41     «فَإِمّا نَذْهَبَنَّ بِكَ فَإِنّا مِنْهُمْ مُنْتَقِمُونَ»
42     «أَوْ نُرِيَنَّكَ الَّذِى وَعَدْناهُمْ فَإِنّا عَلَيْهِمْ مُقْتَدِرُونَ»

ترجمه:
41. پس يا اينكه مى‏بريم به شما، يعنى پس از رحلت شما از اين عالم. پس محققاً
ما از آن‏ها انتقام خواهيم كشيد.
42. يا آنكه قبل از وفات شما، به شما مى‏نماييم آن چيزى كه وعده داده‏ايم آن‏ها
را. پس محققاً ما بر آن‏ها كمال قدرت و اقتدار را داريم[1].
 
تفسير:
[انتقام خداوند از كفار]
«فَإِمّا نَذْهَبَنَّ بِكَ» كلمؤ «إمّا» براى ترديد نيست، بلكه براى تقسيم است؛ كه انتقام
ما از كفار و مشركين دو قسمت است: يك قسمت پس از رحلت شماست و اين جمله
عموم دارد، زيرا پس از وفات حضرت رسالت صلى‏الله‏عليه‏و‏آله شامل مى‏شود [و] از زمان
اميرالمؤنين عليه‏السلام تا ظهور حضرت بقية اللّه‏ عليه‏السلام و تا دوره رجعت[2] و تا قيامت. لكن در
اخبار بسيارى داريم كه تفسير فرموده‏اند به دوره سلطنت اميرالمؤنين عليه‏السلام و جنگ بصره
با عايشه و طلحه و زُبير و اهل بصره. لكن مكرر گفته‏ايم كه اخبار بيان مصداق مى‏كند و
منافى با عموم آيه ندارد. و بالجمله، خداوند از تمام كفار و مشركين و ظالمين به
اميرالمؤنين عليه‏السلام و به ائمّه طاهرين عليهم‏السلام و به مؤنين، بالاخص، به وجود مقدس حضرت
رسالت صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در مراحل زيادى انتقام خواهد كشيد «فَإِنّا مِنْهُمْ مُنْتَقِمُونَ»حتى در
قيامت «أَوْ نُرِيَنَّكَ الَّذِى وَعَدْناهُمْ» كه در جنگ بَدر و حُنين و اُحُد و ساير جنگها
كه خداوند با اينكه عدؤ مسلمين قليل بودند و عدؤ كفار و مشركين بسيار، چه نحوه
خداوند از آن‏ها انتقام كشيد و پيغمبر و مسلمين را نصرت داد كه خداوند وعده داده
بود كه فرمود: «إِنّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِى الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ»[3] و
آيات در اين باب بسيار است. نظر كنيد خداوند چه نحو انتقام كشيد از قَتَله[4]
ابى‏عبداللّه‏ عليه‏السلام، از اينكه هر كدام به چه بَليّاتى گرفتار شدند، از يزيد و ابن‏زياد و ديگران،
به علاوه انتقام كشيد در دورؤ سليمان بن صُرَد خُزاعى[5] و مُختار[6] و احمد سَفّاح، تا
اينكه حضرت بقية اللّه‏ عليه‏السلام ظاهر شود كه مى‏گويى در دعاى نُدبه:
«أينَ الطّالِبُ بُذُحُولِ الْأنبياءِ و أبنَاءِ الْأنبياءِ، أينَ الطّالِبُ بِدَمِ الْمَقتُولِ بِكَربلاءَ»[7]. و تا
حضرت سيد الشهداء عليه‏السلام رجعت نمايد و آن‏ها را زنده كند و انتقام كشد، تا قيامت و
عذاب آن. «فَإِنّا عَلَيْهِمْ مُقْتَدِرُونَ» از تحت قدرت ما بيرون نيستند. «امروز اگر نكرد،
دو روز دگر كند».
 
تنبيه:
تأخير در انتقام، حِكَم و مصالحى دارد كه من جمله: در نسل آن‏ها مؤن به وجود
بيايد و من جمله: ازدياد عذاب آن‏ها به اعمال سوء آن‏ها و غير اين‏ها.
*    *    *


[1] .  ترجمه ديگر: پس اگر ما تو را از دنيا ببريم، قطعاً از آنان انتقام مى‏كشيم41 يا اگر آنچه را به آنان
وعده داده‏ايم به تو نشان مى‏دهيم؛ حتماً ما بر آنان قدرت داريم42.
 
[2] .  رجعت: در لغت به معناى بازگشت است. اما در اصطلاح دين اسلام به معناى بازگشت امامان و پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، يكى پس از ديگرى، پس از ظهور و شهادت امام زمان عليه‏السلاماست. اولين امامى كه پس از شهادت امام زمان عليه‏السلام به اين دنيا برمى‏گردد، حضرت سيد الشهداء عليه‏السلاماست و پس از ايشان حضرت اميرمؤمنان عليه‏السلام و ديگر امامان. در برخى روايات از رجعت به قيامت صغرى نيز تعبير مى‏شود. رجعت از مهم ترين مسائل اعتقادى شيعه است.
 
[3] .  در حقيقت، ما فرستادگان خود و كسانى را كه گرويده‏اند، در زندگى دنيا و روزى كه گواهان بر پا مى‏ايستند، قطعاً يارى مى‏كنيم. سوره غافرمؤن: آيؤ 51.
 
[4] .  قتلهجمع قاتل: كشندگان.
 
[5] .  مختصرى از زندگى‏نامه وى در همين تفسير: ج15، ص192، پاورقى 2 گذشت.
 
[6] .  مختصرى از زندگى نامه وى در همين تفسير: ج15، ص192، پاورقى 1 گذشت.
 
[7] .  كجاست انتقام‏جوى پيامبران و فرزندان پيامبران؟ كجاست خونخواه كشته شده كربلا؟ اقبال الأعمال: ص297 و هدية الزائرين و بهجة الناظرين: باب 23، دعاى ندبه، ص644.

نوشتن دیدگاه