1 - مال اندوزى
عن محمدبن اسماعيل بن بزيع : قال : سمعت الرضا (عليه سلام ) يقول : لا يجمع المال الا بخمس خصال : ببخل شديد، وامل طويل ، و حرص غالب ، وقطيعة الرحم ، وايثار الدنيا على الاخرة .(1)
امام رضا (عليه سلام ) مال جز با پنج خصلت در يكجا جمع نمى شود: بخل شديد، آرزوهاى دور و دراز، حرص غالب ، قطع رابطه با خويشاوندان ، مقدم داشتن دنيا بر آخرت .
2 - اصالت دادن به مزاياى ظاهرى (همچون مال ، شهرت ، مقام )
الامام الرضا (عليه سلام ) قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم ): من استذل مؤ منا، او حقره لفقره ، او قلة ذات يده ، شهره الله يوم القيامة ، ثم يفضحه .(2)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: هر كس مؤ منى را خوار كند، يا او را به سبب فقر و تنگدستيش حقير شمارد، خداوند او را در روز قيامت انگشت نما و رسوا خواهد كرد.
من لقى فقيرا فسلم عليه خلاف سلامه على الغنى لقى الله عزوجل يوم القيامة وهو عليه غصبان .(3)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: هركه فقير مسلمانى را ملاقات كند و بر او نه بدانگونه كه بر غنى سلام مى كند، سلم كند، خدا را در روز قيامت در حالى كه بر او خشمگين است ملاقات خواهد كرد.
3 - مستى مقام
عن على بن موسى الرضا (عليه سلام ): ملعون ، ملعون من احتجب عن اخيه .(4)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: از رحمت خداوندى به دور است ، از رحمت خداوندى به دور است كسى كه از برادر مسلمان خود، روى پوشيده در پرده مى شود. (در موارد نياز و گرفتارى دوست يا يكى از بستگان ، خود را پوشيده بدارد به طورى كه دسترسى به او به آسانى ممكن نباشد).
4 - حسد
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): لا لحسود لذة .(5)
حضرت رضا (عليه سلام ) فرمود: حسود را لذت نباشد.
5 - توقعات و انتظارات بيجا
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): يقول الله تعالى : لاقطعن امل كل مؤ من امل دونى الا ياءس ، ولالبسنه ثوب مذلد بين الناس ولانحينه من وصلى ، ولابعدنه من قربى .(6)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: خداى تعالى مى فرمايد: البته ريسمان و رشته آرزو و اميد هر مؤ منى را كه به غير من اميدوار شود، پاره كنم و به ياءس و نااميدى نمايم و در ميان مردم جامعه خوارى و مذلت بر او بپوشانم و او را از نزديكى و اتصال به خود دور مى كنم .
6 - دنائت نفس (پستى )
سئل الرضا (عليه سلام ): عن السفلة ؟ فقال (عليه سلام ): من كان له شى ء يلهيه عن الله .(7)
از امام رضا (عليه سلام ) پرسيدند: فرومايه كيست ؟ فرمود: كسى كه چيزى داشته باشد و به وسيله آن سرگرم و از انجام حقوق الهى غافل گردد.
حضرت امام خمينى (رحمهم الله ) فرموده است :
((دنياى مذموم ، آن است كه در ما هست و ما را از مبداء كمال دور مى كند و به نفس و نفسانيت خودمان مبتلا مى كند. دنياى مذموم همين است كه انسان توجه به آن داشته ولو به يك تسبيح و به يك كتاب . چه بسا كه دل بستن به كسى به يك ((تسبيح )) و به يك كتاب بيشتر باشد تا دل بستن ديگرى به يك پاركى و باغى ...)).(8)
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): اسوء الناس معاشا من لم يعش ‍ غيره فى معاشه .(9)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: بدترين مردم از نظر زندگى اقتصادى ، كسى است كه به ديگران در معاش خود، معاش ندهد و مردم در پرتو زندگى او زندگى نكنند.
7 - بى پروايى (تن پرورى و آسايش طلبى )
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): فمن لم يصل رحمه لم يتق الله عزوجل .(10)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: هر كه صله رحم نكند، حق تقواى الهى را رعايت نكرده است .
8 - كفران وناسپاسى (ادانكردن حقوق مخصوص خويشاوندى )
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): احسنوا جوار النعم ، فانها وحشية ما ناءت عن قوم فعادت اليهم .(11)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: با نعمتها نيكو همدمى و همسايگى (خوشرفتارى ) كنيد زيرا آنها وحشيند، از قومى كه دور شدند، به آنان برنمى گردند.
