صاحب اعيان الشيعه مى نويسد: در دمشق؛مقبره اى است به نام مقبره باب الصغير. بعد از سال 1321 نگارنده اين مقبره را مشاهده نمود. بر سر در مقبره سنگى وجود داشت كه بر آن اين عبارت ديده مى شد:
اين جا جايگاه سرهاى مطهر عباس بن على، على بن الحسين الاكبر و حبيب بن مظاهر است. چند سال بعد هنگام تجديد بناى مقبره، سنگ مزبور از بين رفت و به جاى آن ضريحى در داخل مقبره قرار دادند كه بر روى آن نام بسيارى از شهيدان كربلا نقش شده بود. اما حقيقت آن است كه اين مقبره منسوب به همان سه بزرگوارى است كه نام برديم.
البته در مورد صحت چنين انتسابى، با توجه به آن كه يزيد پس از ايجاد رعب و وحشت در دل مردم، چاره اى جز دفن سر شهدا نداشت، بعيد به نظر نمى رسد كه اين سه سر در مقبره مزبور به خاك سپرده شده و نام آنها مضبوط مانده باشد.
مقام رؤوس الشهدا
از جمله مقامات باب الصغير، كه نام قبرستانى در دمشق مى باشد، مقام رووس الشهدا است كه مرقدى در آنجا ساخته شده و 16 علامت بر روى آن به نشانه 16 سر گذاشته شده است. نام شهدايى كه اين مقام به آنان منسوب است از قرار زير است:
1. ابوالفضل العباس بن امير المومنين عليه السلام
2. على بن الحسين الاكبر
3. حبيب بن مظاهر
4. قاسم بن الحسن
5. عبدالله بن على
6. عمر بن على
7. الحر الرياحى
8. محمد بن على
9. عبدالله بن عوف
10. على بن ابى بكر
11. عثمان بن على
12. جعفر بن على
13. جعفر بن عقيل
14. محمد بن مسلم
15. عبدالله بن عقيل
16. حسين بن عبدالله
آستانه رووس الشهدا
اين آستانه مطهر كه در باب الصغير شهر دمشق واقع است، يكى از زيارتگاه هاى شيعيان جهان مى باشد. پس از واقعه كربلا، در سال 61 ق، سرهاى مقدس شهداى كربلا از كوفه به شام فرستاده شد و جهت ايجاد رعب و فزع در دل مسلمانان و مخالفان و به علامت پيروزى، در كوچه و بازار طواف داده شد.
سپس يزيد بن معاويه دستور دفن آنها را صادر كرد و سرهاى مبارك را در باب الصغير دفن نمودند. اين آستانه، سرهاى مطهر حضرت ابوالفضل العباس عليه السلام، حضرت على اكبر عليه السلام، حضرت قاسم عليه السلام، جعفر ابن عقيل، جعفر بن على، حبيب بن مظاهر اسدى، حر رياحى، عمر بن على، عبدالله بن على، محمد بن على، عبدالله ابن عوف، محمد بن مسلم، عبدالله بن عقيل، حسين بن عبدالله، على بن ابى بكر و عثمان بن على را در بردارد.
سيد محسن امين، اين آستانه مقدسه را بدون شك و ترديد مدفن سرهاى بريده شهداى كربلا مى داند ولى در تعداد سرهاى مطهرى كه مدفون اند ترديد دارد و مى نويسد:
بعد از سال 1321 ق در مقبره مشهور به باب الصغير دمشق آستانه اى را ديدم كه بر روى آن سنگى بود و بر سنگ مذكور چنين ذكر گشته بود: هذا مدفن راس العباس بن على و راس على بن الحسين الاكبر و راس حبيب بن مظاهر آنگاه بعد از چند سال اين آستانه را خراب نمودند و تجديد بنا كردند و اين سنگ را برداشتند و ضريحى را داخل آستانه نصب نمودند و نام جمعى از شهداى كربلا را به آن اضافه كردند، ولى در حقيقت اين آستانه منسوب به سرهاى شريف سه نفر است كه در بالا نام آنها را ذكر نموديم.
لازم به توضيح است كه بدون شك و ترديد تمامى سرهاى شريف شهداى كربلا به شام حمل گشت در اين آستانه دفن شده، به استثناى سر مطهر حضرت سيدالشهدا عليه السلام كه خود تاريخچه مفصلى دارد. ظاهرا بر سنگى كه صاحب اعيان الشيعه در سال 1321 قمرى مشاهده نموده، فقط نام مشهورترين شهداى كربلا جهت علامت و حفظ محل دفن ثبت شده بود و هرگز مقصود اين نبوده كه اين آستانه فقط به سر مطهر سه نفر تعلق دارد، چه بر يك در قديمى كه ساخت آن به قبل از ديدار سيد محسن امين مى رسد و سابقا در قاب چوبى بوده و بر اثر مرور زمان پوسيده و فعلا داراى قاب آهنى است، نام شانزده نفر از شهداى كربلا ذكر شده كه عينا از روى در مذكور نقل و در اول مقاله درج گرديد. اين آستانه فعلا داراى صحن وسيعى است كه حرم شريف در وسط آن واقع است و يك در ورودى به حرم مطهر دارد كه نام شانزده نفر از شهداى كربلا بر روى آن با نقوش ديگر به شكل بر جسته ثبت است. در وسط حرم ضريحى فولادى و بالاى ضريح گنبد گچى قرار دارد و در اطراف گنبد از داخل اسماء دوازه امام عليه السلام به چشم مى خورد. توليت اين آستانه با خاندان آل مرتضى است. (1)
---------------------------
1-منابع: اعيان الشيعه، 1/627، مشاهده العتره الطاهره، 83
------------------------
على ربانى خلخالى

نوشتن دیدگاه