ƒ61 «أَمَّنْ جَعَلَ الاَْرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً وَ جَعَلَ لَها رَواسِىَ وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حاجِزاً ءَإِلهٌ مَعَ اللهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ»
 
 ترجمه :
61. آيا كسى كه جعل فرمود زمين را محل قرارگاه و جعل فرمود در خلال زمين، شهرها و رودخانه‌ها و جعل فرمود بر روى زمين، كوه‌ها و جعل فرمود بين دو درياى شيرين و شور مانعى كه مخلوط يكديگر نشوند، آيا اله ديگرى است با خداوند تعالى؟ بلكه اكثر آن‌ها نمى‌دانند[1] .
 
تفسير :
[قدرت نمايى حق در خلقت زمين]
(أَمَّنْ جَعَلَ الاَْرْضَ قَراراً) [از] قدرت كامله حق سه ربع كره زمين را آب احاطه كرده، يك ربعش از آب بيرون كه ربع مسكونش مى‌نامند و با اين حركت سريع كه با كره آب در يك شبانه روز دور خود مى‌چرخد و در يك سال دور كره شمس چرخ مى‌خورد، مع ذلك چنان برقرار و مستقر است كه كأنّه اصلاً حركت ندارد به عين مثل طياره كه انسان در آن نشسته گويا حركت ندارد و مثل عمر كه چون باد صرصر[2]  مى‌گذرد و انسان خيال مى‌كند كه برقرار است.
(وَ جَعَلَ خِلالَها أَنْهاراً) چون اين ربع مسكون از آب دور است و تمام مخلوقات زمينى احتياج شديد به آب دارند، خداوند چشمه‌ها و چاه‌ها و رودخانه‌ها و نهرها و ساقى‌ها قرار داد كه به تمام نقاط زمين آب برسد و مشروب شود.
(وَ جَعَلَ لَها رَواسِىَ) كوه‌ها كه به منزله لنگر كشتى، زمين را نگاه دارد كه متزلزل نشود.
(وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حاجِزاً) كه در جاى ديگر مى‌فرمايد: (وَ هُوَ الَّذِى مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَ جَعَلَ بَيْنَهُما بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً)[3] ،  شرحش گذشت[4]  و نيز مى‌فرمايد: (وَ ما يَسْتَوِى الْبَحْرانِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ سائِغٌ شَرابُهُ وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ)[5]  با اينكه پهلوى يكديگرند و دائماً در سيرند و ابداً  مخلوط يكديگر نمى‌شوند با اين قدرت نمايى‌ها (ءَإِلهٌ مَعَ اللهِ) باز اله ديگرى اتخاذ مى‌كنند مع الله؟
(بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ) نمى‌دانند و نمى‌دانند كه نمى‌دانند [لذا در] جهل مركب [باقى مى‌مانند].
آن كس كه نداند و نداند كه نداند         در جهل مركب ابد الدهر بماند

______________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: آيا شريكانى كه مى‌پندارند بهتر است يا آن كس كه زمين را قرارگاه ىساخت ودر آن رودها پديد آورد وبراى آن، كوهها را مانند لنگر قرار داد، وميان دو دريا برزخى گذاشت؟ آيا معبودى جز خداست؟ نه، بلكه بيشترشان نمى‌دانند.
[2] .  صر صر : باد سخت وسرد؛ حركت يا دويدنِ سريع. فرهنگ سخن: ج5، ماده «صرصر».
[3] .  و اوست كسى كه دو دريا را موج‌زنان به سوى هم روان كرد: اين يكى شيرين و گوارا و آن يكى شور و تلخ است و ميان آن دو، مانع و حريمى استوار قرار داد. سوره فرقان: آيه 53.
[4] .  ر. ك: همين تفسير: ج14 ص455، ذيل تفسير آيه 53 سوره فرقان.
[5] .  و دو دريا يكسان نيستند: اين يك، شيرينِ تشنگى زدا و نوشيدنش گواراست و آن يك،شورِ تلخ مزه است. سوره فاطر: آيه 12.

نوشتن دیدگاه