ƒ86 «أَ لَمْ يَرَوْا أَنّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ وَ النَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ فِى ذلِکَ لاَياتٍ لِقَوْمٍ يُوْمِنُونَ»
 
ترجمه :
86. آيا نمى‌بينيد به اينكه ما جعل فرموديم شب را تا اينكه سكونت و استراحت كنند در او، و روز را روشن و براى بصيرت مقرر داشتيم؟ به درستى كه در اين جعلِ شب و روز آياتى است براى قومى كه ايمان مى‌آورند[1] .
   
تفسير :
[حكمت آفرينش شب و روز]
اگر خداوند اين كره زمين را ساكن قرار داده بود، هميشه آن قسمت زمين كه مقابل شمس بود روز بود و آن قسمت كه بر خلاف آن بود شب و در هيچ يك از اين دو قسمت سكونت ممكن نبود، نه بر انسان نه بر حيوانات و نه بر نباتات و روييدنى‌ها [چرا كه] يا از شدت حرارت مى‌سوختند يا از شدت برودت هلاك مى‌شدند، لذا به قدرت كامله خود زمين را متحرك قرار داد كه در هر بيست و چهار ساعت تقريباً دور خود بچرخد كه در هر نقطه زمين هم روز باشد براى اشتغال به امور معيشتى و معاشرت و مراوده و تحصيل امر معاش و معاد، و هم شب باشد براى استراحت و تلطيف هوا و رفع حرارت شمس.
(أَ لَمْ يَرَوْا) يعنى البته مى‌بينند شب مى‌شود و روز، لكن چشم قلبى ندارند كه بصيرت پيدا كنند، كيست اين قدرت‌نمايى را مى‌كند؟
(أَنّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ) شب را قرار داديم در تمام نقاط زمين (لِيَسْكُنُوا فِيهِ) لكن در زمان حاضر شب كه مى‌شود و هوا لطيف مى‌شود، در مقام تفريح در مراكز فحشا و منكرات هزار گونه فسق و فجور و معاصى مرتكب مى‌شوند[2] .  
نمى‌روند در دل شب در دربار الهى و عبادت پروردگار و طلب حوايج و تضرع در پيشگاه احديت يا لا اقل «مرا به خير تو اميد نيست شر مرسان» بروند استراحت كنند.
(وَ النَّهارَ مُبْصِراً) ولى روزِ امروز براى ظلم و تعدى و ذهاب حقوق و غش و تقلب و كسب‌هاى حرام و ... (روز از روز تو مى‌سوزم و شب از شب تو).
 
سؤال:
بر حسب قاعده بايد روز را مقدم ذكر فرمايد، چرا شب را مقدم ذكر فرمود؟
 
جواب:
شب به واسطه فقدان نور است و امر عدمى است و روز وجدان نور است و امر وجودى و وجود تمام ممكنات، مسبوق به عدم است.
(إِنَّ فِى ذلِکَ لاَياتٍ لِقَوْمٍ يُوْمِنُونَ).

________________________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: آيا نديده‌اند كه ما شب را قرار داده‌ايم تا در آن بياسايند، و روز را روشنىبخش [گردانيديم]؟ قطعاً در اين [امر] براى مردمى كه ايمان مى‌آورند مايه‌هاى عبرتاست.
[2] .  همان گونه كه بارها يادآور شديم اين‌گونه بيانات مفسر بزرگوار بيان كننده اوضاعاجتماعى عصر پهلوى است.

نوشتن دیدگاه