9 - رياست طلبى
ما ذئبان ضاريان فى غنم قد تفرق رعاؤ ها باضر فى دين المسلم من الرئاسة .(12)
اگر دو گرگ درنده به رمه گوسفندان هجوم آورند - (گرگى از اين سو و گرگى از آن سو) در حالى كه شبان رمه حاضر نباشد، به آن رمه گوسفندان چندان خسارتى وارد نمى شود كه جاه طلبى به دين انسان خسارت وارد مى كند.
10 - بخل
صفت رذيله بخل ، يكى از موانع مهم تحصيل آسايش (ناشى از) مصاحبت با ديگران است زيرا طبيعى است كه فرد بخيل به علت نگرانى از فقر و نيازمندى و تلقين به خود كه اگر مالى را به ديگران انفاق كند، دارايى او كم مى شود و سرانجام فقير مى گردد، هرگز راضى نيست لقمه اى از طعام او را كسى ميل پيدا كند.
از اين رو، بخيل سر سفره مردم نمى نشيند و از طعام آنها ميل نمى كند زيرا مى ترسد ديگران نيز سر سفره او نشسته و از آن استفاده كنند.
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): البخيل لا ياءكل من طعام الناس لئلا ياءكلوا من طعامه .(13)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: بخيل از غذاى مردم نمى خورد تا مردم از غذاى او نخورند.
((بخل ! مهلك ترين هرزگى هاى خزان است ! بخيل زندگانيش را مسموم مى كند و خودش را جسما و رحا تحليل مى برد، بخيل موجودى بى حاصل و بدخواه است و از عاطفه و ترحم و شرافت به كلى عارى است . تقلب يگانه شعار او در زندگانى است . از درستكارى و صداقت و احترام به نفس ، چيزى نمى فهمد و حاضر است خود را در مقابل مردم زبون و بيچاره قلمداد كند تا از مساعدتهاى آنان محروم نماند و احسان مؤ سسات خيريه كه مخصوص تنگدستان است ، شامل حال او گردد... چنين كسانى ، تمام احساسات نيك و غرايز طبيعى و صفات پسنديده خود را از دست مى دهند و آتش نشاط و مسرتشان به خاموشى مى گرايد و نيروى روحانى و معنوى در آنان رو به ضعف مى نهد)).(14)
11 - عدم برنامه ريزى صحيح در زندگى
اجتهدوا ان يكون زمانكم اربع ساعات : ساعة لله لمناجاته ، وساعة لامر المعاش ، وساعة لمعاشرة الاخوان الثقات ، الذين يعرفونكم عيوبكم ويخلصون لكم فى الباطن ، وساعة تخلون فيها للذاتكم ، وبهذه الساعة تقدرون على الثلاث الساعات .(15)
كوشش كنيد اوقات شبانه روز خود را به چهار بخش تقسيم كنيد: ساعتى براى عبادت و خلوت با خدا، ساعتى براى تاءمين معاش ، ساعتى براى معاشرت با دوستان مورد اعتماد و كسانى كه شما را به عيوبتان واقف مى كنند و در باطن خيرخواهتان هستند، و ساعتى را به تفريحات و لذايذ مشروع خود اختصاص دهيد و متوجه باشيد كه ساعت تفريح و كاميابى ، به شما نشاط و مسرت مى بخشد و قدرتتان را در انجام وظايفى كه در ساعات ديگر به عهده داريد، تقويت مى كند.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1- وسائل الشيعه ، جلد 15، ص 265 - ابواب النفقات ، حديث 31 - تفسير نورالثقلين ، جلد 5، ص 668
2- عيون اخبارالرضا، جلد 2، ص 33.
3- سفينة البحار، جلد 7، ص 133 - وسائل الشيعه ، جلد 5، ص 442.
4- وسائل الشيعه ، جلد 5، ص 563
5- تحف العقول ، ص 528
6- بحارالانوار، جلد 68، ص 143.
7- بحارالانوار، جلد 78، ص 335
8- روزنامه جمهورى اسلامى ، شماره 1196.
9- تحف العقول ، ص 334
10- عيون اخبارالرضا، ص 258
11- بحارالانوار، جلد 75، ص 341.
12- سفينة البحار، جلد 2، ص 84.
13- بحارالانوار، جلد 75، ص 446.
14- خزان زندگى ((دكتر ويكتور پوشه ))، ص 138.
15- مستدرك الوسائل ، جلد 2، ص 423 و بحارالانوار، جلد 17، ص 208

نوشتن دیدگاه