87 « يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللّه‏ُ لَكُمْ وَ لاتَعْتَدُوا إِنَّ اللّه‏َ لايُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ»
ترجمه :
87. اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! بر خود حرام نكنيد آنچه كه از طيبات خداوند بر شما حلال فرموده، و از حدود الهى تجاوز نكنيد كه خدا متجاوزين را دوست نمى ‏دارد.

[ در نهى از تحريم طيبات و محللات ]
اين آيه شريفه در مقام مذمت رهبانيت و ترك لذايذ نفسانيه از نساء و مأكولات و ملبوسات و مشروبات و ساير لذايذ است كه مفاد حديث شريف است كه فرمود:«لا رُهبانيةَ في الإسلام»[1].
كه بعضى عرفا و صوفيه حيوانى نمى‏ خورند و لباس خشن مى ‏پوشند يا شب تا به صبح بيدارند خواب نمى‏ روند و ترك معاشرت با زن‏ها مى ‏كنند و امثال اين‏ها و خود را به زهد معرفى مى ‏كنند، با اينكه غرض آن‏ها جلب قلوب است و استفاده رياست، نه براى زهد از دنياست و كسانى كه اعتصاب مى ‏كنند از خوراك براى اغراض شخصيه ، لذا مى ‏فرمايد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» احكام شرعيه بر تمام بشر آمده. و تخصيص به ذكر مؤمنين از جهت اين است كه امتثال احكام ، فرع ايمان است و غير مؤمن براى او نتيجه ندارد.
«لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللّه‏ُ لَكُمْ» «تحريم حلال» يا به قسم است ، مثلاً قسم ياد كند كه نزد زن نرود، يا ازدواج نكند، يا حيوانى مصرف نكند و اين‏ها چون ترك اين‏ها مرجوح است[2] و در حديث است كه:«إنّ اللّه‏ يُحبّ أن يُؤَذ بِرُخَصِهِ كما يُؤَذ بِعزائِمِه»[3].
و در آيه بعد مى ‏فرمايد: «لا يُؤخِذُكُمُ اللّه‏ُ بِاللَّغْوِ فِى أَيْمانِكُمْ». و يا به تشريع است كه حلال خدا را حرام كردن و بدعت در دين گذاردن كه موجب كفر مى‏ شود .
و يا به تصميم است كه بنا مى ‏گذارد كه مرتكب نشود. يا به نذر و عهد است كه شرط انعقادش رجحان است ، حتى به مباح ، فضلاً از مرجوح ، تعلق نمى ‏گيرد[4].
و مراد از «طيبات» چيزهايى است كه موافق طبع است و طبيعت انسانى تمايل به آن‏ها دارد ، مقابل خبائث كه موجب تنفر طباع و بر خلاف طبيعت است. بلى، بسا شارع مقدس تخطئه مى ‏كند چيزهايى كه طبيعت تمايل دارد، مثل شراب را خبيث مى ‏شمارد ، يا به عكس مثل سؤ مؤمن و هره[5] را كه طبع انزجار دارد.
و از جمله«أَحَلَّ اللّه‏ُ لَكُمْ» استفاده مى ‏شود كه اصل خلقت اين مطعومات و مشروبات و ملبوسات و غير اين‏ها براى بشر خلق شده ، خاصه براى مؤمن ؛ «خَلَقَ لَكُمْ ما فِى الْأَرْضِ جَمِيعاً»[6] .

[ حرمت تعدى و تجاوز از احكام الهى ]
«وَ لا تَعْتَدُوا» «تعدى» تجاوز از حد است. خداوند بر هر چيزى حدى قرار داده نبايد تجاوز از آن كرد، محرمات را بيان فرموده بايد نزديك نرفت و اما چيزهايى كه حلال كرده نبايد بر خود حرام كرد.
«إِنَّ اللّه‏َ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ» ؛ بنده بايد تسليم امر مولا باشد ، خوديتى از خود نشان ندهد هر چه گفته بكن بكند و هر چه گفته نكن نكند، واجب را واجب داند، حرام را حرام، مستحب را مستحب، مكروه را مكروه، مباح را مباح، حلال را حلال ، همين نحوى كه تحليل حرام نبايد كرد تحريم حلال هم جايز نيست.
*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*=*
[1] .  رهبانيت در دين اسلام وجود ندارد. دعائم الاسلام : ج2 ، ص193 و بحار الأنوار : ج65 ، ص319 .
[2] .  آنچه چيز ديگرى بر آن ترجيح داده شده است ، اولويت ندارد .
[3] .  همان گونه كه خداوند دوست دارد به واجباتش عمل شود ، دوست دارد كه به اعمال مباح و حلال او نيز عمل شود. بحار الأنوار : ج90 ، ص29 و مستدرك الوسائل : ج1 ، ص144 ، ضمن ح1 .
[4] .  نذر و عقد به مباح تعلق نمى ‏گيرد تا چه رسد به مرجوح.
[5] .  باقى مانده غذاى مؤمن و گربه .
[6] .  براى شما آفريد همه آنچه در زمين است . سوره بقره : آيه 29 .

نوشتن دیدگاه