خداوند در آيه مزبور، خطاب به پيامبرش (صلى الله عليه وآله) درباره اين كه چرا به برخى از مردم نعمت‌هاى بيش ترى داده دو نكته بيان مى‌فرمايد:
اول آن كه، افزونى نعمت برخى از مردم نشانه دوستى بيش تر خدا با آنها نيست، بلكه نشانه آزمايش خداوند از آنها است. خداوند در آيه ديگرى، در اشاره به اين موضوع مى‌فرمايد: أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ ؛(20) اموال و فرزندان شما فقط مايه آزمايش شمايند. در جاى ديگرى مى‌فرمايد: وَ نَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَيْرِ فِتْنَةً ؛(21) و شما را به بدى و خوبى مى‌آزماييم. «فتنه» در اصل به معناى آزمايش است. اموالى هم كه خدا به ما عنايت كرده به همين دليل «فتنه» خوانده شده است تا معلوم شود كه آيا در به دست آوردن و مصرف آن، احكام شرعى را رعايت مى‌كنيم يا نه. بنابراين آنچه وسيله آزمايش است ارزش چشم دوختن و خيره شدن ندارد. بله، اگر چيزى بود كه اصالت داشت و ذاتاً مطلوب بود، جا داشت فكرمان را روى آن متمركز كنيم، اما چون وسيله آزمايش است و بايد پس از انجام آزمايش رها شود، ارزش تعلّق خاطرو پر كردن انديشه را ندارد؛ مثل برگ كاغذى است كه در جلسه امتحان به دانش آموز مى‌دهند تا پاسخ سؤالاتش را روى آن بنويسد؛ نبايد در فكر اين باشد كه كاغذ زيبايى است يا نه، بايد به اصل امتحان بينديشد تا خوب از عهده آن برآيد.
مطلب دومى كه در آيه مزبور بدان اشاره شده، مقايسه اين نعمت‌ها با نعمت‌هاى اخروى است. تعبيرى كه قرآن در اين مورد به كار مى‌برد تعبيرى پرمعنا و دقيق است: و رزقُ ربِّك خيرٌ و اَبقى.؛ خداوند رزق آخرت را به خصوص به خودش منتسب مى‌كند. اين مطلب وقتى خوب وضوح مى‌يابد كه توجه كنيم از نظر قرآن و تعاليم اسلامى، روزى دهنده خداوند است: إِنَّ اللّهَ هُوَ الرَّزّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ. همه نعمت‌هاى اين دنيا هم در واقع روزى‌هايى است كه خداوند به انسان داده است. در عين حال مى‌فرمايد: به اين نعمت‌ها كه در واقع، وسيله آزمايش است چشم ندوز، رزق مخصوص خدا چيز ديگرى است؛ رزقُ ربِّك؛ همان رزقى كه درباره شهدا مى‌فرمايد: عِنْدَ رِبِّهِمْ يُرزَقُونَ.(22) چنين رزقى است كه ارزش دارد انسان به دنبال آن باشد و بدان اهتمام ورزد.

- پاورقی -

 (20) - انفال (8)، 28.
(21) - انبيا (21)، 35.
(22) - آل عمران (3)، 135.

نوشتن دیدگاه