یکی دیگر از دلایل رد اندیشه مهدویت از سوی محمد رشید رضا و احمد امین، ادعای شیعی بودن این اندیشه است؛ رشید رضا در یک جا چنین می نویسد:
ریشه این احادیث، یک حرکتی سیاسی معروف شیعی است و شیعه، در این باره خرافاتی دارد که با اصول دین مخالف است.(987)
وی در جای دیگر، هنگام بیان تعارض برخی احادیث مهدویت می نویسد:
سبب این اختلاف ها، این است که شیعیان، سعی می کردند خلافت را در آل الرسول از نسل علی (علیه السلام) قرار دهند و احادیثی را به عنوان آماده سازی این کار وضع کردند.(988)
احمد امین هم، این اتهام را ذکر کرده و البته آن را با مطالب و تحلیلهایی از جانب خود و بدون استناد تاریخی و گاهی مضحک، آراسته است تا بتواند چنین القا نماید که این سخن، یک ادعای صرف نیست و مستند به یک تحلیل صحیح می باشد؛ وی می نویسد:
اندیشه مهدی، اسباب سیاسی، اجتماعی و دینی دارد که به نظر من این فکر، برخواسته از شیعه می باشد و آنان، پدید آورنده این فکرند... .(989)
وی در جای دیگر می گوید:
این رهبران ماهر، (منظور رؤسای شیعه می باشد) افکار توده مردم را به کار گرفتند... و احادیثی را وضع کردند که از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت می کردند.(990)
در پاسخ به این ادعا چند مطلب لازم به ذکر است:
الف - این که گفته می شود: احادیث مهدویت ساخته و پرداخته شیعه است، یک اتهام بیش نیست و واقعیت های خارجی این را نمی پذیرد؛ زیرا همان گونه که در فصل پیشین به تفصیل ذکر شد، بسیاری از روایات مربوط به امام مهدی (علیه السلام)، از طریق اهل سنت و در کتابهای معتبر آنها می باشد، و در میان راویان آن احادیث، کمتر راوی پیدا می شود که به قول خود شما متهم به شیعه گری باشد؛ عبدالعلیم بستوی در این باره می نویسد:
از مجموع 46 حدیث صحیحی که در میان احادیث مهدی (علیه السلام) وجود دارد، جز در یازده حدیث، هیچ یک از راویان اسناد آنها به شیعه بودن متهم نشده است.(991)
یعنی بر اساس همین بر آورد، دست کم 35 حدیث که دارای اسناد خوب و قابل قبولی می باشند و از طریق اهل سنت نقل شده اند، هیچ فرد متهم به شیعه بودن در اسنادشان وجود ندارد، و باید به رشید رضا و احمد امین گفته شود که - صرف نظر از صدها حدیث دیگر که در منابع اهل سنت آمده - اگر این 35 حدیث که بنا به قول نویسندگان اهل سنت دارای اسناد خوبی هم هستند، توسط شیعه جعل، و در کتابهای اهل سنت وارد شده باشند، باید در تمام کتابهای اهل سنت به شک و تردید افتاد و دیگر نمی توان بر احادیث آنها اعتماد کرد.
