165 «رُسُلاً مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ لِئَلاّ يَكُونَ لِلنّاسِ عَلَى اللّه‏ِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَ كانَ اللّه‏ُ عَزِيزاً حَكِيماً»
ترجمه :
165. انبيايى بودند كه كار آن‏ها بشارت دادن به اعمال خير و انذار [= هشدار] از اعمال قبيحه كه مورد مثوبات و عقوبات مى‏ شود كه راه عذرى بر احدى باقى نباشد و حجتى بر خدا نداشته باشند و خداوند عزيز مقتدر و حكيم على الاطلاق است.
تفسير :
[دو وظيفه انبيا : بشارت و انذار]
«رُسُلاً مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ»، وظيفه «مرسلين» راهنمايى امت است به امورى كه موجب سعادت آن‏هاست، از بيان عقايد حقه و اخلاق فاضله و اعمال حسنه كه عبارت از دين حق مبين و صراط مستقيم است. و آگاه كردن آن‏ها و دور باش از امورى كه مورث شقاوت آن‏هاست از عقايد باطله و اخلاق رذيله و اعمال سيئه كه سبل شيطان است، لذا مى‏ فرمايد: «وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ»[1]. اول بشارت است و دوم انذار و اين دو موضوع در تمام مراحل دو نقطه مقابل است: بهشت و جهنم، ثواب و عقاب، اطاعت و معصيت، خير و شرّ، نفع و ضرر، حسن و قبح، سعادت و شقاوت، نجات و هلاكت، ايمان و كفر، عدالت و فسق، صلاح و فساد.
«لِئَلاّ يَكُونَ لِلنّاسِ عَلَى اللّه‏ِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ»، اگر انبيا نيامده بودند، بشر راه حق و باطل را [ به ] دست نمى ‏آورد و مجرد عقل كافى نيست؛ زيرا محسنات و مقبحات عقلى اگر چه عقل درك مى ‏كند، لكن بر مخالفتش يك ذمّ و لومى [= سرزنش] بيش نيست «و الناس يستسهلون الذم فى قضاء الوتر»[2]. به علاوه عقل پى نمى ‏برد به جميع مصالح و قبايح و ما در كلم الطيب[3] در مسئله نبوّت عامه ادلّه بر لزوم ارسال رسل بر خداوند تبارك و تعالى و بر احتياج بشر به انبيا و رسل را بيان كرده ‏ايم. لذا اگر ارسال رسل نبود هر آينه حجت [= عذر] براى عباد بود كه نمى‏ دانستيم و راهنما نداشتيم، خداوند ارسال فرمود كه حجت بر آن‏ها باقى نباشد و حجت او بر خلق تمام شود و بر طبق اين مفاد در قرآن آيات بسيارى نازل شده، مثل «لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى»[4].
و مثل «فَيَقُولُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤمِنِينَ»[5] .
و مثل «وَ ما كُنّا مُعَذِّبِينَ حَتّى نَبْعَثَ رَسُولاً»[6]، و غير اين‏ها. «وَ كانَ اللّه‏ُ عَزِيزاً حَكِيماً» مكرر تفسير آن ذكر شده.
--------------------------------------------------------
[1] .  و متابعت نكنيد راه‏ هاى ديگر را . سوره انعام: آيه 153.
[2] .  و مردم مذمت را در انجام دادن امور جزئى به چيزى نمى ‏گيرند و اهميت نمى ‏دهند و براى آن عقوبتى را مترتب نمى‏ دانند.
[3] .  ر . ك : الكلم الطيب ، ص147.
[4] .  هر آينه مى ‏گفتند : پروردگار ما! چرا نفرستادى و ارسال نكردى به سوى ما رسولى ؟ پس متابعت مى ‏كرديم آيات تو را از پيش از اينكه به ذلت و رسوايى بيفتيم. سوره طه: آيه 134.
[5] .  پس مى‏ گفتند پروردگار ما! چرا ارسال نفرمودى به سوى ما رسولى؟ سوره قصص: آيه 47.
[6] .  و ما نيستيم عذاب كننده تا اينكه بفرستيم و مبعوث كنيم رسول و پيغمبرى را. سوره اسراء: آيه 15.

نوشتن دیدگاه