اين كه به حقيقت چرا امام زمان(عليه السلام) در پس پرده غيبت پنهان گشته، به اراده حكيمانه خداوند بستگى دارد و از اسرار پيچيده نظام هستى به شمار مى رود(1).
با اين همه آن چه در برخى احاديث به عنوان حكمت هاى غيبت ذكر شده است، مى تواند با اشاره به برخى عوامل مؤثر در غيبت، موجب تذّكر و عبرت آموزى و چاره انديشى بندگان خدا باشد:
1 ـ سنّت الهى
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
سنّت هايى كه در مورد غيبت هاى پيامبران(عليهم السلام)اتفاق افتاد همگى به طور تمام و كمال در مورد قائم ما اهل بيت، به وقوع خواهد پيوست(2).
2 ـ حفظ جان امام و خوف از كشته شدن او
كه در حقيقت به معنى از بين رفتن پيام او و نافرجام ماندن مأموريت هاى او در حاكميّت بخشيدن به اسلام و قرآن است:
امام صادق(عليه السلام) در پاسخ سؤالى درباره وجه غيبت مى فرمايد:
«از كشته شدن خويش مى ترسد»(3).
3 ـ آمادگى جهانى براى پذيرش حكومت اسلام و محو سلطه مستكبرين
امام زمان(عليه السلام) فرمود:
«من در زمان ظهورم، در حالى قيام مى كنم كه بيعت و پيمان هيچ طاغوتى بر گردنم نيست»(4).
4 ـ آزمايش مردم
پيامبر فرمود:
«در غيبت مهدى(عليه السلام) كسى بر اعتقاد به امامت او ثابت قدم نمى ماند مگر كسى كه خداوند قلبش را به ايمان آزموده باشد»(5).
5 ـ گناهان مردم و عدم آمادگى مردم
«امام زمان (عليه السلام) خود را به خورشيدى تشبيه مى فرمايد كه ابرها آن را پوشيده باشند»(6).
وقتى خاصيت وجود امام زمان چون خورشيد نور افشانى و اعطاى فيض است، ابرهاى پوشاننده جز گناهان و قدر ناشناسى مردم چه مى تواند باشد؟
---------------------------------------------------
(1) امام صادق (عليه السلام) فرمود: «وقتى دانستيم كه خداى عزّوجل حكيم است، تصديق مى كنيم كه افعال و اقوال او همگى حكمت است، اگر چه وجه آن براى ما آشكار نباشد». كمال الدين، ج2، ص482
(2) همان، ص345.
(3) همان، ص481. «يخاف على نفسه الذبح»
(4) منتخب الاثر، ص267.
(5) «غَيْبَةً لا يَثْبُتُ فيها عَلَى الْقَوْلِ بِاِمامَتِهِ اَلاّ مَنْ اِمْتَحَنَ اللّهُ قَلْبَهُ لِلاْيمان»، همان، ص101.
(6) احتجاج، ص263; و بحارالانوار، ج52، ص92.
----------------------------------
واحد تحقيقات مسجد مقدّس جمكران
www.m-mahdi.com
