94  «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا ضَرَبْتُمْ فِى سَبِيلِ اللّه‏ِ فَتَبَيَّنُوا وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى إِلَيْكُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤمِناً تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيوةِ الدُّنْيا فَعِنْدَ اللّه‏ِ مَغانِمُ كَثِيرَةٌ كَذلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللّه‏ُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا إِنَّ اللّه‏َ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً»
ترجمه :
94. اى كسانى كه ايمان آورديد! موقعى كه حركت مى ‏كنيد در زمين در راه الهى براى جهاد كفار، بايد كمال تبيّن و تثبّت و تأمل و دقت را نماييد، نبادا مسلمانى به توهّم كفر به قتل برسانيد. و اگر كسى القاى سلام كرد و اظهار اسلام نمود نگوييد دروغ مى‏ گويى و از ترس اظهار مى ‏كنى و او را به قتل برسانيد و اموالش را به غنيمت ببريد، خداوند به شما از خزاين خود آنچه بايد بدهد مى‏دهد، نزد او مال ‏بسيار است چنانچه سابقاً هم اين نحو بوديد؛ يعنى شما هم كافر بوديد، پس خدا منت بر شما گذاشت و به شرف اسلام مشرف شديد، آن هم ممكن است كافر بوده و مسلمان شده كاملاً بايد تبيين كنيد. اگر يقين به كفرش پيدا كرديد به قتل برسانيد ، و الاّ به مجرد احتمال بايد خوددارى كنيد . محققاً خداوند از اعمال شما با خبر است و نيات و مقاصد شما را مى‏ داند.
[در اسلام اصل بر ظاهر است]
موضوع دين اسلام بر ظاهر است ؛ هر كس اقرار به شهادتين كرد بايد پذيرفت تا مادامى كه كشف خلاف نشده ، چنانچه منافقين يا از ترس يا طمع اظهار اسلام كردند و پذيرفته شدند. تا مادامى كه نفاقشان ظاهر نشده ، محكوم به احكام اسلام هستند ، جان و مالشان محفوظ است.
تفسير :
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» خطاب به مسلمين مجاهدين است. «إِذا ضَرَبْتُمْ فِى سَبِيلِ اللّه‏ِ» ؛ مسافرت است و خروج از محل ، مثل مدينه براى خدا و جهاد فى سبيل اللّه‏ .
«فَتَبَيَّنُوا» « تبيّن » به معنى كشف حقيقت است از « بانَ » به معنى ظَهَر است ، چنانچه در خبر فاسق هم امر به تبيين فرموده به مجردِ خبرِ او ترتيب اثر نكنيد كه نادم مى ‏شويد ، مى‏ فرمايد: «إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى ما فَعَلْتُمْ نادِمِينَ»[1].
«وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى إِلَيْكُمُ السَّلامَ» ، القاى سلام ظاهر در شهادتين است ؛ يعنى اسلام [و] بگويد من مسلمانم «لَسْتَ مُؤمِناً» ، نه اينكه مراد سلام كردن است كه تحيت اسلامى است و نه اينكه مراد تسليم است كه من با شما جنگ ندارم چنانچه مفسرين گفتند ، زيرا مناسبت با كلمه «لَسْتَ مُؤمِناً» ندارد ، چون كافر مى‏ شود به مسلمان سلام كند و بسا كفار كه با مسلمانان به مسالمت رفتار مى ‏كنند گفتنِ «لَسْتَ مُؤمِناً» به آن‏ها مانعى ندارد.
«تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيوةِ الدُّنْيا» مراد اموال آن شخص است كه به طمع مال او بگويى كافرى و مؤمن نيستى و مالت محفوظ نيست. «فَعِنْدَ اللّه‏ِ مَغانِمُ كَثِيرَةٌ» ؛ خداوند براى شما غنايمى مقرر مى ‏فرمايد در جهاد با كفار مسلّم الكفر و وسايل ديگرى.
«كَذلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ» ، البته تمام مسلمين در صدر اسلام كافر بودند ، مسلمان شدند .
«فَمَنَّ اللّه‏ُ عَلَيْكُمْ» ؛ هدايت و توفيق نصيب شما شد كه به شرف اسلام مشرف شديد .
«فَتَبَيَّنُوا» تأكيد جمله قبل است كه البته بايد «تبيين» كنيد. «إِنَّ اللّه‏َ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً» تفسيرش واضح است و مكرر بيان شده.
-----------------------------------------------------
[1] .  اگر فاسقى برايتان خبرى آورد ، نيك وارسى كنيد مبادا به نادانى گروهى را آسيب برسانيد و بعد از آنچه كه كرده‏ ايد پشيمان شويد . سوره حجرات: آيه 6.

نوشتن دیدگاه