بسم الله‏ الرّحمن الرّحيم
و الحمد و الشكر للّه‏ الكريم الحليم
و الصلاة و السلام على محمد صاحب الخلق العظيم
و على آله و أهل بيته سادات جنة النعيم
و اللعنة على أعدائهم من الآن إلى الدخول في العذاب الأليم
[ معرفى سوره نحل [1]]
سورة النحل و هى مائة و ثمان و عشرون آيه ..
[ در فضيلت سوره نحل ]
در برهان از ابن بابويه در فضيلت اين سورؤ مباركه روايت كرده از حضرت
باقر عليه‏السلام فرمود:
«من قرأ سورة النحل في كل شهر كُفي المغرم في الدنيا و سبعين نوعاً من أنواع
البلاء أهونه الجنون و الجذام و البرص و كان مسكنه في جنة عدن و هى وسط
الجنان»[2]. و قريب به همين مفاد از عياشى از آن حضرت روايت كرده[3].
و از خواص القرآن از حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله روايت كرده فرموده:
«من قرأ هذه السورة لم يحاسبه اللّه‏ تعالى بما أنعم عليه و إن مات يومه أو ليلته
و تلاها كان له من الأجر كالذي مات و أحسن الوصية» الحديث»[4].
و از حضرت صادق عليه‏السلام روايت كرده فرمود:
«من كتبها و جعلها في حائط البستان لم تبق شجرة تحمل إلاّ و سقط حملها
و تنثّر، و إن جعلها في منزل قوم بادوا و انقرضوا من أولهم إلى آخرهم في تلك السنة
فاتّق اللّه‏ ـ يا فاعله ـ و لا تعمله إلاّ لظالم»[5].
----------------------------------------------------
[1]. اين سوره شانزدهمين سوره قرآن كريم در ترتيب فعلى و هفتادمين سوره بر حسب ترتيب
نزول است. شمار آيات آن 128 آيه و عدد كلمات آن 1851 كلمه است.
اكثر مفسرين معتقدند كه بعضى از آيات آن مكى و بعضى ديگر مدنى است. به اعتقاد عده‏اى از اول آن تا آيه « وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ » مكى و بقيه مدنى است و بعد از سوره كهف نازل شده است.
وجه ناميدن  سوره به نحل:
وجه نامگذارى اين سوره به خاطر بحث اين سوره از نحل يا زنبور است و تنها در اين سوره، كلمه «نحل» به كار رفته است.
محتواى كلى سوره:
1. بيان نعمت‏هاى خداوند و انواع طيبات، مانند باران، نور، آفتاب، انواع گياهان و حيوانات و انواع وسايل زندگى و حتى نعمت همسر و فرزند. از اين رو و به دليل ذكر همين نعمت‏ها بعضى آن را سوره «نِعَم» ناميده‏اند.
2. بحث از دلايل توحيد و عظمت خلقت خدا، معاد و تهديد مشركان و مجرمان.
3. بيان معارف و احكام مختلف اسلامى، همانند دستور به عدل و احسان، هجرت، جهاد، نهى از منكر و فحشا و ظلم و پيمان شكنى، و همچنين دعوت به شكرگزارى از نعمت‏ها، به همين جهت ابراهيم قهرمان توحيد را بنده شكرگزار مى‏نامد.
4. پرهيز دادن انسان‏ها از وسوسه‏هاى شيطان.
5. بحث از ضعف انسان و اين‏كه بدون تكيه بر قدرت الهى موجودى ناتوان است.
6. اشاره به امر مهمّ پرسش از علما و لزوم يادگيرى علم از اهلش، يعنى ائمّه عليهم‏السلام.
7. دفاع از حريم زنان و دختران و مبارزه با سنت‏هاى جاهلى و بدعت‏هاى مشركان، از جمله زنده به گور كردن دختران.
8. اشاره به نوعى از وحى الهى به زنبور عسل.
9. بحث از زنبور عسل و خلقت شگفت‏انگيز او براى پندآموزى بشر.
10. لزوم هجرت در راه خدا در مواقع لزوم مثل هجرت مسلمانان از مكه به مدينه و به حبشه، كه محتواى ضمنى سوره است.
11. بيان صفات نيك و بد، مثل دروغ، تكبر، كفر، ظلم و... .
12. در بيان مرتد و اقسام آن وبيان حكم هر كدام از آن‏ها.
13. بيان طريقه دعوت به سوى خداوند از سه راه: الف) راه حكمت ب) موعظه حسنه ج) جدال احسن.
14. اشاره به سجده موجودات.
15. بيان چهار تعبير براى هدف نزول قرآن:
1. «تِبْياًناً لِكُلِّ شى‏ءٍ» قرآن بيانگر همه چيز است. 2. «هُدىً» مايه هدايت بشر است. 3. «ورحمة» اسباب رحمت الهى است. 4. «بُشْرى لِلْمُسْلِمين» موجب بشارت براى عموم مسلمانان است. ر.ك: تفسير مجمع البيان: ج6، ص327 و 535؛ تفسير التبيان: ج6، ص357؛ تفسير الميزان: ج12، ص297 و تفسير نمونه: ج11، ص148.
[2] .  هر كس در هر ماه سوره نحل را بخواند، از زيان و خسارت و هفتاد نوع از انواع بلاها در
دنيا محفوظ مى‏ماند كه كمترين آن‏ها جنون و جذام و پيسى است و جايگاه او در بهشت عدن است كه وسط بهشت مى‏باشد. تفسير البرهان: ج4، ص426، ح1؛ ثواب الأعمال: ص136 و وسائل الشيعة: ج6، ص251.
[3] .  تفسير عياشى: ج2، ص275، ح1.
[4] .  هر كس اين سوره را بخواند، خداوند از نعمت‏هايى كه به او داده محاسبه نمى‏كند و اگر در
روز يا شبى كه آن را خوانده بميرد، اجر كسى را دارد كه مرده، و وصيت نيكويى نموده است. تفيسر البرهان: ج4، ص426، ح3؛ تفسير مجمع البيان: ج6، ص535؛ مستدرك الوسائل: ج4، ص343 و مصباح الكفعمى: ص560.
[5] .  هر كس اين سوره را بنويسد و درون ديوار باغ قرار دهد، تمام درختان ميوه آن باغ افتاده و ميوه‏هايش از بين مى‏رود و اگر خانه عده‏اى قرار دهد، در آن سال تمام افراد آن خانه از بين مى‏روند. پس از خدا بپرهيزيد و اين كار را نكنيد. التوسل و الاسشفاع و الاستشهاد و التبرك بالقرآن«مركز جامعة المصطفى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله».

نوشتن دیدگاه