به شهادت کریمه: «و ما خلقت الجن والانس الا لیعبدون» (۱۳).
کمال مطلوب انسان نیز در آفرینش عبادت و بندگی است. و به گواهی شریفه: «الله الذی خلق سبع سموات و من الارض مثلهن یتنزل الامر بینهن لتعلموا ان الله علی کل شیء قدیر» (۱۴).
هدف از خلقت موجودات، علم انسان است. و این عبادت وعلم در تسبیح و تقدیس خداوند ظهور می یابد، که: «و ان من شیء الا یسبح بحمده» (۱۵).
هیچ چیزی نیست مگر اینکه تسبیح خدا کند. زیرا تقدیس و تسبیح که بندگی خداست بدون دانائی و شعور امکان نمی پذیرد. و این تسبیح و تقدیس همان است که هدایت نام گرفته: «قال ربنا الذی اعطی کل شیء خلقه ثم هدی» (۱۶).
موسی گفت: پروردگار ما کسی است که به هر چیزی آفرینش خاص آن را می دهد و سپس هدایت می کند. و این هدایت عام به سوی محبوب همان آئین موجودات است. و در احادیث آمده که دین، حب و بغض است: عن فضیل بن یسار قال: سالت ابا عبد الله (علیه السلام) عن الحب والبغض، ا من الایمان هو؟ فقال: و هل الایمان الا الحب و البغض، ثم تلا هذه الایه:
«حبب الیکم الایمان و زینه فی قلوبکم و کره الیکم الکفر و الفسوق و العصیان اولئک هم الراشدون» (۱۷).
فضیل بن یسار گوید از امام صادق (علیه السلام) از حب و بغض پرسیدم که آیا جزو ایمان است؟ فرمود: آیا ایمان، چیزی غیر از حب و بغض است؟! سپس این آیه را تلاوت فرمود که: ایمان را محبوب دلهای شما قرار داد و برای شما تزئین فرمود و کفر و فسوق و گناه را مکروه شما نمود. آنان هدایت شدگانند(۱۸).
و بالجمله، علم و بندگی و محبت، هدف آفرینش و دین انسان قرار می گیرد، که آئین عاشقان، عشق و محبتشان است و راه و روش ایشان، وصال محبوبشان. نتیجه اینکه: هدف از خلقت انسان و سایر موجودات عبادت است و عبادت صحیح از راه دین امکان پذیر است و دین جز حب و بغض چیز دیگری نیست. و البته، رهسپاری به این هدف در دل همه موجودات و انسان نهفته است و آنها را به سوی آن راهنمایی می کند.
پاورقی :
(۱۳) نیافریدم جن و انس را مگر برای عبادت خودم. (ذاریات ۵۶).
(۱۴) خداوند کسی است که هفت آسمان و مانند آن زمین آفریده. امر در میان آنها فرود می آید تا بدانید که خداوند بر هر چیزی تواناست. (طلاق:۱۲).
(۱۵) اسراء ۴۴.
(۱۶) طه ۵۰.
(۱۷) حجرات ۷.
(۱۸) کافی ۱۲۵:۲ ح ۵.
