46  «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَءِيْهِ فَقالَ إِنِّى رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ»

ترجمه:
46. و هرآينه به تحقيق ما فرستاديم موسى را با آيات خودمان به سوى فرعون و
اشراف قوم فرعون. پس فرمود: محققاً من فرستاده پروردگار عالمين هستم[1].
 
تفسير:
[سراسر زندگى موسى، آيه و نشانه است]
قضاياى موسى و فرعون را خداوند در بسيارى از سُوَر قرآن، چه به نحو تفصيل و
چه به اشاره و خلاصه و اختصار براى تذكّر و تنبّه بيان فرموده و در اينجا ما به تفسير
آيه قناعت مى‏كنيم:
«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا» آيات موسى بسيار است. در يك جا مى‏فرمايد:
«فَذانِكَ بُرْهانانِ مِنْ رَبِّكَ إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ»[2] عصا و يد بيضا، يك جا مى‏فرمايد: «فِى
تِسْعِ آياتٍ إِلى فِرْعَوْنَ وَ قَوْمِهِ»[3] در اينجا به طور مطلق مى‏فرمايد، و آيات موسى بسيار
است. چه قبل از رسالتش از حين انعقاد نطفه زير تخت فرعون و عدم ظهور حمل در
مادرش تا حين ولادت و در رود نيل انداختن و در دامن فرعون بزرگ شدن، و از
پستان هيچ مُرضِعه[4] شير نخوردن تا به به مادرش برگشتن، و چه آيات بعد از رسالت تا
زمان هلاكت فرعونيان و چه بعد از هلاكت فرعون در بنى اسرائيل تا حين وفاتش كه
شايد بتوان گفت از صد آيه متجاوز است و هر كدام در محل خود شرح شده.
«إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَءِيْهِ» گفته‏اند: ملأ فرعون، رؤا و درباريان و وزرا و اُمَراى
فرعون هستند[5] و حضرت موسى منحصراً بر  آن‏ها مبعوث نشده، بلكه بر تمام قوم
فرعون و بر بنى اسرائيل و ذكر خصوص «ملاء» براى اين است كه بقيه تابع اين‏ها بودند
و اولاً، مأمور به دعوت اين‏ها بود: «فَقالَ إِنِّى رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ» فرعونى كه اِلهى
جز خود قائل نيست و گفت به موسى: «لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلهَاً غَيْرِى لَأَجْعَلَنَّكَ مِنَ
الْمَسْجُونِينَ»[6] و گفت به قوم خود و درباريان خود: «يا أَيُّهَا الْمَلَأُ ما عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلهٍ
غَيْرِى»[7] و گفت: «أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلى»[8] در چنين حالى حضرت موسى بفرمايد: «إِنِّى
رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ» كه اشاره به اينكه تو و درباريان تو و قوم تو هم داخل در
عالَمين هستيد و فرستنده من، رَبّ شماها هم هست.
*    *    *
 

[1] .  ترجمه ديگر: و همانا موسى را با نشانه‏هاى خويش به سوى فرعون سرانِ قومِ او روانه كرديم.
پس گفت: «من فرستاده پروردگار جهانيانم».
 
[2] .  اين دو نشانه، دو برهان از جانب پروردگار توست كه بايد به سوى فرعون و سران كشور او ببرى. سوره قصص: آيؤ 32.
 
[3] .  ... اين‏ها از جمله نشانه‏هاى نُه گانه‏اى است كه بايد به سوى فرعون و قومش ببرى. سوره نمل: آيؤ 12.
 
[4] .  مُرضعه: زن شيردهنده؛ زنى كه كودكان غير را شير دهد؛ دايه.
 
[5] .  تفسير سمرقندى: ج1، ص551؛ تفسير ثعلبى: ج5، ص142 و مجمع البيان: ج9، ص76.
 
[6] .  فرعون گفت: «اگر خدايى جز من اختيار كنى، قطعاً تو را از جمله زندانيان خواهم ساخت». سوره شعراء: آيه 29.
 
[7] .  فرعون گفت: «اى بزرگان قوم، من جز خويشتن براى شما خدايى نمى‏شناسم». سوره قصص: آيؤ 38.
 
[8] .  پروردگار بزرگتر شما مَنَم! سوره نازعات: آيه 24.

نوشتن دیدگاه