متوفى در سال 690 ه ق
وى اشعار زيادى در مورد امامت و غدير خم سروده كه ترجمه بعضى از آنها ذيلا آورده مى شود: "
پياله، شفاف و مى ناب و نسيم لطيف و نغمه بلبلان روح افزا است، و بهار چنان زمين را پوشانده كه از لحاظ زيبائى همانند ندارد، زمين بعد از برهنگى باغستانى طرب انگيز و يا حرير سبز است و پرندگان داراى نغمه هاى گونه گونند با نوحه سرا و يا طرب انگيز خواستنى هستند، و آبها برخى زياد و پيچيده كه از چمنها روانند، و نسيم روح افرا بر باغستان مى وزد و بوى عطر و گلاب از آن به مشام جان مى رسد همانند مديحه آل محمد "ص" كه كشتيهاى نجاتند و شعرابا شعر گفتن درباره آنها طلب عطر كرده و معطر مى شوند.
آنان پاكان و پاكيزگان و ركوع كنندگان و سجده كنان و آقايان و نجيبانند.
از آنها على ابطحى هاشمى تيز راى هنگام حوادث و سر و صدا هاى جنگ/
ذاك الامير لدى الغدير اخو     البشير المستنير و من له الانباء
طهرت له الاصلاب من آبائه     و كذاك قد ظهرت الابناء:
" اوست امير كه در روز غدير تعيين شده، او برادر پيامبر اكرم است از اصلاب پاك متولد شده وفرزندانش نيز همگى پاكند "
آيا وصف كنندگان مى توانند آنچنانكه شايسته است او را مدح كنند در صورتى كه قرآن درباره اش مدح و ثنا گفته است؟
او داراى همسرى است كه نورش همه جا را روشن كرده و از اين رو او را زهرا ناميده اند و امامان از فرزندان اويند كه گذشنگان و آيندگان وسيله آنها شرافت پيدا كردند.مبدا آنها امام حسن مجتبى عليه السلام است كه كريمان به انساب و افتخار مى كنند.
و بعد از او امام حسين عليه السلام است كه شهيدان وسيله او بدرجات عاليشان نائل گرديده اند.
و بعد از امام بزرگوار حضرت زين العابدين عليه السلام كه امام نجيب و امين و سجده كننده و گريان است.
و بعد از او امام باقر عليه السلام است كه تمام كارهايش ستوده و نعمت است.
و بعد از او امام صادق عليه السلام است كه عالم اهل بيت است وتمام شاگردانش همگى بزرگواران و سعادتمندانند.
و بعد از او امام موسى بن جعفر عليهما السلام است كه به ضريحش زوار تبرك مى جويند.
و بعد از او امام رضا عليه السلام است كه علم هدايت و گنج تقوى و باب اميدوارى و از بين برنده تاريكى و روشنى بخش دلها و جامعه است.
و بعد از او جوادالائمه و فرزند برومندش امام هادى عليهما السلام اند كه نشانه هاى روشنشان مردم را هدايت مى كند.
و بعد از او امام حسن عسكرى عليه السلام كه در درخشندگ ى خيره كننده اى ازنور جلال، او را احاطه كرده است. و بعد از او حضرت مهدى عليه السلام است كه امام پاك و پسر امام پاك است و در شرق و غرب پرچم نورانى او افراشته خواهد شد.
او زمين را بعد از فساد آباد مى كند تا جائى كه گرگ با ميش در يكجا زندگى كنند.
من اى پسر عم رسول خدا قلبا شمارا دوست دارم و دلم به هواى كوى شما است.
و كسانيكه درباره شما غلو مى كنند و يا شمارا دشمن دارند كافر مى دانم "

اين شاعر كيست؟
شيخ شمس الدين محفوظ بن وشاح بن محمد ابو محمد حلى اسدى از اقطاب فقاهت و از بزرگان علم و ادب است او از كسانى است كه براريكه زعامت دينى و فتوى تيكه داشته و مرجع حل مشكلات و مراجعات مردم و از مشايخ اجازه كسانى كه از شيخ نجم الدين محقق حلى متوفى در سال 667 ه روايت مى كرده اند بوده است.
