137   «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ ازْدادُوا كُفْراً لَمْ يَكُنِ اللّه‏ُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَ لا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلاً»
ترجمه :
137. محققاً كسانى كه ايمان آوردند سپس كافر شدند بعد رجوع به ايمان كردند پس نيز كافر شدند و در كفر زياده روى كردند، خداوند آن‏ها را نخواهد آمرزيد و آن‏ها را به راه راست هدايت نخواهد فرمود.
[اقوال مختلف مفسرين درباره آيه]
كلمات مفسرين در مورد اين آيه مختلف است، بعضى گفتند راجع به يهود است به تمحلاتى تطبيق بر آن‏ها كردند، و بعضى راجع به نصارا، و بعضى راجع به منافقين و هر كدام به يك بياناتِ بارِدَه تمسك پيدا كردند و اين‏ها قطع نظر از اينكه بى‏مدرك است خلاف ظاهر آيه است.
اما يهود و نصارا اصلاً از مصداق اين آيه خارج هستند، زيرا ظاهر آيه ايمان به محمد صلى ‏الله‏ عليه‏ و‏ آله و دين اسلام است و از اين جهت مى ‏توان گفت كه منافقين هم خارج هستند، زيرا باطناً ايمان نياورده بودند، مگر بگوييم مراد ايمان ظاهرى است.
و اخبار از ائمّه عليهم‏ السلام از كافى و عياشى و غير آن‏هاست كه در مورد فلان و فلان و فلان و اتباع آن‏هاست[1] و اين هم بيان مصداق است، منافى با عموم آيه نيست، بلكه در مورد مرتد است يا ملّى ، كما اينكه ظاهراً «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا»است كه از كفر داخل ايمان شدند ، يا اعم از ملّى و فطرى است، يعنى كسانى كه داراى ايمان هستند «ثُمَّ كَفَرُوا» كه مرتد شدند، ولو به انكار يكى از ضروريات دين، يا بدعتى در دين گذاردند سپس توبه كردند و دو مرتبه به شرف ايمان مشرف شدند.
«ثُمَّ آمَنُوا»كه از اين جمله استفاده مى‏ شود كه توبه مرتد قبول است، چه ملّى و چه فطرى ، كما اينكه حق همين است و ديگر احكام مرتد بر او بار نيست به اينكه مى‏ تواند زن خود را دو مرتبه عقد كند و اموالى اگر به دست آورد مالك مى‏ شود و بدنش پاك مى‏ شود. ولى قتل او، اگر توبه او قبل الثبوت ارتداد باشد برداشته مى ‏شود و اگر بعد از ثبوت باشد در مرتد فطرى بايد او را كشت و اين مرتد اگر بعد از توبه دو مرتبه كافر شد، كه مفاد «ثُمَّ كَفَرُوا»است، و به همين كفر و ارتداد باقى ماند تا زمانى كه از دنيا رفت، كه مفاد «ثُمَّ ازْدادُوا كُفْراً»است ، يعنى به حالت كفر از دنيا رفت «لَمْ يَكُنِ اللّه‏ُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ» ؛ چون كافرْ مرده و كافر ، مشمول رحمت و مغفرت نخواهد شد.
و از اين جمله استفاده مى‏ شود كه اگر با ايمان از دنيا بروند مشمول مغفرت خواهند شد.
«وَ لا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلاً» مراد سبيل آخرت كه راه بهشت است، خداوند آن‏ها را راهنمايى نمى‏ كند و راه بهشت بر آن‏ها بسته خواهد شد ، چنانچه در آيات بعد مى ‏فرمايد: «وَ لا لِيَهْدِيَهُمْ طَرِيقاً * إِلاّ طَرِيقَ جَهَنَّمَ»[2].
-------------------------------------------
[1] .  ر.ك : كافى : ج1 ، ص42 ، ح42 ؛ تفسير عياشى : ج1 ، ص305 ، ح285 ؛ تفسير البرهان : ج2 ، ص340 ، ح1و2 و نورالثقلين : ج2 ، ص160 ، ح620و621 .
[2] .  خدا بر آن نيست كه آنان را بيامرزد و به راهى هدايت كند، مگر راه جهنم . سوره نساء : آيات 168 ـ 169.

نوشتن دیدگاه