بيست و هفت. چنان كه ديديم، بزرگان مكتب خلفا، با تكيه بر اين احاديث، بر خلافت ابو بكر، استدلال مى‌كنند. نمى‌دانم چگونه اين علماى بزرگ، آنچه را بخارى در صحيح خود روايت كرده كه سالم، آزاد شدۀ ابو حُذَيفه، بر مهاجران و اصحاب پيامبر (ص) در مسجد قبا، امامت مى‌كرد، در حالى‌كه در ميان آن مجموعه از اصحاب پيامبر (ص) ، ابو بكر و عمر نيز بودند؟ . . . . 1شايان ذكر است كه ابو بكر، در آن جا، مأموم بوده است و به كسى اقتدا مى‌كرده كه از مَوالى (آزاد شدگان) بوده است.
بيست و هشت. در سنن أبى داوود و مسند ابن حنبل ، روايت شده است كه پيامبر (ص) ، ابن اُمّ مكتوم را در مدينه، به جانشينى خود برگزيد. 2
بيست و نُه. در مسند ابن حنبل ، روايت شده: ابن اُمّ مكتوم، با مردم نماز مى‌خواند، در حالى كه نابينا بود. 3
سى. در المغازى واقدى (م 207 ق) و الطبقات الكبرى‌ى ابن سعد و السيرة النبويةى ابن هشام، روايت شده: پيامبر خدا، ابن امّ مكتوم را درغزوه‌هاى بدر 4و اُحد 5و بنى نضير 6و احزاب 7و بنى قُرَيظه 8و نيز فتح مكّه 9و غزوات ديگر، 10جانشين خود در مدينه، قرار داده بود.
سى و يك. واقدى و ابن مسعود، روايت كرده‌اند كه: ابن اُمّ مكتوم، با مردم براى نماز جمعه، حاضر مى‌شد و كنار منبر، خطبه مى‌خواند و منبر را سمت چپ خود، قرار مى‌داد. 11
نمى‌دانم چگونه علماى بزرگ، فراموش كرده‌اند آنچه را كه بخارى در صحيح خود، در «كتاب الصَلاة» ، در بارۀ اين موارد، بيان كرده:
1) باب امامت برده و آزاد شده؛
2) باب رواياتى كه مى‌گويند: ذَكْوان، بردۀ عايشه، از روى قرآن، عهده‌دار امامت عايشه شد؛ 12
3) باب امامت فرزندان نامشروع و بَدَوى؛
4) باب امامت نوجوانى كه به سنّ بلوغ، نرسيده باشد. 13
پاورقی:
1) . صحيح البخارى، ج4، ص160(كتاب الأحكام، باب «استقصاء الموالى») .
2) . سنن أبى داوود، ج2، ص43؛ مسند ابن حنبل، ج3، ص132؛ الطبقات الكبرى، ج4، ص209.
3) . مسند ابن حنبل، ج3، ص192.
4) . الطبقات الكبرى، ج2، ص27(چاپ بيروت) و ج2، بخش يكم، ص18(چاپ ليدن) .
5) . همان، ج2، ص31(چاپ بيروت) و ج2، بخش يكم، ص27(چاپ ليدن) ؛ المغازى، ص199 و 277.
6) . همان، ج2، ص58(چاپ بيروت) و ج2، بخش يكم، ص47(چاپ ليدن) ؛ السيرة النبوية، ابن هشام، ج3، ص192.
7) . المغازى، ص441؛ الطبقات الكبرى، ج2، بخش يكم، ص47(چاپ ليدن) ؛ السيرة النبوية، ابن هشام، ج3، ص235.
8) . المغازى، ص496؛ الطبقات الكبرى، ج2، ص74(چاپ بيروت) و ج2، بخش يكم، ص53(چاپ ليدن) ؛ السيرة النبوية، ج3، ص252.
9) . الطبقات الكبرى، ج2، ص139(چاپ بيروت) و ج2، بخش يكم، ص97(چاپ ليدن) .
10) . ر. ك: السيرة النبوية، ابن هشام، ج2، ص425 و ج3، ص53، 321 و 327؛ المغازى، ص197، 537، 547 و573؛ أنساب الأشراف، ج1، ص311. 1
11) . المغازى، واقدى، ص184؛ الطبقات الكبرى، ج4، ص209.
12) . چون در نماز، سوره‌هاى طولانى را مى‌خواندند، لذا ذَكوان در امامت نماز، از روى قرآن، قرائت مى‌كرد. 13) . صحيح البخارى، ج1، ص90(كتاب الصلاة، باب «إمامة الصبى») . 

نوشتن دیدگاه