و حافظ محقق كمال الدين على بن شيخ شرف الدين حسين بن حماد ليثى واسطى از او روايت مى كند.
و شارح قصائد علويات سروده ابن ابى الحديد موسوم به " غرر الدلائل " نيز از او روايت مى كند و در اول همان کتاب مى گويد: اين قصائد را بر استادم امام عالم فقيه شمس الدين ابى محمد محفوظ بن وشاح قدس الله روحه قرائت كردم و اينعمل در خانه اش در " حله " در صفرسال 680 ه واقع شده است.
امينى مى گويد:
فكر مى كنم كه شارح اين قصائد صفى الدين محمد بن حسن بن ابى الرضاى علوى بغدادى صاحب قصيده بائيه باشد كه قصيده بائيه را در مرگ شمس الدين محفوظ سروده است در هر صورت خدا داناتر است.
ميان شاعر ما و استادش محقق حلى، مكاتباتى واقع شده كه از آن جمله است آن چيزى كه شيخ ما صاحب معالم در اجازه بزرگش آورده است.
از تاريخ ولادت شيخ ما شمس الدين و وفاتش آگاهى درستى نداريم، مگر اينكه مى دانيم او تا سال 680 ه زنده بوده و علامه سماوى وفاتش را در حدودسال 690 ه دانسته است و انسان جستجو گر، از قصائدى كه بزرگان معاصرينش در مرگ او گفته اند مى تواند عظمت علمى و شخصيت اجتماعيش را در يابد.
پسر او ابو على محمد مشهوربه تاج الدين بن وشاح است كه قاضى حله بوده است.
صفى الدين حلى كه در جلد ششم اين كتاب شرح حالش خواهد آمد، درباره او مرثيه اى گفته كه در ديوانش صفحه 256 موجودات و نيز قصيده ديگرى در حدود 53 بيت در ديوانش صفحه 210 دارد كه در آن از گفته اى كه به او از قولش نسبت داده اند عذر خواهى مى كند.
و از " آل محفوظ " در سوريه و عراق هم اكنون افراد شايسته اى هستند كه استاد، حسين بن شيخ على بن شيخ محمدجواد بن شيخ موسى آل محفوظ كاظمى رساله اى درباره شرح حال خانواده بزرگوارش نوشته است و شرح حال بزرگان اين خانواده بزرگ را سيدنا صدر كاظمى در تكمله امل الامل و شيخ رازى صاحب " الذريعه " در وفيات الاعلام آورده اند.در كتاب " امل الامل " و غيره شرح حال فردى بنام " سديد الدين سالم بن محفوظ بن عزيزه بن وشاح سوريه اى " آمده كه محقق حلى متوفى در سال 667 ه بر او قرائت كرده و سيد بن طاووس متوفى 664 ه و پدر علامه حلى از او روايت كرده اند در صورتى كه علامه درسال 648 ه متولد شده است.
و صاحب " روضات الجنات " در صفحه 301 از كتابش استظهار كرده كه او پسر شاعر ما "شمس الدين محفوظ" است و حال آنكه چنين استظهارى درست به نظر نمى آيد، زيرا شاعر ما يكى از كسانى است كه ازمحقق حلى روايت مى كند. بنابر اين چگونه ممكن است سالمى كه محقق حلى بر او قرائت كرده پسرش باشد؟ به علاوه طبقه كسانى كه از سالم روايت كرده اند طبقه مشايخ شمس الدين محفوظ هستند و مقتضاى آن اينست كه ازپدرش مقدم باشد؟
و آنچه كه نظر ما را تاييد مى كند اينست كه از پسر شاعر ما " ابو على محمد تاج الدين بن محفوظ " كه در امل الامل شرح حالش آمده سيد الدين ابن معيه متوفى در سال 776 ه روايت مى كند وصفى الدين متوفى در سال 752 خ در مرثيه اش شعر گفته است اگر سالم برادر او بود، مى بايد كسانى كه از او روايت مى كنند از اهل اين طبقه باشند، نه يك قرن پيش از آن.

نوشتن دیدگاه