ب - بر فرض که برخی از رجال تعدادی از این احادیث، شیعه باشند آیا به صرف شیعه بودن راوی حدیث، آن حدیث از درجه اعتبار ساقط می شود؟ اگر چنین باشد، باید بسیاری از احادیث کتابهای معتبر اهل سنت را مردود دانست؛ زیرا به قول یکی از نویسندگان:
شیخان (بخاری و مسلم) از افراد زیادی از شیعه احادیث نقل کرده اند و به احادیث این شکلی استدلال کرده اند.(992)
ج - همان گونه که در فصل اول این نوشتار به تفصیل ذکر شد، روایات امام مهدی (علیه السلام) در بیشتر کتابهای معتبر حدیثی اهل سنت وارد شده است؛ از جمله: المصنف صنعانی، الکتاب المصنف فی الاحادیث و الاثار ابن ابی شیبه، مسند احمد، چهار تا از صحاح شش گانه اهل سنت، جامع الاصول من احادیث الرسول ابن اثیر، معجم الکبیر طبرانی و... گفتنی است این نویسندگان، احادیث امام مهدی (علیه السلام) را با اسانید متعدد و مختلف، ذکر کرده اند و نیز طبق گزارشی که در همان فصل بیان شد دست کم 32 نفر از صحابه رسول خدا صلی الله علیه و آله این حدیث ها را از آن حضرت نقل کرده اند و نیز برخی بزرگان اهل سنت هم چون: ابن ابی نعیم، کنجی شافعی، مقدسی شافعی و سیوطی ویژه امام مهدی (علیه السلام) کتابهای حدیثی تدوین کرده اند؛ با این حال، آیا می توان گفت: همه اینها ساخته و پرداخته شیعه است؟ باید گفت: اگر اینان به پی آمدهای سخن خود آگاه بودند هرگز چنین مطلبی را نمی نوشتند و به یقین در این گفته، تجدید نظر می کردند؛ شیخ مفید در پاسخ به پرسش این چنین که شاید این اخبار (مهدویت) را عده ای جعل کرده باشند و بعد هم شیعه ها اینها را نقل کرده باشند، پاسخ می دهد:
اولین نکته ای که وجود دارد احتمال سرایت این اشکال به همه اخبار است، چون ممکن است کسی بگوید: آن چه از معجزات رسول خدا صلی الله علیه و آله به وسیله مسلمانان نقل شده، در اصل، جعلی بوده است و شاید عده ای بر وضع اینها توافق کرده باشند و دیگران نیز، این اخبار را نقل کرده اند و این، در واقع، از بین بردن شریعت می باشد.(993)
آری چگونه می توان بدون داشتن دلیل و مدرکی مستند، شیعه را به جعل احادیثی متهم کرد، که بنابر تصریح بسیاری از دانشمندان و عالمان اهل سنت، آن روایات به حد تواتر رسیده و قابل تردید نیستند.
محمد بن جعفر بن ادریس الکتانی احادیث خروج المهدی الموعود المنتظر الفاطمی را احادیث متواتر بر شمرد و بعد از این که احادیث را از بیست نفر از صحابه رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده، به نقل تواتر از تعدادی از دانشمندان اهل سنت پرداخته و از قول یکی از آنها می نویسد:
روایات درباره خروج مهدی به اندازه ای فراوان است که به حد تواتر معنوی رسیده و میان عالمان اهل سنت شیوع یافته، تا بدان جا که جزو عقاید آنها محسوب می شود... پس ایمان به خروج مهدی واجب است همانگونه که نزد اهل علم ثابت و مقرر می باشد... .(994)
وی نیز از محمد بن علی الشوکانی نقل کرده که گفته است:
احادیثی که در مورد مهدی (علیه السلام) آمده و بر آنها اطلاع حاصل شد، پنجاه حدیث هستند که در میان آنها، صحیح، حسن و ضعیف جبران شده وجود دارد و این احادیث، بدون شک و شبهه، متواتر می باشند، بلکه، بر اساس مبانی ثابت شده، صفت تواتر، به کمتر از اینها نیز، صدق می کند.(995)
نمونه هایی از این گونه سخنان، از دانشمندان اهل سنت فراوان نقل شده است؛(996) با این حال آیا می توان ادعای مجعول بودن این احادیث به دست شیعه را پذیرفت؟
987) رشید رضا، المنار، ج 10، ص 392 - 393.
988) رشید رضا، المنار، ج 9، ص 502 - 503.
989) احمد امین، ضحی الاسلام، ج 3، ص 241.
990) احمد امین، ضحی الاسلام، ج 3، ص 343.
991) المهدی المنتظر فی ضوء الاحادیث و الاثار الصحیحه، ص 375.
992) البانی مجله تمدن اسلامی شماره 22، به نقل از: مهدی فقیه ایمانی، الامام المهدی عند اهل السنه، ج 2، ص 643.
993) مفید، رسالة ثانیة فی الغیبه (مصنفات مفید)، ج 7، ص 12.
994) نظم المتناثر من الحدیث المتواتر، ص 145.
995) نظم المتناثر من الحدیث المتواتر، ص 145 - 146.
996) برای آگاهی بیشتر، ر.ک: غماری، ابراز الوهم المکنون من کلام ابن خلدون، ص 434 - 435، بستوی، المهدی المنتظر فی ضوء الاحادیث و الاثار الصحیحه، ص 40 - 59 و شیخ عبدالمحسن العباد، عقیدة اهل السنة و الاثر فی المهدی المنتظر، ص 7 - 9.
