52  «قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللّه‏ِ ثُمَّ كَفَرْتُمْ بِهِ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ هُوَ فِى شِقاقٍ بَعِيدٍ»

ترجمه:
52. بفرما به اين كفار كه كفران نعمت مى‏كنند: آيا معتقديد كه اين بلاها و مصائب
و گرفتارى‏ها از جانب خداوند است و قادر بر دفع آن‏هاست كه دعا مى‏كنيد بر رفع آن،
پس كافر مى‏شويد به آن بعد از رفع آن، كيست گمراه‏تر از آنكه در شقاق و جدايى از حق
است، جدايى بسيار دورى؟[1]
 
تفسير:
[ناسپاسى انسان]
نوع ناس غير از طبقؤ خاصه، نعمت‏ها را مستند به اقدامات خود مى‏دانند و رؤا و
اسباب ظاهريه و بلاها را از جانب حق مى‏دانند «قُلْ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللّه‏ِ»[2]، لذا مى‏فرمايد:
«قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللّه‏ِ» رأى به معنى عقيده، يعنى اگر عقيدؤ شما اين است
كه از نزد خداست و عبد هيچ اختيارى ندارد و معتقد به جبر هستيد كه كفر و ايمان و
اطاعت و معصيت خواست اوست «ثُمَّ كَفَرْتُمْ بِهِ»از اين جهت كافر به خدا مى‏شويد،
جوابش اينكه اين در ضلالت بسيار دورى است. «مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ هُوَ فِى شِقاقٍ بَعِيدٍ»
شقاق جدايى است، مثل شق القمر و اين جدايى بسيار بعيد است، يعنى فاصلؤ اين باطل
با حق زياد است.
 
تنبيه:
ثواب و عقاب، نعمت و بلا از جانب حق است، لكن بايد محل قابليت داشته باشد
براى ثواب و نعمت و استحقاق داشته باشد براى عقاب و بلا. و تحصيل قابليت و
استحقاق به يدِ عبد است كه از روى اختيار اگر ايمان آورد و متقى شد و اطاعت كرد،
قابليت پيدا مى‏كند و اگر كفر و شرك و ضلالت و ظلم و طغيان و عصيان را اختيار كرد،
مستحق عذاب و عقاب و بليّات مى‏شود و مسئلؤ جبر و تفويض و اختيار را ما در كلم
الطيّب در بحث عدل مفصلاً بيان كرده‏ايم[3].
*    *    *

[1] .  ترجمه ديگر: بگو: به من خبر دهيد، اگر قرآن از نزد خدا آمده باشد و آن را انكار كرده باشيد، چه
كسى گمراه‏تر از آن كس خواهد بود كه به مخالفتى دور و دراز دچار آمده باشد؟
 
[2] .  بگو: همه از جانب خداست. سوره نساء: آيه 78.
 
[3] .  ر.ك: الكلم الطيّب: ص101.

نوشتن دیدگاه