جنگ موته (واقع در سرزمين شام ) در ماه جمادى الاولى سال هشتم هجرى ، روى داد . در اين جنگ ، پيغمبر - صلّى اللّه عليه وآله - زيد بن حارثه (غلام آزاد شده خود را كه فردى مسيحى از اهل شام بود ) به فرماندهى لشكر برگزيد و فرمود: اگر وى شهيد شد، جعفر بن ابيطالب فرمانده باشد . و اگر او هم به شهادت رسيد ، عبداللّه بن رواحه فرمانده است .
اين موضوعى است كه مورد اتفاق همه مسلمانان است ، ولى شايد صحيح آن باشد كه بزرگان ما شيعه اماميه مى گويند و آن اينكه : اين امراى لشكر نخست جعفر بن ابيطالب و بعد از او زيد بن حارثه و پس از وى عبداللّه بن رواحه بوده است .
روايات ما در اين خصوص از عترت طاهره بسيار است .شاهد آن روايتى است كه محمد بن اسحاق در كتاب ((مغازى )) از حسّان بن ثابت و كعب بن مالك انصارى از شعرى كه در مرثيه جعفر و ستايش وى به هنگام شهادتش گفته اند، نقل مى كند(1) .
ترتيب فرماندهى امراى مزبور، هر چه بوده ، آنچه مسلم است ، نصّ صريح پيغمبر راجع به فرماندهى ((زيد بن حارثه )) است (2) ؛ خواه نفر اول يا دوم يا سوم باشد. و دستورى است كه پيغمبر به لشكر و صحابه داد كه از وى اطاعت كنند.
بنابراين ، بعد از انتصاب وى ، ديگر معنا نداشت كه بعضى از اصحاب ، فرماندهى زيد را مورد نكوهش قرار دهند، مگر اينكه آنها اجتهاد انسان غير معصوم را در مقابل نص پيغمبر معصوم ، جايز بدانند!
علت اين جنگ اين بود كه پيغمبر يكى از اصحاب خود به نام حارث بن عمير ازدى را به سفارت از جانب خود به سوى پادشاه بُصْرى (واقع در خاك شام ) اعزام داشت تا او را به خداى يگانه و اطاعت پيغمبر - صلّى اللّه عليه وآله - دعوت كند و مانند يك فرد مسلمان باشد.
ولى پيش از رسيدن به مقصد، ((شرحبيل بن عمر)) به وى برخورد و پرسيد كجا مى روى ؟ حارث گفت : قصد شام دارم .
گفت : شايد از فرستادگان محمد باشى .
گفت : آرى . شرحبيل دستور داد او را توقيف نمايند. سپس به دستور وى ، او را گردن زدند. و جز او هيچ يك از سفراى پيغمبر - صلّى اللّه عليه وآله - به قتل نرسيد.
چون اين خبر به پيغمبر - صلّى اللّه عليه وآله - رسيد، نيروى خود را براى جنگ مؤ ته بسيج كرد و امراى سه گانه را به ترتيب به فرماندهى آن منصوب داشت . و در اين جنگ ، هر سه فرمانده يكى بعد از ديگرى ، با فداكارى و از جان گذشتگى قابل تحسين ، پيكار نمودند و به افتخار شهادت نايل گشتند. و با سه هزار نفر در مقابل دويست هزار سپاهى روم ، مقاومت نمودند...

____________________________________________________________________

1- ابن ابى الحديد، مرثيه اين دو شاعر صحابى را در جلد سوم ، صفحه 607 شرح نهج البلاغه خود، آورده است .
2- زيد بن حارثه ، پسر بچه اى از اهالى سوريه بود كه او را به سرقت بردند و در مكه فروختند. حكيم بن حزام او را براى عمّه خود، حضرت خديجه - عليها السّلام - همسر پيغمبر ابتياع كرد و بعدها توسط پيغمبر - صلّى اللّه عليه وآله - آزاد شد و پسر خوانده پيغمبر گرديد. زيد بعدها، از افسران مشهور اسلام شد. (مترجم ).

نوشتن دیدگاه