64   «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاّ لِيُطاعَ بِإِذْنِ اللّه‏ِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللّه‏َ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّه‏َ تَوّاباً رَحِيماً»
ترجمه :
64 . و ما پيغمبرى نفرستاديم مگر آنكه امت اطاعت فرامين آن را بنمايند به خواست خداوند ، و اگر مخالفت كردند و به خود ظلم نمودند مى‏آمدند نزد تو و توبه و استغفار مى‏نمودند از گناهان خود نزد خدا ، و پيغمبر هم براى آن‏ها از خداوند طلب مغفرت مى‏نمود ؛ هر آينه مى‏يافتند خداوند را كه هم آن‏ها را مى‏آمرزيد و از معاصى آن‏ها در مى‏گذشت و هم مشمول رحمت او مى‏شدند و به فيوضات بهشت نايل مى‏گشتند .
تفسير :
از اين آيه شريفه چند مطلب استفاده مى‏شود:  مطلب اول: آنكه غرض الهى از ارسال رسل اطاعت بندگان است به آنچه انبيا فرموده و آورده‏اند ، چنانچه غرض از اصل خلقت عبادت و بندگى است : «ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الاْءِنْسَ إِلاّ لِيَعْبُدُونِ»[1].
دوم: آنكه بنده در اطاعت مستقل نيست ، چنانچه مجبور هم نيست ؛ محتاج است به مشيت و اراده و اذن و توفيق الهى ، كه مفاد «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاّ لِيُطاعَ بِإِذْنِ اللّه‏ِ» است.
سوم: آنكه كافر و منافق و مرتد و فاسق و عاصى اگر توبه كنند و بازگشت نمايند و دست از كفر و نفاق و ارتداد و فسق و معصيت بردارند ، خداوند قبول مى‏فرمايد و مغفرت شامل حال آن‏ها مى‏شود ، چنانچه مفاد بسيارى از آيات است و جمله «وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللّه‏َ»است.
چهارم: آنكه بنده در دربار الهى احتياج به واسطه دارد ، مثل نبى و امام و ساير مقربان درگاه كه مفاد «وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ» است.
پنجم: دليل است بر آنكه البته در صورت توبه و استغفار و واسطه ، خداوند قبول مى‏فرمايد و تخلف نمى‏كند كه لزوم قبول توبه است كه مفاد «لَوَجَدُوا اللّه‏َ تَوّاباً» است.
ششم: آنكه علاوه از گذشت و عدم مؤخذه ، مورد عنايات الهى هم واقع مى‏شود كه مفاد «رَحِيماً» [ است ] و اين آيه از ادله رجاء است كه بنده در هيچ حالتى نبايد مأيوس باشد.
----------------------------------------------------
[1] .  و من خلق نكردم جن و انسان را مگر براى اينكه مرا عبادت كنند . سوره ذاريات: آيه 56.

نوشتن دیدگاه