14   « لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَسْتَجِيبُونَ لَهُمْ بِشَىْ‏ءٍ إِلاّ كَباسِطِ كَفَّيْهِ إِلَى الْماءِ لِيَبْلُغَ فاهُ وَما هُوَ بِبالِغِهِ وَما دُعاءُ الْكافِرِينَ إِلاّ فِى ضَلالٍ »
ترجمه :
14. از براى خداوند است دعوت حق و كسانى كه مى‏خوانند از غير از خدا آلهه خود را ، اجابت نمى‏كنند آلهه آن‏ها را و آن‏ها اجابت نمى‏شوند از براى خود به شيئى مگر مثل كسى كه دست دراز كند به سوى آب براى اينكه برساند به دهان خود و سيراب شود و حال نيست او به رسانده آب به دهان و نيست دعوت كفار مگر در ضلالت.
تفسير:
[ در انحاى تفسير « له دعوة الحق » ]
«لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ» چند نحوه مى‏توان تفسير كرد:
1. اينكه آنچه خداوند دعوت فرموده به توحيد و تصديق انبيا و ايمان و سعادت دنيا و آخرت و نجات از مهالك نشأتين حق است و تخلف نپذيرد.
2. دعا و طلب حوايج بايد از جانب خدا باشد [و] به غير او توجه نباشد. دعوتى كه نتيجه دارد و به هدف اجابت مى‏رسد از خداوند متعال است كه مى‏فرمايد: «وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِى
سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ»[1].
3. كلمه اخلاص لا اله الاّ اللّه‏ ، حق است كه حضرت رضا عليه‏السلام در حديث «سلسله‏الذهب»[2] فرمود : خداوند متعال مى‏فرمايد: «كلمة لا إله إلاّ اللّه‏ حصني و من قالها دخل في حصني ومن دخل في حصنى أمِنَ من عذابي»[3].
لكن به جميع دلالاتش : مطابقى، التزامى، اقتضايى، مطابقى. توحيد عبادتى است التزامى توحيد ذاتى و صفاتى و افعالى ، اقتضايى تصديق جميع فرمايشات او درباره عقايد كه حضرت رضا عليه‏السلام فرمود: «أنا من شروطها»[4].
«وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَسْتَجِيبُونَ لَهُمْ بِشَىْ‏ءٍ»، مفسرين گفتندمراد اصنام هستند كه دعوت آن‏ها لاينفع است[5] ولى آيه عموم دارد. هر كس به غير خدا توجه كرد نااميد مى‏شود ، چنانچه در حديث قدسى است كه فرمود:  «و عزّتي و جلالي لأقطعنّ أمل آمل غيري»[6].
دست حاجت چو برى پيش خداوندى بر كه كريم است و رحيم است و غفور است و ودود
كرمش نامتناهى نعمش بى‏پايان
هيچ خواننده از اين در نرود بى‏مقصود
«إِلاّ كَباسِطِ كَفَّيْهِ إِلَى الْماءِ لِيَبْلُغَ فاهُ وَما هُوَ بِبالِغِهِ»، مَثَلِ توجه و حاجت به غير خدا، مَثَلِ كسى است كه تشنه باشد و دست دراز كند كه آب بردارد و شرب كند ولى نمى‏تواند يا براى دورى آب يا براى سستى دست يا براى وجود مانعى از براى او بالاخره تشنه مى‏ماند.
«وَ ما دُعاءُ الْكافِرِينَ إِلاّ فِى ضَلالٍ»، به هر چه و به هر كه توجه كند و از او حاجت طلبد، جز گمراهى و ضلالت براى او چيزى نيست و مأيوس مى‏شود.
------------------------------------------------------
[1] .  و فرمود پروردگار شما كه مرا بخوانيد من اجابت مى‏كنم دعاى شما را و به درستى كه كسانى كه تكبر مى‏كنند از عبادت من، زود باشد كه با خفت و خوارى وارد جهنم شوند. سوره مؤمن: آيه 60.
[2] .  اين حديث شريف به خاطر آنكه سلسله سند و راويان آن فقط ائمّه معصوم از امام رضا  عليه‏السلام تا خود پيامبر و بعد نيز ذات مقدس خداوند مى‏باشد ، به اين نام ناميده شده است ، و نيز گفته شده به اين خاطر كه وقتى امام رضا  عليه‏السلام مى‏خواستند اين حديث را نقل كنند ، هزاران نفر با قلم و لوح‏هايى از طلا و نقره آماده نوشتن سخنان امام بودند ، لذا اين حديث معروف به « سلسلة الذهب » شده است .
[3] .  كلمه لا إله الاّ اللّه‏ دژ استوار من است و هر كس آن را بگويد وارد دژ من مى‏شود و هر كس وارد دژ من شود ، از عذاب من در امان خواهد بود امالى طوسى : ص279 ؛ عوالى اللآلى : ج4 ، ص96 پاورقى ؛ عيون اخبار الرضا  عليه‏السلام : ج2 ، ص144 ، ح4 و بحار الأنوار : ج3 ، ص7 ، ح16 .
[4] .  عيون اخبار الرضا  عليه‏السلام : ج2 ، ص144 ، ح4 و بحار الأنوار : ج3 ، ص7 ، ح16 .
[5] .  تفسير مقاتل بن سليمان : ج2 ، ص172 ؛ تفسير قمى : ج1 ، ص361 و تفسير التبيان : ج6 ، ص233  .
[6] .  به عزت و جلال خود سوگند كه اميد هر اميدوار به غيرخودم را نااميد مى‏كنم. بحارالأنوار : ج90 ، ص303 ، به نقل از عدّة الداعى : ص167 .

نوشتن دیدگاه