98 «فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ »
 
ترجمه  :
98. پس زمانى كه تلاوت كردى قرآن را پس پناه ببر به خداوند از شيطان رانده شده.
در مجلد اول اين تفسير در باب مقدمات دهگانه كه مقدمه دهم آن در استعاذه قبل القرائه است مفصلاً بيان كرديم در مستعيذ و مستعاذٌ به و مستعاذٌ منه و حقيقت شيطان و جنّ و فرق بين وسوسه و الهام و استعاذه از شرور و مضار و مفاسد، رجوع فرماييد (1)  و در اينجا فقط به ترجمه آيه قناعت مى‌كنيم.

تفسير :
[در معناى قرائت قرآن]
(فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ) خطاب به پيغمبر اكرم است و لكن حكم عام است شامل جميع مكلفين مى‌شود و قرائت قرآن هم اعم است از تمام قرآن يا يك سوره بلكه يك آيه كه قبل از شروع بايد استعاذه كرد و معناى (إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ)؛ يعنى «إذا أردت أن تقرأ القرآن» (2) ، نظير (إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلوةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ) (3) ؛  يعنى «إذا أردتم إقامة الصلاة» (فَاسْتَعِذْ بِاللهِ) بايد بنده در جميع حالات پناه ببرد به خداوند متعال. خدمت اميرالمومنين عرض كردند كه آن حكيم الهى گفته : «الأفلاک قسّي و الحوادث سهام و الإنسان هدف و الرامي هو الله، فأين المفرّ؟» پس حضرت فرمود: (فَفِرُّوا إِلَى اللهِ)». (4) (5)    و بالجمله، انسان بسيار نزديك است به حوادث و بليات و آفات و عاهات (6)  اگر آنى حفظ الهى نباشد نابود صرف است بالاخص دشمن‌هاى داخلى و خارجى انسى و جنّى خصوصاً (مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ) كه قسم ياد كرده: (فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ) (7)  و خداوند هم عداوت او را اعلام فرموده: (أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَنِى آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ) (8)  دشمنى است كه ديده نمى‌شود و صاحب مكر و خدعه و حيله است و راه‌هاى بسيار دارد كه فرمود: (إِنَّهُ يَراكُمْ هُوَ وَ قَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لا تَرَوْنَهُمْ) (9) .

____________________________________________________________________________________

  1.  ر.ك: همين تفسير، ج1، (گفتار دهم)، ص171 ـ 183.
  2.  زمانى كه خواستى قرآن تلاوت كنى.
  3.  زمانى كه اراده كرديد نماز را به پا داريد پس بشوييد صورت‌هاى خود را با دست‌ها تا مرفق، پس وضو دهيد و مسح كنيد سرهاى خود و پاها را تا كعبين [برآمدگى روى پا].سوره مائده: آيه 6.
  4.  اشاره به قول خداوند تبارك و تعالى در سوره ذاريات: آيه 50.
  5.  آسمان‌ها كمان و حادثه‌ها تير و انسان سيبل و هدف و تيرانداز خداست، پس كجامى‌توان گريخت؟ حضرت فرمود: پس به سوى خدا بگريزيد. تفسير الآلوسى: ج11،ص94؛ جامع الشتات: ص145 و شرح الأسماء الحسنى: ج1، ص65.
  6.  عاهات: سختى‌ها؛ بلاها.
  7.  پس به عزت تو قسم! هرآينه اغوا مى‌كنم اولاد آدم را بالتمام. سوره ص: آيه 82.
  8.  آيا قرارداد نكردم با شما و عهد و ميثاق نگرفتم اى پسران آدم اينكه عبادت و اطاعتنكنيد شيطان را محققاً او از براى شما دشمنى است آشكارا و واضح. سوره يس: آيه 60.
  9.  محققاً شيطان مى‌بيند شما را هم خودش و هم قبيله‌هاى او به حيثى كه شما آن‌ها رانمى‌بينيد. سوره اعراف: آيه 27.

نوشتن دیدگاه