صبر در برابر بلاها علاوه بر مزيت صاحبش نسبت به اتصاف به اين صفت ، داراى آثار مختلفى است كه عبارتند از:
1- آثار دنيايى : تمامى اوصاف كريمه نفسانى داراى آثار مطلوب دنيايى است اعم از فردى يا اجتماعى ، صفت صبر نيز اين چنين است از جمله آثار دنيايى آن كه از فرمايشات على عليه السلام استفاده مى شود: پيروزى ، يارى شدن ، تسليم شدن دشمن ، رسيدن به اهداف دنيائى ، توانمند شدن در اراده و عزت يافتن (646).
2- آثار روحى و آخرتى : اين صفت كريمه علاوه بر آثار دنيايى كه موجب آسايش دنياى انسان مى شود و مهم تر از آن داراى آثار روحى و آخرتى است كه عبارتند از:
الف - اساس ايمان : ايمان به خداوند در مقام عمل و در برخورد با امور مختلف زندگى ، اگر برخورد مطابق با اعتقاد صحيح قلبى باشد شكل گرفته و تثبيت مى شود و اگر با آن مطابق نباشد متزلزل مى شود. بنابراين انسان مؤ من هنگام نزول بلاها، آنها را مستقل در تاءثير ندانسته بلكه مصلحت الهى را در نزول آنها دخيل دانسته و با اتكاء به خداوند در رفع آنها مى كوشد و اگر رفع نشد ايمانش به خداوند در مصلحت بودن بلا بيشتر مى شود، از اين جهت على عليه السلام مى فرمايد: (صبر اساس ايمان است ) و نيز: (صبر ثمره ايمان است ) و نيز: (از گنجينه هاى ايمان صبر بر مصايب است ) و نيز: (ايمانى مانند صبر نيست )(647).
ب - همراهى و محبت خداوند: خداوند متعال از جهت احاطه وجودى همراه و معيت وجودى با تمامى موجودات دارد چنانچه مى فرمايد: الا انه بكل شى ء محيط (648)، (آگاه باشيد كه خداوند بر هر چيزى احاطه دارد) و نيز: و هو معكم اينما كنتم (649)، (او با شماست هر جا بوده باشيد) لكن يك همراهى خاصى با بعضى از انسانها دارد كه آن مزيتى را براى ايشان ايجاب مى كند و آن يا به معناى كمك كردن خداوند ايشان را مى باشد و يا به معناى برطرف كردن موانع درك نسبت به خداوند متعال است از قلب ايشان ، كه با برطرف شدن آن موانع ، احاطه و معيت خداوند را به اندازه ظرفيت وجودى خويش درك مى كنند و شايد معناى محبت خداوند نسبت به ايشان نيز همين معنى باشد كه بيان شد، از اين جهت مى فرمايد: و اصبروا ان الله مع الصابرين (650)، (و صبر پيشه كنيد زيرا خداوند با صابران است ) و نيز: والله يحب الصابرين (651)، (و خداوند صابران را دوست دارد). و شايد معناى صلوات و رحمت الهى بر ايشان و هدايت يافتنشان كه در آيه 157 سوره بقره ذكر شده است اين حقيقت باشد كه بيان شد.
ج - پاداش نيكو: خداوند متعال به واسطه عنايتش به بندگان شايسته ، علاوه بر مواهب روحى در دنيا به ايشان ، تفضلهايى نيز در عالم آخرت به ايشان مى فرمايد كه از جمله :
بهترين (652) پاداشها به صابران و نيز رسيدن (653) ايشان به پاداش مكرر، و همچنين برخورد سلامت گونه فرشتگان الهى (654) با ايشان مى باشد.
د - اعطاء مقامات الهى : يكى از آثار بسيار مهم صبر، عنايت بعضى از مقامات معنوى است به واسطه آن به افراد خاصى ، مانند مقام امامت به انبياى بنى اسرائيل چنانچه خداوند مى فرمايد: و جعلنا منهم ائمة يهدون بامرنا لما صبروا و كانوا بآياتنا يوقنون (655)، (و از بنى اسرائيل امامانى را قرار داديم كه هدايت به امر ما مى كردند هنگامى كه صبر كرده و به آيات ما يقين داشتند). و همچنين مقام رسالت اقتضاى اين صفت را دارد همان طور كه مى فرمايد: فاصبر كما صبر اولوا العزم من الرسل (656)، (صبر كن همان طور كه رسولان اولوالعزم صبر كردند).

نوشتن دیدگاه