در روایات اسلامی تعبیرات بسیار والایی درباره «جود» و «سخاء» دیده می شود که در نوع خود کم نظیر است. روایات زیر نمونه هایی است که از میان احادیث فراوانی گلچین شده است:
1- در حدیثی از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله آمده است: «السخاء خلق الله الاعظم(12)، سخاوت، اخلاق بزرگ الهی است»
در واقع تمام سخاوتها در وجود ذی جود پروردگار متجلی است، زیرا هر چه داریم از اوست. نعمتهای گوناگون، زمین و آسمان، حیات وجود ما، همه از اوست و هر جاسخاوتی است از سخاوت او سرچشمه گرفته است، زیرا اگر او مواهبی به ما نمی بخشید، ما توان بخشش را نداشتیم، حتی صفت جود و بخشش نیز از مواهب اوست.
2- امام صادق علیه السلام می فرمایند: «السخاء من اخلاق الانبیاء و هو عماد الایمان ولا تکون المؤمن الا سخیا و لا یکون سخیا الا ذو یقین و همه عالیة لان السخاء شعاع نور الیقین، و من عرف ما قصد هان علیه ما بذل، سخاوت از اخلاق انبیاء است و ستون ایمان است و هیچ فرد با ایمانی وجود ندارد، مگر این که با سخاوت است و هیچ سخاوتمندی وجود ندارد، مگر این که دارای یقین و همت عالیه است، زیرا سخاوت، شعاع نور یقین است وآن کس که بداند چه چیزی را قصد کرده، آنچه را که بذل نموده در نظر او کم اهمیت است» (13)
از این حدیث استفاده می شود که این صفت والا بعد از ذات پاک الهی که مبداسخاوت است در وجود انبیاء، نشانه ایمان و یقین آنهاست.
3- در حدیث دیگری از امیرمؤمنان علیه السلام آمده است: «تحل بالسخاء و الورع فهماحلیة الایمان و اشرف خلالک، به سخاوت و ورع، خود را بیارای که این دو آرایش ایمان و برترین صفات توست. » (14)
این تعبیر نشان می دهد که این صفت را از برترین صفات مؤمن به حساب آورده است.
4- در حدیث دیگری از همان امام بزرگوار آمده است: «السخاء ثمرة العقل والقناعة برهان النبل، سخاوت میوه درخت عقل و خرد و قناعت دلیل بر نجابت است» (15)
آنها که در بخشش به دیگران «بخل» می ورزند، اموال زیادی را فراهم کرده ومی گذارند و می روند، در حقیقت این گونه افراد عاقل نیستند، زیرا، زحمت بر دوش آنها بوده، بدون آن که از اموالشان بهره مادی یا معنوی ببرند. کدام عاقلی چنین کاری می کند!
5- در تعبیر دیگری از آن حضرت علیه السلام در مورد اهمیت «سخاوت» به نکته لطیف دیگری اشاره می فرمایند: «غطوا معایبکم بالسخاء فانه ستر العیوب، عیوب خویش را باسخاوت بپوشانید، زیرا سخاوت پوشاننده عیب هاست» (16)
صدق این کلام مولی با تجربه به خوبی ثابت می شود، اشخاص را می بینیم که عیوب گوناگونی دارند، ولی چون سخاوتمندند همه مردم به دیده احترام به آنها می نگرند.
6- باز در تعبیری دیگر از همان امام همام علیه السلام آمده است: «السخاء یمحص الذنوب و یجلب محبة القلوب، سخاوت، گناهان را پاک می کند و دل ها را سوی سخاوت کننده فرامی خواند. » (17)
این تعبیر نشان می دهد که «سخاوت» کفاره بسیاری از گناهان است!
7- مولی الموحدین علی علیه السلام درباره تاثیر عمیق محبت در جلب قلبها می فرمایند: «مااستجلبت المحبة بمثل السخاء و الرفق و حسن الخلق، هیچ چیزی مانند سخاوت و مداراکردن و حسن خلق، جلب محبت نمی کند. (18)
8- رسول خدا صلی الله علیه و اله در این باره می فرمایند: «السخی قریب من الله قریب من الناس قریب من الجنة، سخاوتمند نزدیک به خدا، نزدیک به مردم و نزدیک به بهشت است. » (19)
9- در حدیث دیگری از امام صادق علیه السلام آمده است: «شاب سخی مرهق فی الذنوب احب الی الله عز و جل من شیخ عابد بخیل، جوان سخاوتمند آلوده به گناه، نزد خدا محبوبتر از پیرمرد عابد بخیل است» (20)
به یقین این «سخاوت» سبب امدادهای الهی می شود و سرانجام آن جوان آلوده رانجات می دهد، ولی آن پیر عابد بخیل به خاطر بخلش در گناه فرو خواهد رفت.
10- این بحث را با حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله به عنوان حسن ختام پایان می دهیم:
«تجافوا عن ذنب السخی فان الله آخذ بیده کلما عشر، از گناه و لغزش سخاوتمند صرف نظر کنید، زیرا، هر زمان بلغزد، خداوند دست او را می گیرد (و نجاتش می دهد.) (21)
از مجموع احادیث بالا، ارزش و اهمیت فوق العاده «سخاوت» در کلام پیشوایان اسلام مشخص می شود و نشان می دهد که کمتر فضیلتی با آن برابری می کند.

منابع:
12- کنز العمال، ج 6، ص 337، حدیث15926
13- بحار الانوار، ج 68، ص 355
17.14- غرر الحکم، حدیث4511
15- غرر الحکم، حدیث2145
16- غرر الحکم، حدیث 6440
17- غرر الحکم، حدیث1738
18- غرر الحکم، حدیث9561
19- بحار الانوار، ج 70، ص308
20- بحار الانوار، ج 70، ص307
21- کنز العمال، ج 6، ص 392، حدیث 16212. 

نوشتن دیدگاه