121 «وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤمِنِينَ مَقاعِدَ لِلْقِتالِ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»
ترجمه:
121. و ياد كن اى رسول اكرم صلىاللهعليهوآله زمانى كه صبحگاهى يك جماعت از مهاجرين و انصار را بيرون فرمودى از مدينه جهت قتال با مشركين و آنها را جاى دادى در مواضع و محال قتال ، يعنى سنگرها و خداوند مىشنود مذاكرات شما را و مىداند رفتار شما را.
تفسير:
بعضى گفتند راجع به غزوه بدر است، لكن ظاهر مشهور و مفاد اخبار، اُحُد است، چنانچه شرحش بيايد إن شاء اللّه بعد از آيه بعد و فعلاً در مقام ترجمه الفاظ آيه شريفه برآييم.
«وَ إِذْ غَدَوْتَ» «غُدوه» مقابل «عشيّة»، صبحگاه و شام، و كلمه «إذْ» متعلق به محذوف است؛ يعنى «اذكر» و خطاب به پيغمبر اكرم صلىاللهعليهوآله است و مراد خروج از مدينه است براى قتال با مشركين در اول صبح.
[معناى « اهل » در اين آيه]
«مِنْ أهْلِكَ» « اهل » در هر جا مناسب با معنايى است، «أهْلَ البَيْتِ» در آيه تطهير خمسه طيّبه است و معنى اصلى اهل، خواص و همراهان و متابعين است و در اينجا مراد مجاهدين از مهاجرين و انصار هستند كه با پيغمبر صلىاللهعليهوآله از مدينه خارج شدند براى جهاد با مشركين.
«تُبَوِّئُ الْمُؤمِنِينَ» «تبوّء» از ماده «باء» به معنى جا گرفتن و از باب تفعيل به معنى جاى دادن است؛ يعنى جاى دادى مؤنين را كه مجاهدين باشند.
«مَقاعِدَ لِلْقِتالِ» «مقاعد» جمع «مقعد» به معنى جايگاه است؛ يعنى جايگاههاى مناسب با قتال و به فارسى سنگرها.
[معناى « سميع » در اين آيه]
«وَ اللّهُ سَمِيعٌ» «سميع» دو معنى دارد: يكى شنونده كلام، مثل «وَ اللّهُ يَسْمَعُ تَحاوُرَكُما»[1]، و در حق خدا به معنى علم به مسموعات است چنانچه گذشت، و ديگر به معنى اجابت كننده، مثل «سمع اللّه لمن حمده» و ظاهر اين است كه اينجا مراد معنى دوم باشد؛ چون به نظر انسب است به قرينه آيه بعد، و مراد نصرت و ظفر دادن مسلمين است و چيره كردن آنهاست بر مشركين.
«عَلِيم» ؛ داناست به اعمال و خدمات و جهاد به جان و مال شما و اجر كامل به شما عنايت خواهد فرمود.
-----------------------------------------
[1] . سوره مجادله: آيه 1.
آیه ١٢١ « وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤمِنِينَ ... »
- بازدید: 2257