عمل به چه ماند؟
گفت : به درخت بى ثمر. (گلستان سعدى )
آنچه بيشتر مايه رسوايى و خسران است ، مربوط به آخرت است . از زبان پيامبر بزرگ بشنويم :
((اى ابوذر!.
در قيامت ، گروهى از بهشتيان به اهل دوزخ رو كرده ، مى پرسند:
ما به كمك تعليمها و آموزشهاى شما و در سايه تاءديب و تربيت شما به بهشت وارد شديم . شما خودتان چرا به دوزخ افتاديد؟
مى گويند:
ما به خير دعوت مى كرديم . ولى خودمان عمل نمى كرديم .)) (13)
آيا اين خسارت نيست كه انسان ، دارويى براى درمان بيماران يا مشعلى براى هدايت ديگران تهيه كند، ولى خود در كام مرض بميرد يا در دام ظلمت بماند؟!
هم ندانستن عيب است ، هم به دانسته عمل نكردن .
رسول خدا ((ص )) ادامه مى دهد:
((اى ابوذر!...
حقوق پروردگار، بيش از آن است كه بندگانش بتوانند ادا كنند.
نعمتهاى خدا، افزونتر از آن است كه بندگان ، قدرت شمارش آن را داشته باشند.
اى ابوذر!..
تو، در گذشت شب و روز، در حالى به سر مى برى كه اَجَلها كم مى شود، كارها دقيقاً محفوظ است ، مرگ هم ناگهان مى رسد.
هر زارع و كشتكارى ، آنچه را كاشته درو مى كند (گندم از گندم برويد، جو ز جو...)
هركس به هر چيزى برسد، خداوند عطا كرده ، و هركه از گزند و شرّى محفوظ مانده ، خداوند نگهبانش بوده است ...)) (14)

- پینوشتها -

13-يا اءباذر: يَطْلُعُ قَوْمٌ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّةِ عَلى قَوْمٍ مِنْ اءهْلِ النّارِ فَيَقُولونَ: ما اَدْخَلَكُمُ النّارَ وَقَدْ دَخَلْنَا الْجَنَّةَ بَتَاءْدِيبِكُمْ وَ تَعْلِيمِكُمْ؟ فَيَقُولُون : إ نّا كُنّا نَاءمُرُ لِالخَيْرِ وَلا نَفْعَلُهُ.
14-يا أ باذر! إ نَّ حُقُوقَ اللّهِ جَلَّ ثَناؤُهُ أ عْظَمُ مِنْ أ نْ يَقُومَ بِهَا الْعِبادُ، وَإ نَّ نِعَمَ اللّهِ أ كْثَرُ مِنْ أ نْ يُحْصِيَها الْعِبادُ، وَلكِنْ أ مْسُوا وأ صبِحُوا تائِبِينَ.

يا أ باذر! إ نَّكَ فِى مَمَرِّ اللَّيْلِ وَالنَّهارِ فِي اَّجالٍ مَنْقُوصَةٍ وَأ عْمالٍ مَحْفُوظَةٍ وَالْمَوْتُ يَاءْتِي بَغْتةً. وَمَنْ يَزْرَعْ خَيْرا يُوشِكُ أ نْ يَحصُدَ خَيْرا وَمَنْ يَزْرَعْ شَرّا يُوشِكُ أ نْ يَحْصُدَ نَدامَةً. وَلِكُلِّ زارِعٍ مِثْلَ ما زَرَعَ، لا يَسبِقُ بَطِي ءٌ لِحْظَةً وَلا يُدْرِكُ حَرِيصٌ ما لَمْ يُقَدَّرْ لَهُ وَمَنْ اءُعْطِيَ خَيْرا فاللّهُ أ عْطاهُ وَمَنْ وُقِيَ شَرّا فَاللّهُ وَقاهُ.

نوشتن دیدگاه