130   «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا الرِّبَوا أَضْعافاً مُضاعَفَةً وَاتَّقُوا اللّه‏َ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»
ترجمه:
130. اى كسانى كه گرويديد به دين حق نخوريد ربا را اضعافا مضاعفةً [= چند برابر] و از خدا بپرهيزيد، شايد شما رستگار شويد.
تفسير:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» خطاب به مؤنين، با اينكه جميع احكام شرعيه اختصاص به مؤن ندارد، كفار چنانچه مكلف به اصول هستند مكلف به فروع هم هستند و بر معاصى هم معاقبند، چنانچه بر ترك ايمان معاقبند، براى اين است كه كفار ولو ترك ربا بكنند و به عقوبت او گرفتار نشوند فلاح و رستگارى ندارند و بر ترك ايمان معاقب خواهند بود. فلاح و رستگارى مختص به اهل ايمان است در صورت ترك معاصىِ كبيره.
«لا تَأْكُلُوا» ، تعبير به «اكل» نه به معنى خوردن تنهاست، بلكه مطلق تصرّف صدق اكل مى‏كند ؛ مثل اكل مال يتيم و حقوق سادات و فقرا و امام و اموال ناس بدون وجه مشروع.
[اقسام ربا]
«الرِّبَوا» ربا دو قسم است: رباى معاملى
كه دو چيز از يك جنس كه مكيل و موزون باشند معامله كنند به زيادتى در يك طرف؛ مثل حنطه و دقيق و خبز[1] و نحو اين‏ها.
رباى قرضى
كه چيزى را به عنوان قرض تمليك غير كند و براى مدتِ ادا چيزى اضافه بگيرد و اين در تمام چيزها جارى است.
و اين دو قسم هر دو حرام و گناه بزرگ و عقوبت شديد دارد به نصوص قرآنى و اخبار قطعى و ضرورت اسلامى و مستحل آن كافر است و قبلاً در سوره بقره مفصلاً بيان شده، لكن در اينجا مراد رباى قرضى است به قرينه «أَضْعافاً مُضاعَفَةً»، «ضعف» به معنى دو برابر است «اضعاف» جمع «ضعف»، چندين برابر، مثلاً 4، دو برابر 2 و 6، سه برابر و هكذا.
و قانون ربا تابع اجل و مدت است، هر چه مدت زياد شود سود افزوده مى‏شود و اين جمله معناى آن اين نيست كه يك ضعف يا دو ضعف آن ضررى ندارد، ربا مطلقا حرام است، بلكه معناى او اين است كه كار ربا منجر به اين مى‏شود.
«وَ اتَّقُوا اللّه‏َ»؛ بپرهيزيد از غضب الهى و سخط و عذاب او و پيرامون ربا نگرديد.
«لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»؛ اميد است رستگار شويد، و از اين جمله سه نكته استفاده مى‏شود:
1. اينكه مرتكب ربا رستگارى ندارد.
2. به مجرد ترك ربا رستگارى حاصل نمى‏شود، بلكه بايد از ساير محرمات هم پرهيز كرد، به قرينه كلمه «لعلّ».
3. رستگارى در ترك معاصى خاصّ مؤن است، غير مؤن هر چه متقى باشد رستگارى ندارد.
-------------------------------------------
[1] .  حنطه: گندم. دقيق: آرد. خبز: نان.

نوشتن دیدگاه